Η παρωδία της τράπεζας θεμάτων

Από τον Κωνσταντίνο Ζιάβρα, Τομεάρχη Παιδείας και Θρησκευμάτων των Οικολόγων Πρασίνων. Ευχαριστούμε θερμά την εφημερίδα ΕΘΝΟΣ για τη φιλοξενία.

Φέτος είναι η πρώτη σχολική χρονιά που  εφαρμόστηκε η τράπεζα θεμάτων στις προαγωγικές  εξετάσεις της Α’ και Β’ τάξης όλων των τύπων Λυκείου.

Φυσικά αυτό το μέτρο δεν είναι καινούργιο.  Η τράπεζα θεμάτων εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τη σχολική χρονιά 2013-14- επί υπουργίας του Κ. Αρβανιτοπούλου- και κατά την πρώτη εφαρμογή της εμφάνισε πολλά προβλήματα, λόγω προχειρότητας. Το αποτέλεσμα ήταν η πτώση της ποιότητας της διδασκαλίας, καθώς οι καθηγητές «έτρεχαν» αγχωμένοι για να καλύψουν την ύλη, χωρίς να προλαβαίνουν να εστιάσουν στα σημαντικότερα σημεία και οι μαθητές απέτυχαν παταγωδώς στις προαγωγικές εξετάσεις, αναγκάζοντας το Υπουργείο να τροποποιήσει τους όρους και τις προϋποθέσεις προαγωγής τους τρεις φορές, μέσα στο καλοκαίρι, για να μειωθεί ο αριθμός των μετεξεταστέων μαθητών.

Μετά από δύο χρόνια πανδημίας, με όλα τα δυσάρεστα επακόλουθά της, κλείσιμο των σχολείων, κοινωνική αποξένωση των μαθητών, προβληματική τηλεκπαίδευση, έλλειψη εξεταστικών εμπειριών, τα παιδιά «ξέχασαν πως να είναι μαθητές/τριες» και τα γνωστικά κενά που δημιουργήθηκαν στην περίοδο αυτή είναι πάρα πολλά και σημαντικά, όπως θα πρέπει πολύ καλά γνωρίζει το Υπουργείο, εκτός και αν δεν το ενημερώνουν ορθά οι υπηρεσιακοί παράγοντες.

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, τι θα έκανε ένα Υπουργείο Παιδείας και μία Υπουργός Παιδείας που ενδιαφέρονται πραγματικά για την ουσία της εκπαίδευσης και όχι για το «φαίνεσθαι»; Που ενδιαφέρονται για μια ουσιαστική και όχι προσχηματική  επάνοδο στην κανονικότητα;

Θα έπρεπε, λογικά τουλάχιστον, να αναβάλλουν την εφαρμογή του μέτρου, όπως έγινε και κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020, καθότι δεν θα συνέτρεχαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να εφαρμοστεί επ’ ωφελεία των μαθητών η τράπεζα θεμάτων. Έτσι και αλλιώς,  υπάρχουν σημαντικές ενστάσεις περί του εν λόγω μέτρου, πόσω μάλλον  υπό τις παρούσες συνθήκες.

Το Υπουργείο, όμως, δυστυχώς, προτίμησε τη λύση του «φαίνεσθαι».  Μπροστά από το καλό των μαθητών, έβαλε την εμμονή στο να υλοποιηθεί το πολιτικό θέλημα της Υπουργού. Και, φυσικά, τα αποτελέσματα αυτής της επιλογής δεν μπορούσαν παρά να είναι μια παρωδία. Αν, μάλιστα, δεν δινόταν η  δυνατότητα σε κάθε θέμα που κληρώνεται  από την τράπεζα θεμάτων να υπάρχουν  τρεις επιλογές από τις οποίες  μπορούν να επιλέξουν οι καθηγητές/τριες, τα πράγματα θα ήταν ακόμη χειρότερα.

Είναι προφανές ότι σε πάρα πολλά σχολεία δεν  ολοκληρώθηκε η ύλη, ακόμη και αν «προσχηματικά» φαίνεται πως όλα έγιναν όπως έπρεπε, λόγω, πχ. των γνωστικών κενών που δημιουργήθηκαν λόγω της τηλεκπαίδευσης, λόγω αδυναμίας των μαθητών/τριων να επανενταχθούν στο σχολικό περιβάλλον μετά την αποξένωση που προκάλεσε η πανδημία κ.λπ. Σε αυτά  συμπληρώνουμε ότι πρώτον, κάθε τάξη έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τη δική της δυναμική, δεύτερον, δεν είναι δυνατόν να προλάβουν οι καθηγητές να κάνουν όλη την ύλη όταν διορίζονται στα σχολεία ως αναπληρωτές/ωρομίσθιοι τον Νοέμβριο ή/και αργότερα και  τρίτον, κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς απουσίαζαν πολλοί καθηγητές-αλλά και μαθητές- που είχαν νοσήσει από covid 19.

Τι μάθαμε,  λοιπόν, ότι έκαναν κάποιοι/ες καθηγητές/τριες στις περιπτώσεις κατά τις οποίες κληρώθηκαν θέματα από την τράπεζα θεμάτων, τα οποία δεν τα είχαν διδάξει; Μπήκαν στην αίθουσα και με το πρόσχημα δήθεν επεξηγήσεων, καθοδηγούσαν τους μαθητές/τριες να δώσουν τις σωστές απαντήσεις, έτσι ώστε να μην τους/τις αφήσουν εκτεθειμένους/ες, αλλά και για να μην εκτεθούν και οι ίδιοι/ες, τόσο απέναντί τους μαθητές τους, όσο  και στους γονείς τους. Επίσης, σε άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις, μάθαμε ότι  λέχθηκε με νόημα  ότι «γράψτε εσείς ότι μπορείτε και θα τα βρούμε…».

Άλλοι πάλι καθηγητές/τριες είχαν ενημερώσει πριν τις εξετάσεις τους μαθητές/τριές τους για τα θέματα που θα έβαζαν εκείνοι/ες για να αντισταθμίσουν τα θέματα που μπορεί να κληρωνόντουσαν και δεν τα είχαν διδάξει.

Δεν γνωρίζουμε αν, τελικά,  η παρωδία της τράπεζας θεμάτων, όπως καταγράφηκε την ώρα των εξετάσεων, θα αποτυπωθεί και στις βαθμολογίες των μαθητών. Όμως, το θέμα δεν είναι το τι θα φαίνεται προς τα έξω, αλλά τι θα έχει συμβεί στην πραγματικότητα. Και η αλήθεια είναι, ότι παρά τις όποιες μελλοντικές πανηγυρικές ανακοινώσεις του Υπουργείου για την επιτυχία του μέτρου, οι μόνοι χαμένοι θα είναι οι μαθητές/τριες, καθότι ούτε τα κενά τους καλύφθηκαν, ούτε η ύλη, ολοκληρώθηκε, όπως θα έπρεπε, σε αρκετές περιπτώσεις. Χειρότερο, όμως, όλων θα είναι τα αρνητικά μαθήματα ζωής που θα έχουν λάβει, δηλαδή ότι «το φαίνεσθαι» είναι σημαντικότερο της ουσίας και ότι «πάντα υπάρχει τρόπος να παρακάμπτεις τους κανόνες του συστήματος». Έτσι, εκτός από τη γνώση, θύμα της τράπεζας θεμάτων θα είναι και το ήθος.