ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ
1 ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ – ΘΕΣΜΟΙ – ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
Η λειτουργία της δημοκρατίας στη χώρα μας είναι σήμερα καλύτερη σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες, όμως αυτό δεν αρκεί. Περιορισμένη ανάπτυξη της Κοινωνίας των Πολιτών σημαίνει ότι συζητάμε περισσότερο για πελατειακές εξυπηρετήσεις και πολύ λιγότερο για δημόσιες πολιτικές και κοινωνικό έλεγχο της εξουσίας. Η ερήμωση των δύο τρίτων της χώρας και ο συνδυασμός της με την υπερδιόγκωση των δύο μεγάλων πόλεων περιορίζει τα περιθώρια για λειτουργική αυτοδιοίκηση, τα «Μεγάλα Έργα» και η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004 δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για διαπλοκή. Σε τελική ανάλυση, η οικολογική κρίση επηρεάζει και την ποιότητα της δημοκρατίας. Στο μεταξύ, η συμμετοχή στα κοινά απαξιώνεται, η διαπλοκή επιχειρηματικών συμφερόντων με κέντρα πολιτικών αποφάσεων τείνει να γίνει κανόνας, η ανάδειξη σε δημόσιες θέσεις εξελίσσεται σε επάγγελμα για λίγους, η διακίνηση των ιδεών δίνει τη θέση της σε μια εμπορευματοποιημένη πολιτική επικοινωνία, οι πολίτες χρειάζεται να ξαναμάθουν να εμπιστεύονται τον εαυτό τους και την από κοινού δράση με τους συμπολίτες τους. Η δημοκρατία μπορεί να είναι ουσιαστική, μόνο αν αποκτήσει συμμετοχικό χαρακτήρα.
- Διεύρυνση της δημοκρατίας με συμμετοχικούς θεσμούς όπως δημοψηφίσματα, νομοθετικές πρωτοβουλίες πολιτών, διαδικασίες διαβούλευσης. Σταδιακή εξισορρόπηση αντιπροσωπευτικών δομών και άμεσης δημοκρατίας. Έμφαση στην προώθηση αντίστοιχης κουλτούρας συμμετοχής και διαλόγου, στηριγμένης σε αντιπαράθεση προγραμμάτων και προτάσεων για πραγματικά δημόσιες πολιτικές, πέρα από συντεχνιακά, επιχειρηματικά και πελατειακά συμφέροντα. Ενίσχυση της συμμετοχής γυναικών, νέων, μεταναστών και άλλων ομάδων με περιορισμένη κοινωνική ισχύ.
- Μεταρρυθμίσεις για περισσότερη δημοκρατία, με αναβάθμιση του Κοινοβουλίου και ενίσχυση της ανεξαρτησίας των βουλευτών, καθιέρωση της απλής αναλογικής παντού, επανεξέταση του σημερινού πελατειακού πλαισίου σταυροδότησης, περιορισμένο αριθμό θητειών σε όλα τα δημόσια αξιώματα, πολιτική και οικονομική διαφάνεια και στο εσωτερικό των κομμάτων. Θέλουμε απεμπλοκή από τις πελατειακές σχέσεις, ενισχυμένα δικαιώματα πληροφόρησης για τους πολίτες, χωρισμό του Κράτους από την Εκκλησία ώστε να ανήκει εξίσου σε όλους τους πολίτες χωρίς διάκριση θρησκεύματος, μέτρα διαφάνειας στη δημόσια ζωή με έμφαση στις εκλογικές δαπάνες και την ενημέρωση.
- Έμφαση στην αποκέντρωση με βασικό κύτταρο την περιφέρεια. Θέλουμε αιρετούς και συμμετοχικούς περιφερειακούς θεσμούς, μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων από την κεντρική διοίκηση, αντίστοιχη σύνδεση με την τοπική οικονομία και πολιτικές κοινωνικής συνοχής και βιωσιμότητας.
- Πλουραλισμός στην πολιτική επικοινωνία, με αποκεντρωμένους διαύλους που λειτουργούν παράλληλα με τα συμβατικά ΜΜΕ και δημιουργούν αντίβαρο στην υπερσυγκέντρωσή τους στα χέρια λίγων ιδιοκτητών: ανεξάρτητος τοπικός και θεματικός τύπος, διαδίκτυο, εκδόσεις με πολιτικά θέματα και τοπικό συμμετοχικό ραδιόφωνο μπορούν να έχουν θετική συμβολή, αν κινούνται σε κατευθύνσεις διακίνησης ιδεών, εναλλακτικής ενημέρωσης και ενθάρρυνσης της πολιτικής συμμετοχής. Σημαντική θεωρούμε και τη χειραφέτηση των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών μέσων από κυβερνητικές και κομματικές παρεμβάσεις.
- Υπεράσπιση του κράτους δικαίου ως ασπίδας απέναντι σε επιλογές αυταρχισμού. Στήριξη των ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών που ελέγχουν την άσκηση της εξουσίας, ουσιαστικά μέτρα διαφάνειας στη δημόσια ζωή, ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και διεύρυνση του θεσμού των ενόρκων, απόλυτη αντίθεση στην τάση για θωράκιση του κράτους με έκτακτα μέτρα που θυσιάζουν ελευθερίες και δικαιώματα στο βωμό της «ασφάλειας».
- Έμφαση στους θεσμούς της Αυτοδιοίκησης, που μπορούν να αποτελέσουν προνομιακό χώρο συμμετοχής των πολιτών. Για μας η αυτοδιοίκηση αποτελεί χώρο για βιώσιμη διαχείριση των τοπικών ζητημάτων και όχι απλό μηχανισμό κομματικής καταγραφής ή εκπροσώπησης τοπικών μικροσυμφερόντων απέναντι στο κράτος. Θέλουμε δήμους με ανθρώπινο μέγεθος, ενισχυμένους με θεσμούς συμμετοχής και άμεσης δημοκρατίας, απαλλαγμένους από τοπικισμό και πελατειακές λογικές, χωρίς το σημερινό υπερδιογκωμένο ρόλο του δημάρχου. Απορρίπτουμε τους μητροπολιτικούς δήμους εκτός αν έχουν ρόλο συντονισμού των επιμέρους δήμων και περιορίζονται σε επιτελικές αρμοδιότητες που σήμερα ασκεί η κεντρική εξουσία. Διεκδικούμε δικαίωμα ψήφου και για τους μετανάστες, στις τοπικές εκλογές.
- Οικονομική αυτοδυναμία της αυτοδιοίκησης σε όλους τους βαθμούς, με σταθερό ποσοστό από τα άμεσα φορολογικά έσοδα του κράτους να παραμένει στην αντίστοιχη αυτοδιοίκηση όπου εισπράχθηκε. Επιπλέον ποσοστό να αναδιανέμεται μεταξύ των αυτοδιοικήσεων με κριτήρια κοινωνικής συνοχής, περιφερειακής ισορροπίας και προώθησης της βιωσιμότητας σε τοπικό επίπεδο.
- Ενίσχυση και διεύρυνση της Κοινωνίας των Πολιτών, με ενίσχυση της εμβέλειας και του ρόλου κινημάτων, τοπικών κινήσεων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Ενθαρρύνουμε την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή πολιτών ως μελών και υποστηρικτών σε τέτοιες συλλογικότητες ώστε να κατοχυρώνεται η οικονομική τους αυτοδυναμία και η ανεξαρτησία τους απέναντι στο κράτος, Επιδιώκουμε επέκταση και ενίσχυση της επιρροής τους με θεσμοθετημένες διαδικασίες διαβούλευσης και ουσιαστικό ρόλο στη χάραξη, διαμόρφωση και υλοποίηση πολιτικών, στηρίζουμε τη θέσπιση πλαισίου διαφάνειας στις σχέσεις τους με τους δημόσιους φορείς βασισμένο σε κανόνες που θα συμφωνήσουν οι ίδιες.
2 ΕΙΡΗΝΗ – ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
- Συνολική αντίληψη για την παγκόσμια ασφάλεια, με προτεραιότητα στις διπλωματικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές, ψυχολογικές και πολιτισμικές πλευρές των συγκρούσεων, παρά στην ισορροπία των στρατιωτικών δυνάμεων.
- Ενίσχυση του ρόλου του ΟΗΕ, ως παγκόσμιου οργανισμού διαχείρισης συγκρούσεων και οργάνωσης ειρηνευτικών αποστολών. Μεταρρύθμισή του σε δημοκρατικότερες κατευθύνσεις με διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Γενικής Συνέλευσης, αύξηση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και κατάργηση των μόνιμων μελών του, αντικατάσταση του βέτο από ενισχυμένες πλειοψηφίες, μεταφορά της έδρας του εκτός Η.Π.Α. Ενίσχυση του ρόλου περιφερειακών οργανισμών όπως ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (Ο.Α.Σ.Ε) στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου συστήματος συλλογικής ασφάλειας, ικανού να προλαμβάνει, να διαχειρίζεται και να επιλύει διαμάχες με ειρηνικό τρόπο.
- Στήριξη στο νεοσύστατο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, απόρριψη των εξαιρέσεων που επιδιώκουν οι χώρες που διαφωνούσαν με τη δημιουργία του, και αναγωγή σε εγκλήματα πολέμου πράξεων όπως τα εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος σε περίοδο πολέμου ή οι βομβαρδισμοί εναντίον μη στρατιωτικών στόχων. Χαιρετίζουμε την πρόσφατη κατάταξη στα εγκλήματα πολέμου των εκ συστήματος βιασμών σε περιόδους συγκρούσεων.
- Διάλυση του ΝΑΤΟ και στήριξη σε μη στρατιωτικούς μηχανισμούς όπως ο ΟΑΣΕ. Αναθεώρηση των στρατιωτικών διευκολύνσεων της χώρας μας προς τις ΗΠΑ, με αποκλεισμό κάθε χρήσης τους για επιχειρήσεις χωρίς ρητή έγκριση του ΟΗΕ και μονομερή αναστολή τους σε περιπτώσεις τέτοιων επιχειρήσεων.
- Έμφαση στον αφοπλισμό, με προτεραιότητα στην ολική απαγόρευση των πυρηνικών, βιολογικών και χημικών όπλων, των όπλων απεμπλουτισμένου ουρανίου, των βομβών διασποράς και των ναρκών κατά προσωπικού. Στον τομέα των συμβατικών εξοπλισμών επιδιώκουμε κατάργηση των επιδοτήσεων στην πολεμική βιομηχανία, έλεγχο και περιορισμούς στο εμπόριο οπλικών συστημάτων με υπαγωγή του στον έλεγχο του ΟΗΕ, και αυστηρό κώδικα δεοντολογίας για εξαγωγές όπλων σε χώρες που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
- Σύνδεση των ζητημάτων ειρήνης και αφοπλισμού με αιτήματα οικολογικής βιωσιμότητας όπως ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων, υποκατάσταση του πετρελαίου με ανανεώσιμη ενέργεια, κλείσιμο των πυρηνικών αντιδραστήρων και κατάργηση των επικίνδυνων χημικών, ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εκρίζωση της φτώχειας.
- Οικοδόμηση πολύπλευρης κουλτούρας ειρήνης, με ανάλυση των βαθύτερων αιτίων της βίας σε όλες τις μορφές της και προώθηση πολιτικών που θα τα υπερβαίνουν. Περιλαμβάνεται εδώ η αντιμετώπιση όχι μόνο των διακρατικών και εμφύλιων συγκρούσεων, αλλά και της ενδοοικογενειακής βίας, όπως και του φυλετικού και κοινωνικού ρατσισμού. Αντίστοιχες προσαρμογές απαιτούνται στην εκπαίδευση, τη δημόσια ζωή, τα ΜΜΕ και την οικογένεια.
- Ανάπτυξη μη βίαιων τρόπων σκέψης και δράσης, με απεμπλοκή από το δίπολο «φίλος-εχθρός» και αναγνώριση ότι η βία, κρατική και μη, είναι αδιέξοδη και προκαλεί βία. Εργαζόμαστε για να θέσουμε ζητήματα με τρόπο που να προωθούν συνεργασίες και όχι πολώσεις, υποστηρίζουμε τον διάλογο ως την πιο ενδεδειγμένη μέθοδο επικοινωνίας, ακολουθούμε τις αρχές της πολιτικής ανυπακοής και της μη συνεργασίας όταν χρειαστεί να συγκρουστούμε με κάποιο αντίπαλο. Φροντίζουμε να θίγουμε συγκεκριμένες πράξεις και τρόπους σκέψης, και όχι πρόσωπα ή κοινωνικές ομάδες, ενώ ταυτόχρονα αναζητούμε ευφάνταστους τρόπους μη βίαιης επίλυσης συγκρούσεων. Επισημαίνουμε επίσης ότι η μη βία είναι λειτουργική και για αντίσταση των πολιτών απέναντι σε εσωτερικά πραξικοπήματα ή επιβολή άδικων νόμων. Στο πλαίσιο αυτό, στηρίζουμε τα δικαιώματα των αντιρρησιών συνείδησης όχι μόνο ως ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και ως συνεισφορά στην ειρήνη.
- Έμφαση στη «διπλωματία των πολιτών» και τα κινήματα ειρήνης, με προσπάθειες αλληλοκατανόησης και αμοιβαίου σεβασμού προς τις άλλες κουλτούρες, διαπολιτισμικό και διαθρησκευτικό διάλογο, ενίσχυση των επαφών και συνεργασιών σε επίπεδο κοινωνικών φορέων, στήριξη των οργανώσεων που εργάζονται σε διαφορετικές χώρες για ειρήνη, αναπτυξιακή συνεργασία και ανθρώπινα δικαιώματα, και σύσφιξη των δεσμών μεταξύ τους.
- Πολιτικές υπέρβασης του εθνικισμού στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής με άνοιγμα των συνόρων αλλά και σεβασμό τους από όλους, αναγνώριση της πολυπολιτισμικότητας, κοινά προγράμματα περιβαλλοντικής και οικονομικής βιωσιμότητας, διασυνοριακές συνεργασίες περιφερειών, διεύρυνση της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απεμπλοκή των μειονοτήτων από τις διακρατικές σχέσεις, ενθάρρυνση διαδικασιών για δυνατότητα ένταξης κάθε χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση στη βάση συγκεκριμένων οικολογικών, δημοκρατικών και κοινωνικών υποχρεώσεων, εφ’ όσον το επιλέξουν οι πολίτες της.
- Ενδυνάμωση της ύφεσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Στηρίζουμε τις διαδικασίες εκδημοκρατισμού της Τουρκίας και την ενταξιακή της προοπτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και τη δραστική μείωση των εξοπλιστικών δαπανών έστω και μονομερώς. Δίνουμε έμφαση στην απευθείας συνεργασία των δύο κοινωνιών και την προώθηση των κοινών τους συμφερόντων, που δεν συμπίπτουν πάντα με εκείνα των κυβερνήσεων.
- Συναινετική λύση στο Κυπριακό βασισμένη στις αποφάσεις και το σχέδιο του ΟΗΕ, με διζωνική ομοσπονδία των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υπέρβαση των στερεοτύπων και των λαθών του παρελθόντος. Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στο κίνημα αντίστασης των Τουρκοκυπρίων για επανένωση του νησιού, ενισχύουμε τις προσπάθειες επαναπροσέγγισης και συνεργασίας των δύο κοινοτήτων, χαιρετίζουμε το άνοιγμα της «πράσινης γραμμής» και την κατάρρευση του μύθου ότι οι δύο κοινότητες δεν μπορούν να ζήσουν μαζί. Υποστηρίζουμε συνέχιση των διαπραγματεύσεων για εξεύρεση λύσης, με εγγυήσεις από ΟΗΕ, ΕΕ και ΟΑΣΕ.
3 ΕΥΡΩΠΗ