ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ – ΠΟΛΗ – ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ – ΠΟΛΗ – ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Α.  Οι κινητήριες δυνάμεις που διαμορφώνουν τις πόλεις Η πόλη, ένας από τους σημαντικότερος θεσμός της ανθρώπινης εξέλιξης, δεν είναι μόνο το θέατρο των πολιτικών συγκρούσεων και λειτουργιών ή ο υποβαθμισμένος χώρος όπου διαβιούν οι περισσότεροι πολίτες. Είναι ταυτόχρονα και η ελπιδοφόρα δυνατότητα ανασυγκρότησης της ζωής των πολιτών στο σύνολό της, όπου η πολιτική -δηλαδή η ενασχόληση με «τα της πόλεως»- φοράει τα καθημερινά της ρούχα, απαιτώντας ευρύτατες συμμετοχές και συν-διαμόρφωση κρίσιμων επιλογών. Οι σημερινές ελληνικές πόλεις νοσούν και επηρεάζουν τη ζωή του μεγαλύτερου ποσοστού των πολιτών. Παρά τις όποιες μελέτες και τις εξαγγελίες, οι ελληνικές πόλεις αναπτύσσονται με τρόπο που δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη βιωσιμότητά τους, την καθημερινή ζωή των κατοίκων τους, την διαχείριση των φυσικών πόρων, επελαύνουν και απομυζούν την ύπαιθρο. Η αδυναμία εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού στις ελληνικές πόλεις αντανακλά τη σημερινή πραγματικότητα όπου οργανωμένα συντεχνιακά συμφέροντα ορισμένων κοινωνικών ομάδων ή μεμονωμένα άτομα μπλοκάρουν οποιαδήποτε απόπειρα προς αυτή την κατεύθυνση. Από την άλλη, οι όποιες βελτιώσεις στις πόλεις είναι συνήθως αποτέλεσμα εξωγενών δυνάμεων και όχι ενεργής διεκδίκησης από τους πολίτες, χωρίς βέβαια να απουσιάζουν τα φωτεινά παραδείγματα. Το διεθνές πλαίσιο που διαμορφώνεται από τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση της ανεξέλεγκτης αγοράς ασκεί συχνά μεγαλύτερη πίεση εντείνοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ των πόλεων για προσέλκυση επενδύσεων, αναπαράγει το συγκεντρωτικό και κυριαρχικό μοντέλο και σε πολλές περιπτώσεις θυσιάζει την ευημερία των πολλών στη λογική της «κερδοφορίας» των ολίγων και την αλληλεγγύη στο όνομα της «ανταγωνιστικότητας». Στην Ευρώπη διεκδικείται από τους πολίτες μια πιο βιώσιμη πόλη και ολοκληρωμένη ταυτότητα των περιφερειών, όμως πολλές πολιτικές και οικονομικές επιλογές -σε συνδυασμό με ουσιαστικές ελλείψεις σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα- υποσκάπτουν τα πράσινα αιτήματα για τοπική κλίμακα της οικονομίας, ενίσχυση του τρίτου τομέα, αποκέντρωση και δημιουργία οικο-κοινοτήτων, ιδιαίτερη ταυτότητα κάθε περιφέρειας και οικονομικές ανταλλαγές με τις πλησιέστερες κυρίως περιφέρειες και χώρες. Κι ακόμη, απομακρύνουν το στόχο για μια Ευρώπη των Περιφερειών, με περισσότερη συνεργασία και χωρίς ανταγωνισμό στις σχέσεις μεταξύ τους. Παρόλα αυτά, στην Ευρώπη πολλοί Δήμοι της μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης και για την Ελλάδα. Με την καθοριστική συμβολή των Πράσινων στη δημοτική διαχείριση σε πόλεις μεσαίου κυρίως μεγέθους, έχουν καταγραφεί εντυπωσιακές επιτυχίες, που τις έχουμε ως πρότυπα. Ως Πράσινοι, φτιάχνουμε τους καιρούς που ζούμε ενώ η έμφαση στην τοπική και θεματική δράση λειτουργεί και ως συνεκτικός ιστός των διαφορετικών τάσεων.

Β. Για οικολογικά βιώσιμες πόλεις Θέλουμε πόλεις οικολογικές, πόλεις που να προσφέρουν ποιότητα ζωής, να συμβάλλουν στην απελευθέρωση και στη δημιουργικότητα των πολιτών και όχι στον αποκλεισμό και την αποξένωση. Η πραγματοποίηση έργων βιώσιμης ανάπτυξης στην περιφέρεια ευνοεί την ισόρροπη οικολογική ανάπτυξη των μικρότερων πόλεων και βάζει φρένο στον υδροκεφαλισμό της πρωτεύουσας αλλά και άλλων μικρότερων πόλεων, που αναπαράγουν το μοντέλο της. Οι πόλεις πρέπει να προσφέρουν μια ελκυστική ποιότητα ζωής στους πολίτες τους αλλά και να σταματήσουν να υποβαθμίζουν τον περίγυρό τους, με την καταστροφή των περιαστικών δασών και των βιοτόπων, με τα απορρίμματα και τα απόβλητά τους, με την επέκτασή τους σε βάρος γης υψηλής παραγωγικότητας, με τη δημιουργία μεγάλων εμπορικών κέντρων, που εξοντώνουν την οικονομία της πόλης και επιβάλλουν το ΙΧ αυτοκίνητο. Μια ολοκληρωμένη, βιώσιμη (αειφόρος) αστική ανάπτυξη δεν είναι απλώς το άθροισμα πολλών επιμέρους βελτιώσεων. Η βιώσιμη πόλη είναι προϊόν ολοκληρωμένου σχεδιασμού με ενεργή συμμετοχή των πολιτών, που ικανοποιεί ταυτόχρονα τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες των πολιτών. Μια τέτοια συμμετοχική και ενεργή διαδικασία αφορά θέματα σχετικά με χρήσεις γης, περιβαλλοντική διαχείριση φυσικών πόρων, νερού, αποβλήτων κι ενέργειας, μείωση ρύπων και θορύβου, πολιτικές χρηματοδότησης που οδηγούν σε οικολογικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ρυθμιστικά σχέδια, όπου αποφεύγονται οι διαχωρισμοί των πόλεων σε μονολειτουργικές ζώνες (συνοικίες-υπνωτήρια και προβληματικά αστικά κέντρα) και ενθαρρύνεται η ποικιλότητα των δραστηριοτήτων.

1. Επιστροφή της φύσης στην πόλη με δημιουργία δικτύων πρασίνου, αναβάθμιση πάρκων και περιαστικών δασών, διατήρηση και επαναδημιουργία ρεμάτων, ανάδειξη του θαλασσίου μετώπου, δημιουργία φυσικών χώρων που επιτρέπουν στα παιδιά τη βιωματική σχέση με τη φύση καθώς την ανάπτυξη της δημιουργικότητάς τους, προστασία της χλωρίδας και πανίδας μέσα στην πόλη. Τα πρώην στρατόπεδα που απελευθερώνονται θα πρέπει να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη  δραστηριοτήτων στη φύση και καλλιεργειών μέσα στην πόλη αντί να δομηθούν. Θα στηρίξουμε την επέκταση των προγραμμάτων σε τοπικό επίπεδο για τα αδέσποτα, ώστε να μην υποφέρουν και σκοτώνονται τα ζώα στους δρόμους και να μην δημιουργούνται προβλήματα ή ατυχήματα στους πολίτες.

2. Απαραίτητη για μια βιώσιμη χωροταξία είναι η ανάπτυξη εκτεταμένου δικτύου σιδηροδρομικών και θαλάσσιων συγκοινωνιών και το φρενάρισμα της μονόπλευρης ανάπτυξης των αυτοκινητοδρόμων- με βελτίωση μόνο της χρήσης των υπαρχόντων οδικών υποδομών.

3. Βιώσιμες πόλεις σημαίνει να μην τελεί ο πεζός υπό διωγμό, να αφαιρέσουμε ζωτικό χώρο από το αυτοκίνητο και να τον αποδώσουμε σε όλους τους πολίτες, και ιδιαίτερα στα παιδιά, στους πεζούς, στιςεγκύους γυναίκες, στους γονείς με τα καροτσόκια, στους ποδηλάτες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τους ηλικιωμένους! Να σταματήσει πια η εξάρτηση από τα μηχανοκίνητα μέσα. Αυτό σημαίνει επέκταση του δικτύου πεζοδρόμων, ελεύθερα και προσπελάσιμα πεζοδρόμια και πεζοδρόμους, δημιουργία δικτύων ποδηλατοδρόμων σε όλες τις πόλεις, προσωρινή χρήση δημοτικών ποδηλάτων κ.α. Ειδικότερα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες να θεσπιστούν θετικές διακρίσεις που θα διευκολύνουν την προσπελασιμότητα στα μαζικά μέσα  μεταφοράς απελευθερώνοντας την κυκλοφορία τους στην πόλη. Επίσης να χορηγούνται δωρεάν σύγχρονα ατομικά μέσα μηχανικής μετακίνησης όπως π.χ αυτοκινούμενα αμαξίδια και άλλες διευκολύνσεις που αίρουν τα εμπόδια στην άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματός τους για ελεύθερη πρόσβαση σε όλους τους χώρους.

4. Θέλουμε λειτουργικά συλλογικά μέσα μεταφοράς, με σύνδεση μεταξύ τους. Επέκταση των μέσων σταθερής τροχιάς (τραμ, προαστιακός, μετρό Αθήνας) καθώς των λεωφορειο-λωρίδων.  Τήρηση των ωραρίων για τα οχήματα τροφοδοσίας. Πραγματικός εκσυγχρονισμός των λεωφορείων με αυτόματες ράμπες για την άνετη πρόσβαση των εμποδιζομένων ατόμων.

5. Η ιδιωτική χρήση των δρόμων, που είναι δημόσιο αγαθό, δεν μπορεί να είναι δωρεάν. Τα τέλη κυκλοφορίας πρέπει να συνδέονται με τη χρήση του αυτοκινήτου και τη βαθμό ρύπανσης που προκαλεί κάθε αυτοκίνητο (ρυπογόνο, καταλυτικό, υβριδικό, ηλιακό κα). Τα έσοδα από τέλη ή διόδια πρέπει να  διατίθενται σε έργα για τη βελτίωση των δημόσιων μέσων μεταφοράς και του τοπικού περιβάλλοντος. Χρήση καυσίμων που προέρχονται από απόβλητα και υπολείμματα καλλιεργειών (βιοκαύσιμα).

6. Προστασία της πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και αξιοποίησή της προς όφελος του συνόλου των κατοίκων, χωρίς αποκλεισμούς. Συντήρηση των σημαντικών κτηρίων ολοκληρωμένα και όχι μόνο του κελύφους.

7. Ενθάρρυνση της αρχιτεκτονικής καινοτομίας με νέα έργα, επαναχρήσεις κτιρίων με νέες λειτουργίες, αναβάθμιση υποβαθμισμένων αστικών περιοχών, αναπλάσεις πλατειών και πολεοδομικών συνόλων, αναπλάσεις που να μειώνουν τον δομημένο χώρο και να αυξάνουν τον ελεύθερο χώρο.

8. Βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων. Οι πόλεις πρέπει να καλύψουν άμεσα το μεγάλο χάσμα που υπάρχει μεταξύ της αυξανόμενης ποσότητας αστικών αποβλήτων και των διακηρυγμένων ευρωπαϊκών και εθνικών πολιτικών. Θεωρούμε απαράδεκτο και επιζήμιο να παραμένει η αυτοδιοίκηση προσκολλημένη στην ανεξέλεγκτη διαχείριση ή στη δημιουργία χώρων υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ), χωρίς να τίθεται σε εφαρμογή η ιεραρχία των πολιτικών διαχείρισης των αποβλήτων   που προβλέπει  ουσιαστικά μέτρα και πρακτικές για πρόληψη, μείωση της ποσότητας, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή και αξιοποίησή τους, πριν φτάσουμε στην ταφή των υπολειμμάτων. Η ολοκληρωμένη βιώσιμη διαχείριση πρέπει να επιτύχει τη μείωση των αποβλήτων κατά 50% έως το 2007, την εξάλειψη της παράνομης και ανεξέλεγκτης ταφής ή καύσης τους και την επίτευξη των στόχων της πρόσφατης νομοθεσίας για τα υλικά συσκευασίας, τα οχήματα, τα ελαστικά, τις μπαταρίες, τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και τις συσκευασίες τους, τα υλικά κατεδαφίσεων, οικοδομών και εκσκαφών, τα ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά απόβλητα. Ζητάμε να ενισχυθούν άμεσα τα προγράμματα κομποστοποίησης των οργανικών αποβλήτων σε επίπεδο κατοικίας ή δήμου.

9. Επιμέρους επεμβάσεις, που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής στην πόλη. Οι επεμβάσεις στην Αθήνα με τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων αλλά και λόγω των Ολυμπιακών αγώνων καθώς και η λειτουργία της πόλης κατά τη διάρκειά τους, δείχνουν πως -χωρίς να αναιρείται η ανάγκη για γενικότερο σχεδιασμό- όταν υπάρχουν κίνητρα, πολίτες και αρχές, μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά. Εμείς ήμασταν αντίθετοι με τους Ολυμπιακούς, όμως τα θετικά πρέπει να συνεχιστούν, να επεκταθούν και να μονιμοποιηθούν.

10. Σε κάθε πόλη πρέπει να υπάρξουν μέσα από συστηματική διαβούλευση  με τους πολίτες και με συναινετικές διαδικασίες «Τοπικά Σχέδια Βιώσιμης Ανάπτυξης» (Local Agenda 21) που εξασφαλίζουν την περιβαλλοντική και κοινωνική ευημερία των πόλεων.

11. Ειδικά για τη μικρή πόλη της ελληνικής υπαίθρου ενώ αναδεικνύεται ως αδιαμφισβήτητο κέντρο της ενδοχώρας της, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την εξάρτησή της από αυτή. Οι μικρές πόλεις θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην οργάνωση της ενδοχώρας τους. Η εξέλιξη και η πρόοδος τους εξαρτάται από και συνδέεται με τη γεωργική παραγωγή και η αγροτική οικογένεια με την τοπική κοινωνία. Η γεωργική δραστηριότητα δεν επαρκεί πλέον από μόνη της για τη βιώσιμη ανάπτυξη των μικρών πόλεων. Για να παίξουν το ρόλο τους, οι μικρές πόλεις πρέπει να αποκτήσουν τη θέση που τους αξίζει στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα της χώρας, να αποκτήσουν επαρκείς οικονομικούς πόρους και αξιόπιστες κοινωνικές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές υποδομές αλλά και θεσμούς ενεργής συμμετοχής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων.   Η στρατηγική συγκράτησης των πολιτών της υπαίθρου και η ανάπτυξη των μικρών πόλεων οφείλει να βασίζεται σε νέες δραστηριότητες και λειτουργίες στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διαφοροποίησης της τοπικής οικονομίας. Δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο σε πολιτικές εξοπλισμών, υπηρεσιών, ευκολίες εξυπηρέτησης αλλά πολύ περισσότερο οφείλει να περιλαμβάνει όλη εκείνη την αλυσίδα των συμμετοχικών διαδικασιών υποστήριξης και δικτύων συνεργασίας παραγωγών –καταναλωτών και αποκλειστικής χρήσης τοπικών προϊόντων (π.χ. ελαιολάδου ή μαλακού σίτου ορεινών περιοχών σε προϊόντα αρτοποιίας). Η καταστροφή της ελληνικής υπαίθρου θα πρέπει να ανασχεθεί με το δραστικό περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης παράλληλα με την ελεγχόμενη επέκταση των οικισμών και κυρίως με την καλύτερη διαχείριση του αστικού χώρου.

Γ. Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης Γνωρίζουμε ότι η οικολογική δράση πρέπει να είναι -πάνω απ’ όλα- τοπική και συγκεκριμένη. Και για να είναι αποτελεσματική, θα πρέπει να είναι ταυτόχρονα πολιτική και παγκόσμια. Γι’ αυτό εμπνεόμαστε από κάθε αντίστοιχη πράσινη πρωτοβουλία και πρακτική καθώς και από τις αρχές που υιοθετήθηκαν στις 5.12.04 από τους Μεσογειακούς Πράσινους στη Ντένια της Ισπανίας. Αυτό το περιεχόμενο δίνουμε στη δράση μας για την πόλη και στους θεσμούς της Αυτοδιοίκησης. Η Αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να αποτελεί προνομιακό χώρο για βιώσιμη διαχείριση των τοπικών ζητημάτων και όχι απλό μηχανισμό κομματικής καταγραφής ή εκπροσώπησης τοπικών μικροσυμφερόντων απέναντι στο κράτος. Γι’ αυτό στη δράση μας δίνουμε έμφαση στους θεσμούς της Αυτοδιοίκησης, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν προνομιακό χώρο συμμετοχής των πολιτών. Υποστηρίζουμε ότι, με βάση την «αρχή της επικουρικότητας», οι πολιτικές αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται από το κοντινότερο προς τον πολίτη επίπεδο διοίκησης και από τον πολίτη που τον αφορούν, ξεπερνώντας αντιλήψεις που αντιμετωπίζουν τον πολίτη και το περιβάλλον με εχθρικό τρόπο. Πιστεύουμε ότι είναι αναγκαία μια σταδιακή μεταφορά ρόλων του συγκεντρωτικού κράτους προς θεσμούς της κοινωνίας των πολιτών, θεσμούς άμεσης δημοκρατίας –και όχι προς ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα-  έτσι ώστε οι πολίτες να καθορίζουν πιο αποφασιστικά τα θέματα που τους αφορούν. Η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών (ανεξάρτητες από το κράτος και τα ιδιωτικά συμφέροντα κινήσεις και θεσμοί της κοινωνίας με κοινωνικούς στόχους και πρακτικές) είναι όμως προϋπόθεση για να μην βρισκόμαστε στην τραγελαφική θέση όπου οι πολίτες ζητάνε τα πάντα από το κράτος απαρνούμενοι το ρόλο τους στην πολιτική ανάληψη των ευθυνών αλλά και σε θέματα καθημερινής ζωής. Οι θεσμοί αυτοί δεν είναι μόνο μέσο αλλά και τρόπος ζωής, μέσω των οποίων υλο­ποιείται η δική μας αντίληψη για τη συμμετοχική δημοκρατία.  Ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας της σημερινής εξουσίας ευνοεί τον παραγκωνισμό των πολιτών από τα κέντρα αποφάσεων. Διεκδικούμε ένα πλέγ­μα θεσμών, που θα περιορίσουν τα στε­γανά της εξουσίας. Αυτό θα επιτευχθεί με την άρνηση του συγκεντρωτισμού και του γιγαντισμού. Εκτιμούμε ότι απαιτείται καθημερινή δράση και στα μικρά υποσύ­νολα της κοινωνίας. Ο κοινός τρόπος ζωής και ο κοινός χώρος δουλειάς αποτελούν μικρές συλλογικότητες, όπου είναι ευχερέστερη η συμμετοχή και η αποφασιστι­κότητα του πολίτη, άρα και ο κοινωνικός έλεγχος, χωρίς να λείπει η γενικότερη θεώρηση των αναγκών της κοινωνίας. Πολλές φορές οι πολίτες που έχουν διάθεση κοινωνικής προσφοράς και συμμετοχής, απωθούνται από την πολιτική δράση αλλά συμμετέχουν σε μεγαλύτερο βαθμό σε εθελοντικές κοινωνικές δραστηριότητες.  Η κατ’ αρχή διάθεση αυτή των πολιτών θα πρέπει να διευκολυνθεί με διεύρυνση της δημοκρατίας με συμμετοχικούς θεσμούς, όπως δημοψηφίσματα μετά από πρωτοβουλία πολιτών και διαδικασίες διαβούλευσης. Τα δημοψηφίσματα και οι θεσμοί άμεσης δημοκρατίας θα πρέπει, όμως, να βασίζονται στις αρχές του συντάγματος και η Χάρτα  Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα τοπικά δημοψηφίσματα να είναι δεσμευτικά τόσο για την τοπική Αρχή, όσο και για κάθε υπερκείμενη Αρχή. Δημοψηφίσματα διενεργούνται στο Δήμο, Νομό, Περιφέρεια μετά από αίτημα των αντίστοιχων οργάνων ή τις αντίστοιχες υπογραφές πολιτών. Η κεντρική εξουσία ή η Βουλή σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να ανατρέπει αποτέλεσμα Δημοψηφίσματος τοπικού ενδιαφέροντος. Δυνατότητα των πολιτών να προκαλούν δημοψήφισμα με συγκέντρωση αριθμού υπογραφών ίσου με το 5% του εκλογικού σώμα­τος αλλά και δυνατότητα ακυρωτικού δημοψηφίσματος κατά οποιασδήποτε απόφασης του Δήμου ή της Νομαρχίας με αντίστοιχο ποσοστό υπογραφών. Έχουμε συνείδηση ότι συμμετέχουμε σε ένα παγκόσμιο κίνημα που, πέρα από τη διεκδίκηση της ποιότητας ζωής και την υπεράσπιση του μέλλοντος του πλανήτη, αναγκάζεται πολλές φορές να αγωνίζεται για την απλή επιβίωση των πολιτών και τη στοιχειώδη λειτουργία της δημοκρατίας. Σε μια χώρα όμως αναπτυγμένη, όπως η Ελλάδα, τα προβλήματα είναι πιο σύνθετα και τα ερωτήματα πιο απαιτητικά.

1. Αγωνιζόμαστε ώστε να υπάρξουν δομικές αλλαγές, που θα επιτρέψουν το σταδιακό μετασχηματισμό της πόλης. Η ταυτότητα του πολίτη, δηλαδή του ενεργού υποκειμένου της πόλης, είναι η απάντηση στον ομογενοποιημένο κόσμο αλλά και στις τάσεις αναδίπλωσης στο παλιό κέλυφος του έθνους-κράτους.

2. Η Νομαρχιακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε παρατεταμένη θεσμική, διοικητική και οικονομική κρίση, χωρίς αποσαφηνισμένους ρόλους και πόρους, ενώ συχνά εμπλέκεται σε πελατειακές σχέσεις. Η τελευταία τροποποίηση του Συντάγματος προβλέπει μόνο δυο βαθμούς αυτοδιοίκησης, ενώ το Δ’ ΚΠΣ απαιτεί περιφέρειες. Έτσι, οι Νομαρχίες δεν αποκλείεται να αποτελέσουν απλά Διαμερίσματα της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ μέσα από αντιφάσεις και πισωγυρίσματα οδηγήθηκε σε ένα μοντέλο που στόχο είχε την αποσυγκέντρωση του κράτους και όχι την ουσιαστική αποκέντρωση, με μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στην περιφέρεια, στον διορισμένο δηλαδή Περιφερειάρχη, όπως είχε κάνει από το 1994 -164 χρόνια μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους- και με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Καχύποπτη απέναντι στην Αυτοδιοίκηση ήταν και η προηγούμενη κυβέρνηση (1990-93) της Ν.Δ., που και τώρα αδυνατεί να οραματιστεί ένα άλλο μέλλον. Η μεταρρύθμιση που εξαγγέλθηκε το 2003 από το ΠΑΣΟΚ -με αντιπολίτευση απλώς επί της διαδικασίας- δεν αλλάζει καθόλου το ληστρικό εκλογικό σύστημα προς μια αναλογικότερη κατεύθυνση, ούτε προβλέπει τοπικά δημοψηφίσματα με δεσμευτικό αποτέλεσμα -για να αποφασίζουν οι ίδιοι οι κάτοικοι μιας περιοχής για τα σημαντικά προβλήματά τους- ή ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών και του ρόλου των κινημάτων. Εξάλλου, δεν αποδυναμώνεται και ο προσωποπαγής χαρακτήρας του δημαρχιακού θώκου ενώ εξακολουθεί να διατηρείται το ισχύον ληστρικό σύστημα, όπου η νικήτρια παράταξη παίρνει τα 3/5 των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, ενώ συζητούν ακόμη αυτό να γίνεται ακόμη και με σχετική πλειοψηφία, για να εμποδιστούν ευρύτερες συμμαχίες στο Β’ γύρο.    Ο νέος Κώδικας  βλέπει το Δήμο ως έναν διοικητικό και αναπτυξιακό μηχανισμό, που θέλει να τον κάνει ικανό να παρέχει υπηρεσίες, αλλά παραβλέπεται όμως ο πολιτικός και κοινωνικός ρόλος του θεσμού. Όπως παραβλέπεται και ότι, όταν λέμε τοπική ανάπτυξη, πρέπει να επιδιώκουμε την «ολιστική» έννοια του όρου, δηλαδή μια σύνθετη ενιαία διαδικασία με οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική και οικολογική διάσταση. Ο νέος κώδικας αποτελεί ουσιαστική παραδοχή των αδυναμιών του «Καποδίστρια» για τις υποχρεωτικές συνενώσεις, μιας και φαίνεται ότι και οι νέοι δήμοι είναι αναποτελεσματικοί στην άσκηση των λειτουργιών τους και γι’ αυτό προβλέπεται η προώθηση των διαδημοτικών συνεργασιών μέσω του νέου θεσμού της Συμπολιτείας. Και βέβαια, μεταρρύθμιση δεν μπορεί να γίνει ερήμην της κοινωνίας, η οποία όμως βρίσκεται σε κρίση.

3. Θέλουμε αιρετούς και συμμετοχικούς περιφερειακούς θεσμούς, μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων από την κεντρική διοίκηση, αντίστοιχη σύνδεση με την τοπική οικονομία και πολιτικές κοινωνικής συνοχής και βιωσιμότητας. Βασικό κύτταρο αυτοδιοίκησης ο Δήμος. Θέλουμε Δήμους απαλλαγμένους από τοπικισμό και πελατειακές λογικές, χωρίς το σημερινό υπερδιογκωμένο ρόλο του δημάρχου. Απαιτούμε απόλυτη διαφάνεια από τους υποψήφιους δημάρχους, νομάρχες και τους συμβούλους, πλήρη δη­μόσιο έλεγχο των δαπανών και των χρηματοδοτών τους καθώς και εφαρμογή του «πόθεν έσχες». Θεωρούμε ότι η έμφαση πρέπει να είναι στα προγράμματα και τις πολιτικές θέσεις και όχι απλώς στην διαμόρφωση του προφίλ των υποψηφίων από  διαφημιστές και επικοινωνιολόγους.  Ανησυχητικό φαινόμενο είναι ότι ολοένα και περισσότερο οι διάφοροι υποψήφιοι ανα­ζητούν να στηριχθούν (και) σε εξωκομματικούς παράγοντες, κυ­ρίως σε οικονομικά ισχυρούς, οι οποίοι θα επενδύσουν πάνω τους και θα περιμένουν μετά να ει­σπράξουν την επιχειρηματική τους διακινδύνευση. Απορρίπτουμε τους μητροπολιτικούς Δήμους, εκτός αν έχουν ρόλο συντονισμού των επιμέρους Δήμων και περιορίζονται σε επιτελικές αρμοδιότητες που σήμερα ασκεί η κεντρική εξουσία. Βλέπουμε τα νομαρχιακά και περιφερειακά όργανα να συστήνονται μέσα από τη συνεργασία και την ομοσπονδοποίηση των Δήμων.

4. Πιστεύουμε ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στην αποκέντρωση με βασικό κύτταρο την περιφέρεια. Θέλουμε αιρετούς και συμμετοχικούς περιφερειακούς θεσμούς, μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων από την κεντρική διοίκηση, αντίστοιχη σύνδεση με την τοπική οικονομία και πολιτικές κοινωνικής συνοχής και βιωσιμότητας. Βασικό κύτταρο αυτοδιοίκησης ο Δήμος. Η Νομαρχία σε ρόλο συνεργάτη και συντονιστή των αγώνων και των αιτημάτων των Δήμων και όχι ενός ανταγωνιστικού πόλου τοπικής εξουσίας. Παράλληλα, θεωρούμε αναγκαία -παρά τη συνταγματική ρύθμιση- την ίδρυση και τρίτου βαθμού αυτοδιοίκησης, ανεξάρτητης από την εκτελεστική εξουσία. Η αποκέντρωση πρέπει να συνδέεται με ουσιαστική αναβάθμιση του τρόπου λειτουργίας των φορέων αυτοδιοίκησης, των υποδομών, της διαφάνειας, των μηχανισμών ελέγχου, της διαβούλευσης και συμμετοχής των πολιτών, της περιβαλλοντικής και κοινωνικής υπευθυνότητας ώστε να μην καταλήγει σε αποκέντρωση της διαφθοράς και της περιβαλλοντικής – κοινωνικής υποβάθμισης.

5. Υποστηρίζουμε τη διεύρυνση των αποφασιστικών αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης κυρίως προς την κατεύθυνση των γενικών κοινωνικών προβλημά­των. Παράλληλα θα πρέπει να αλλάξουν τα θεσμικά εκείνα πλαί­σια που ενισχύουν το συγκεντρωτισμό σε μονοπρόσωπα όργανα και σε αποκλειστικές αποφασιστικές αρμοδιότητες των οργάνων της κορυφής. Υποστηρίζουμε τη μεταφορά βασικών αρμοδιοτήτων από το Νομάρχη προς το νομαρχιακό συμβούλιο, από το Δήμαρχο στα δημοτικά ή τοπικά συμβούλια και απ’ αυτά προς τα διαμερισματικά ή συνοικιακά όργανα. Το δημοτικό συμβούλιο πρέπει να έχει την αρμοδιότητα εκλογής αντιδημάρχου αντί να διορίζεται αυτός από το Δήμαρχο. Δυνατότητα συμμετοχής στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές και μικρότερων σχηματισμών καθώς και συμμετοχής τοπικών σχημάτων μόνο για Διαμερισματικά Συμβούλια. Στα πλαίσια αυτά επιδιώκουμε την έμμεση εκλογή δημάρχου από το δημοτικό συμβούλιο, στοιχείο που αποτρέπει την απόλυτη εξουσία μιας μόνο δημοτικής παράταξης,

6. Είναι αναγκαίες σήμερα μεταρρυθμίσεις για περισσότερη δημοκρατία, καθιέρωση της απλής αναλογικής παντού, ως πάγιου εκλογικού συστήματος. Περιορισμένο αριθμό θητειών και στο αξίωμα του Δημάρχου, του αντιδημάρχου και αντινομάρχη,

7. Πλουραλισμό στην επικοινωνία, με αποκεντρωμένους διαύλους που λειτουργούν ανεξάρτητα από  τα συμβατικά ΜΜΕ και δημιουργούν αντίβαρο στην υπερσυγκέντρωσή τους στα χέρια λίγων ιδιοκτητών: ανεξάρτητος τοπικός και θεματικός Τύπος, διαδίκτυο, εκδόσεις με σοβαρά κοινωνικά θέματα και τοπικό συμμετοχικό κοινωνικό ραδιόφωνο που κινούνται σε κατευθύνσεις διακίνησης ιδεών, εναλλακτικής ενημέρωσης και ενθάρρυνσης της πολιτικής συμμετοχής. Ειδικά για το τοπικό ραδιόφωνο θεωρούμε ότι με την κοινοτική μορφή του που θα εκπροσωπεί συλλογικότητες, ομάδες και κινήματα πολιτών αποτελεί κυρίαρχο συστατικό στοιχείο της δημοκρατίας, με κύριο σκοπό να ενημερώνει και όχι να διαμορφώνει γνώμη, να συντροφεύει και όχι να επιβάλλει, να διαδίδει και όχι να κωφεύει στα ζητήματα που δεν άπτονται των συμφερόντων των ιδιοκτητών του. Σημαντική θεωρούμε και τη χειραφέτηση των δημόσιων και δημοτικών ραδιοτηλεοπτικών μέσων από κυβερνητικές και κομματικές παρεμβάσεις χωρίς όμως να μετατρέπονται σε εργαλείο εξυπηρέτησης ιδιοτελών ιδιωτικών συμφερόντων.  Καθιέρωση της «ώρας του πολίτη» για την ουσιαστική διαβούλευση του Δημοτικού Συμβουλίου με κοινωνικούς φορείς και πολίτες.

8. Οι Δήμοι πρέπει να εργαστούν για την εξάλειψη των διακρίσεων και των αποκλεισμών για   όλους όσους ζουν σ’ αυτούς. Αγωνιζόμαστε για το δικαίωμα στη διαφορά, για ανοικτές και πολυπολιτισμικές κοινωνίες, για κοινωνική και οικονομική ασφάλεια για όλους, για αναζωογόνηση της αλληλεγγύης. Διεκδικούμε: · Ενίσχυση της συμμετοχής νέων, μεταναστών και άλλων ομάδων με περιορισμένη κοινωνική ισχύ. · Δικαίωμα ψήφου και για τους μετανάστες στις τοπικές εκλογές. · Θετική διάκριση υπέρ των γυναικών σε όλα τα όργανα της Αυτοδιοίκησης. · Κάθε Δήμος, Νομός, Περιφέρεια μπορούν να καθιερώσουν εναλλακτική κοινωνική θητεία μέσα στα όρια τους και να ενισχύσουν την ιδέα της Κοινωνικής Άμυνας.

9. Η εξαγγελία της οικονομικής αυτοδυναμίας της Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να έχει περιεχόμενο, αν δεν γίνει στα πλαίσια μιας ενιαίας, δίκαιης και δημοκρατικής φορολογικής μεταρρύθμισης, που θα αναδιανέμει τα έσοδα μεταξύ κράτους και αυτοδιοίκησης. Επιπλέον, όσο πιο πολύ αναπτύσσεται η τοπική διάσταση της οικονομίας και συρρικνώνεται η οικονομική διάσταση της παγκοσμιοποίησης, τόσο πιο ουσιαστικό νόημα αποκτά η συμμετοχή στους τοπικούς θεσμούς. Λόγω μεγέθους οι περιφέρειες έχουν έτσι κι αλλιώς σοβαρότερες δυνατότητες να επηρεάζουν τις οικονομικές εξελίξεις στην περιοχή τους, σημαντικό όμως είναι για μας οι μεταξύ τους σχέσεις να κυριαρχούνται από συνεργασία και όχι από ανταγωνισμό για την προσέλκυση επενδύσεων και ειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Απαιτούμε οικονομική αυτοδυναμία της αυτοδιοίκησης σε όλους τους βαθμούς, με σταθερό ποσοστό από τα άμεσα φορολογικά έσοδα του κράτους να παραμένει στην αντίστοιχη αυτοδιοίκηση όπου εισπράχθηκε. Επιπλέον ποσοστό να αναδιανέμεται μεταξύ των αυτοδιοικήσεων με κριτήρια κοινωνικής συνοχής, περιφερειακής ισορροπίας και προώθησης της βιωσιμότητας τοπικά. Δ. Οι προτάσεις Θα συνεχίσουμε να δίνουμε το παρόν στις μάχες μέσα και έξω από τους θεσμούς για ποιότητα ζωής, για ελεύθερους χώρους, για επιστροφή της φύσης στην πόλη, για μέσα μεταφοράς ποιοτικά και φθηνά, για πόλη φιλική στον πεζό, το ποδήλατο και τα άτομα με ειδικές ανάγκες, για σεβασμό των άλλων μορφών ζωής, για άλλη χωροταξία, που να κάνει τη ζωή μας ποιοτική. Θα αγωνιστούμε για την προσπελασιμότητα  των  Μαζικών Μέσων Μεταφοράς και των κτιρίων στα άτομα με ειδικές ανάγκες. Διεκδικούμε ώστε η Αυτοδιοίκηση να εξασφαλίσει στον πολίτη καλύτερη υγεία, στοιχειώδη ασφάλεια τροφίμων και καλύτερη ποιότητα ζωής.  Είναι βέβαιο ότι μπορεί να γίνουν πολλά σε τοπικό, δημοτικό και νομαρχιακό επίπεδο, για να βελτιωθεί αισθητά η ποιότητα ζωής όλων μας. Με έντυπα, με περιοδικά, με ομιλίες, σεμινάρια, ημερίδες, μικρά βιβλία, με αγορές βιολογικών τροφίμων, με ελέγχους από ειδικούς επιστήμονες στις καλλιέργειες και στις αγορές τροφίμων για παρουσία χημικών υπολειμμάτων και μεταλλαγμένων οργανισμών, με συμβουλευτικά κέντρα πρόληψης της αρρώστιας, θα μπορούσε η Αυτοδιοίκηση να συμβάλει τα μέγιστα, αλλάζοντας ριζικά το τοπίο.  Η Αυτοδιοίκηση θα έπρεπε να μπορεί να εξασφαλίζει ενισχυμένη προστασία του περιβάλλοντος, ανάκαμψη της βιοποικιλότητας, προστασία από τις επικίνδυνες ουσίες, απόκρουση των μεταλλαγμένων, ενίσχυση των συλλογικών μέσων μεταφοράς, προστασία του κλίματος, περιορισμό των αποβλήτων και απορριμμάτων αλλά και αποτελεσματικότερη εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Η παρέμβαση μας για τα καθημερινά προβλήματα συνδέεται μια με εναλλακτική κοινωνική και πολιτική προοπτική, ένα νέο όραμα. Με αυτό το πνεύμα θα μεθοδεύσουμε τις παρεμβάσεις μας στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές του 2006, επικεντρώνοντας στα ζητήματα της πόλης, της ποιότητας ζωής και των κινημάτων της, αναβαθμίζοντας τις παρεμβάσεις που έχουν δημιουργηθεί και αναζητώντας συνεργασίες που θέτουν επίσης στο επίκεντρο την οικολογία, τα δικαιώματα του πολίτη και την ποιότητα ζωής και όχι τις σκοπιμότητες της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Επιδιώκουμε την ανάπτυξη του κινήματος και την υιοθέτηση οικολογικών αξιών και εναλλακτικών λύσεων από τους ίδιους τους πολίτες. Θα αναλάβουμε πρωτοβουλίες και θα επιδιώξουμε μέσα από διάλογο σε βάθος τη διαμόρφωση κοινού τρόπου σκέψης και παρέμβασης στα δημοτικά και νομαρχιακά συμβούλια, μέσα από ευρύτερες κινήσεις πολιτών όπου οι οικολογικές και κοινωνικές  ευαισθησίες θα είναι δεσπόζουσες. Κριτήριο για την πολιτική συνεργασιών πρέπει να είναι οι συγκλίσεις στα τοπικά θέματα, οι ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής και οι επιλογές των πολιτικών κινήσεων των μελών μας. Θα αναλάβουμε, επίσης, πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός Δικτύου ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στην αυτοδιοίκηση με σαφή οικολογική ταυτότητα για να προωθήσουμε το διάλογο με τοπικές κινήσεις, δημοτικά και νομαρχιακά σχήματα για ανταλλαγή εμπειριών από την αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα και την Ευρώπη σε σχέση με τις οικολογικά βιώσιμες πόλεις, τα προβλήματα στο θεσμό και στις πρακτικές, στις δυνατότητες αλλαγών για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, για καλά παραδείγματα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε, για θεσμικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν για την προώθηση της οικολογικής βιωσιμότητας σε τοπικό επίπεδο κλπ.