Κορονοϊός και τηλεκπαίδευση ίσον απομόνωση

Το κείμενο για την Παιδεία, το υπογράφει η Μαριάννα Ανδρικοπούλου, αν. Μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ και το φιλοξένησε το FLASH.GR,  το οποίο ευχαριστούμε θερμά.

Τα γεγονότα της επικαιρότητας και οι πρόσφατες μελέτες για την πανδημία δείχνουν ότι οι συνθήκες που έχει διαμορφώσει ο καινούργιος ιός επηρεάζουν τους ανθρώπους τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Καίριο πλήγμα δέχεται, φυσικά, και η παιδεία. Σε επίπεδο εκπαίδευσης διαπιστώνουμε ότι λόγω της αναγκαστικής τήρησης των αποστάσεων και επομένως της τηλεκπαίδευσης, η μαθησιακή διαδικασία κατά κάποιο τρόπο «εκσυγχρονίστηκε», ώστε να μην αποκοπούν οι μαθητές τελείως από τη συμμετοχή τους σε ό,τι έχουν μάθει να ονομάζουν «μάθημα» και «τάξη». Ωστόσο, είναι εξίσου αναγκαίο να προβληματιστούμε για το κατά πόσο πραγματικά ωφέλιμη είναι η συγκεκριμένη διαδικασία και με ποιο κόστος για τους μαθητές.

Με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόσουν τη μαθησιακή διαδικασία στις ανάγκες του προσωπικού τους χρόνου, σε μεγάλο βαθμό. Αποκτούν το δικαίωμα να ορίζουν οι ίδιοι το πρόγραμμα μελέτης ή ακόμα και τον ρυθμό μάθησης στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος. Με έναν τρόπο, δηλαδή, γίνονται πιο αυτόνομοι, διαθέτοντας τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε ευρύτερες ομάδες μαθητών ή να συνεργάζονται με άλλα σχολεία. Ενώ πρόκειται για εκπαίδευση από απόσταση, προσφέρεται η  δυνατότητα να συνυπάρξουν (ηλεκτρονικά έστω) με άλλες τάξεις ή και να έχουν πρόσβαση σε γνώσεις που η δομή του κανονικού σχολείου στερεί. Αρκετές φορές, το ηλεκτρονικό μέσο γίνεται πιο φιλικός τρόπος προσέγγισης του μαθήματος, ειδικά σε μαθητές που έχουν βάλει τις ψηφιακές δραστηριότητες στην καθημερινότητά τους.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η φυσική επικοινωνία και η δια ζώσης συμμετοχή στην σχολική τάξη είναι αναντικατάστατες. Όπως είναι προφανές, για λόγους κοινωνικούς, οικονομικούς ή και επιπέδου διαβίωσης δεν υπάρχει ίση πρόσβαση όλων στο  ευρυζωνικό δίκτυο, ούτε διαθέτουν όλοι στον ίδιο βαθμό τις απαραίτητες δεξιότητες. Επιπλέον, η συνεργασία ατόμων μέσω μιας οθόνης δημιουργεί αμήχανες σχέσεις, που δύσκολα μπορούν να εξελιχθούν για να οδηγήσουν σε μια σχέση από την οποία ο μαθητής μπορεί να αποκομίσει θετικά. Σε αυτό το σημείο πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ως εκπαίδευση δεν νοείται ένα σύνολο γνώσεων που προσπαθεί ο καθηγητής να μεταδώσει στα παιδιά, αλλά πρόκειται για ένα σύνολο αξιών, στάσεων ζωής και γνώσεων που ο μαθητής υιοθετεί μετά από αξιολόγηση, αμφισβήτηση και κριτική σκέψη. Σε αυτήν την πολύπλοκη διαδικασία ο καθηγητής είναι κάτι παραπάνω από κάποιον που προβάλλει μια προσχεδιασμένη παρουσίαση ή που αναλαμβάνει τον ρόλο του σε ένα «καλοσκηνοθετημένο» σκηνικό. Οι μαθητές μαθαίνουν και αναπτύσσονται ως κοινωνικά όντα μέσω της σχέσης που χτίζουν με τους δασκάλους τους και τους συνομηλίκους τους στην τάξη, στο διάλειμμα, στις εκδρομές, στις εκδηλώσεις και τις δράσεις του σχολείου.

Με αυτό το σκεπτικό, προβάλλει ως επιτακτική ανάγκη να αναλάβουν τις ευθύνες τους οι αρμόδιοι φορείς είτε προσφέροντας τις προϋποθέσεις που κάνουν την τηλεκπαίδευση  προσβάσιμη και αποτελεσματική για όλους στον ίδιο βαθμό, είτε λύνοντας τα προβλήματα που προκαλούνται από τη φυσική παρουσία των μαθητών στα σχολεία. Θα  πρέπει η πολιτεία να δώσει όλα εκείνα τα εργαλεία και τις δυνατότητες, ώστε και η επόμενη μέρα της κρίσης να βρει τα παιδιά σε μια φυσιολογική κατάσταση  σωματική, πνευματική και ψυχική πέρα από την κόπωση και τελικώς την απομόνωση όπου οδηγεί η τηλεκπαίδευση.