Βιώσιμη Οικονομία

Από τον Γιώργο Δημαρά, π. Υφυπουργό Περιβάλλοντος, Μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ. Το άρθρο φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα “Οικονομία για το περιβάλλον”, την οποία ευχαριστούμε θερμά 

Τι είναι πράσινη ανάπτυξη;

Τι δεν είναι πράσινη ανάπτυξη;

Πρέπει να σημειώσω  ότι στην οικολογία όρος « βιώσιμη ανάπτυξη» αποφεύγετε  να χρησιμοποιείται. Πράσινη ανάπτυξη με την έννοια της ποσοτικής ανάπτυξης, που συνδέεται άμεσα με την αύξηση του ΑΕΠ και με τον καταναλωτισμό δηλαδή τη  σπατάλη των φυσικών πόρων δεν νοείται.

Θα φέρω ένα παράδειγμα:  τη δεκαετία από το  1998 έως  το 2008 είχαμε ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά μέσο όρο 4,1%  είχαμε λοιπόν μεγάλη  ανάπτυξη   και στο τέλος κατέρρευσε η οικονομία και η κοινωνία μαζί, δηλαδή αυτού του τύπου η ανάπτυξη όχι μόνο δεν είναι «πράσινη» αλλά οδηγεί και σε κατάρρευση της οικονομίας.

Επομένως αν θέλουμε να περιγράψουμε την   ουσιαστική πράσινη ανάπτυξη θα μιλάμε για εκείνες τις αλλαγές στην εφαρμοσμένη οικονομική πολιτική που οδηγεί σε βιώσιμη οικονομία και κοινωνία ανθεκτική απέναντι σε φυσικές καταστροφές αλλά και τις οικονομικές και νομισματικές κρίσεις του συστήματος.

Θα φέρω μερικά παραδείγματα:

– δεν είναι πράσινη «ανάπτυξη» η επιλογή ως προτεραιότητα η οδοποιία   και η εγκατάλειψη του σιδηροδρομικού δικτύου,  όταν γνωρίζουμε ότι οι σιδηροδρομικές μεταφορές έχουν πολύ λιγότερο  ενεργειακό κόστος από ότι οι οδικές μεταφορές.

-δεν είναι πράσινη «ανάπτυξη»  η αύξηση  με αντιπεριβαλλοντικό τρόπο της γεωργικής παραγωγής όταν υποβαθμίζεται  διαρκώς ο υδροφόρος ορίζοντας με αλόγιστες γεωτρήσεις  με αποτέλεσμα να εξαφανίζονται τα υπόγεια νερά και συνήθως  να γίνονται υφάλμυρα. Εκτός τούτου  η άρδευση με υφάλμυρα νερά φέρνει  το αλάτι στην επιφάνεια και υποβαθμίζεται  η  παραγωγικότητα της καλλιεργήσιμης γης.

-Θετική «πράσινη ανάπτυξη»  είναι  να κατασκευάζονται  μικρά φράγματα να εμποτίζονται   με νερά και να αναβαθμίζονται  οι υπόγειοι  υδροφόρους ορίζοντες ή να κατασκευάζονται λιμνοδεξαμενές αποθήκευσης νερού για άρδευση στη νησιά και αλλού.  Επίσης να βελτιώνουμε τα συστήματα άρδευσης και να μη σπαταλάμε το νερό.

-δεν είναι πράσινη «ανάπτυξη» να γεμίσουμε τα βουνά της Ελλάδος με ανεμογεννήτριες   ακόμη και στις προστατευόμενες περιοχές,  καταστρέφοντας χιλιάδες στρέμματα δάσους και τη βιοποικιλότητα  από το τη διάνοιξη των δρόμων για τη μεταφορά και την κατασκευή τους. Ο χωροταξικός σχεδιασμός με περιβαλλοντικά , οικολογικά και ενεργειακά κριτήρια είναι επιβεβλημένος.  Το βασικό και πρωτεύον είναι να  επενδύουμε  περισσότερα χρήματα  για  να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας σε όλα τα κτίρια, στις  μεταφορές, στη βιομηχανία, τη γεωργία και σε κάθε ανθρώπινη  δραστηριότητα , όπως στις  μετακινήσεις  μέσα στις πόλεις  με τη μείωση χρήσης του ΙΧ αυτοκίνητου.

-Δεν είναι πράσινη ανάπτυξη να αυξήσουμε στη χώρα την αλίευση των ψαριών  για να συμβάλουμε στην αύξηση του ΑΕΠ με  καταστρεπτικά  αλιευτικά μηχανήματα (τράτες, βιντζότρατες κ.λπ.) όταν μειώνουμε  διαρκώς τα ιχθυο-αποθέματα στις θάλασσες.

Αειφορία είναι να παίρνεις το «πλεόνασμα» από τη φύση χωρίς να μειώνεις διαρκώς τους φυσικούς πόρους. Η κυκλική οικονομία  με τη επανάκτηση  των υλικών  και την προστασία των φυσικών πόρων   είναι η λύση.

Επομένως «πράσινη ανάπτυξη» θα θεωρούσαμε εκείνες τις αλλαγές που θα οδηγούσαν στη βιωσιμότητα της οικονομίας και της κοινωνίας και την ουσιαστική ευημερία των πολιτών που θα μετριέται με σωστούς δείκτες  ευημερίας  και όχι με το ΑΕΠ.

 Η βιωσιμότητα  και η ανθεκτικότητα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στη δομή και τις προτεραιότητες στην οικονομία και την κοινωνία όπως:

• Αποκέντρωση πληθυσμιακή, παραγωγική, διοικητική, πολιτισμική, ενεργειακή και οικοδόμηση ισχυρών τοπικών οικονομιών.
• Ισορροπία μεταξύ των τομέων της οικονομίας και παρεμβάσεις ώστε να μην δημιουργούνται μεγάλες και καταστροφικές διακυμάνσεις  και καταρρεύσεις σε  ολόκληρους τομείς της παραγωγής.
• Διατροφική αυτάρκεια και πλεονασματικό ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών στα  αγροτικά προϊόντα.
• Ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών πόρων ,σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
• Δίκαιη, συνεκτική και δημοκρατική κοινωνία.
• Ανάπτυξη του τρίτου πυλώνα της οικονομίας, της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας ( ΚΑΛΟ).
• Προστασία της βιοποικιλότητας για να αποτραπούν νέες πανδημίες.
• Εναρμόνιση όλης της πολιτικής και της οικονομίας  στη γενική λογική βιωσιμότητας του πλανήτη.

Η κατάσταση στην Ελλάδα  σχετικά με την  οικονομία, την επιβίωση των πολιτών και το μέλλον των επόμενων γενεών.

Η  Ελλάδα  πέρασε μία  οικονομική και κοινωνική κρίση  η οποία σε ένα βαθμό ήταν εξωγενής  αλλά στο μεγαλύτερο βαθμό τα αίτια της  ήταν   οι εσωτερικές παθογένειες.

Βασική αιτία  ήταν ο διαρκής δανεισμός ( κρίση χρέους) σε συνδυασμό με την παραγωγική αποδιοργάνωση της χώρας.   Τα χρήματα  των δανείων  δεν επενδύονταν  παραγωγικά, αλλά οδηγούνταν στην κατανάλωση και την κάλυψη κρατικών αναγκών. Η εικονική αριθμητική  αύξηση  του ΑΕΠ  βασιζόταν κυρίως  στην κατανάλωση, δηλαδή τα χρήματα πήγαιναν σε καταναλωτισμό ή σε παρασιτισμό   και σε   άτομα και επιχειρήσεις που νομότυπα ή παράνομα  πλούτιζαν σε βάρος της βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας της οικονομίας, υποθηκεύοντας το  μέλλον της χώρας και των πολιτών.

Από το έτος  2000 έως το 2008  αυξήθηκε το δημόσιο χρέος με δανεικά κατά 153 δις.  και τελικά  η οικονομία κατέρρευσε,  έχοντας  το μεγαλύτερο  δημόσιο χρέος στον κόσμο (μετά την Ιαπωνία) και  παράλληλα στο ίδιο χρονικό διάστημα  παρ’ όλο το δανεισμό και τα χρήματα που λάβαμε  αποδιοργανώθηκε η παραγωγική ικανότητα της χώρας.

Την   περίοδο (2004- 2009) αυξήθηκε  με συνεχή δανεισμό και πρωτογενή ελλείματα  το δημόσιο χρέος από τα 199 δις στα 301 δις, ενώ μειώθηκε   η βιομηχανική παραγωγή  κατά (21%) και  η αγροτική παραγωγή σε ποσοστό   (31 %) σε πραγματικές τιμές.

Άλλο βασικό αίτιο της οικονομικής κρίσης  ήταν η  μη ουσιαστική εποπτεία των τραπεζών,  οι οποίες δάνειζαν απερίσκεπτα για  κατανάλωση  ( διακοπο-δάνεια,  εορτοδάνεια κ.λπ.)  και επιχειρήσεις ή άτομα με  βραχυπρόθεσμα κερδοσκοπικά κριτήρια χωρίς μέτρο και  εγγυήσεις.  Η  κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος αύξησε επίσης  το δημόσιο χρέος  γιατί  το κράτος  αναγκάστηκε να κάνει ανακεφαλαιοποιήσεις  με δανεικά  χρήματα  και  το πρόβλημα των τραπεζών  (κόκκινα δάνεια) μεταφέρθηκε στην οικονομία.

Τα παραπάνω σε συνδυασμό με άλλες σοβαρές παθογένειες όπως το χαοτικό  ασφαλιστικό σύστημα, τη γραφειοκρατική και σε μεγάλο βαθμό διαβρωμένη Δημόσια Διοίκηση  , την αναξιοκρατία, τη ρουσφετολογία, τη διαφθορά και τις αντι-περιβαλλοντικές επιλογές  έφεραν τη χώρα σε αδιέξοδο και τους πολίτες  στη δυστυχία.

Αυτά που περάσαμε πρέπει  να μας διδάξουν  πώς θα αποφύγουμε  παρόμοιες καταστάσεις και θα χτίσουμε μία κοινωνία και οικονομία  που  δεν θα δημιουργεί κρίσεις  και  θα  αντέχει   σε εξωγενείς κρίσεις. 

Τι πρέπει να αλλάξει;

Τι πρέπει να κάνει η κυβέρνηση;

Βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα ως μόνιμη πολιτική επιλογή.  

 Δεν θα εξασφαλίσουμε την επιβίωση των κοινωνιών  εάν   το σύνολο της πολιτικής  στην οικονομία και τους άλλους τομείς όπως στην εκπαίδευση  δεν εντάσσεται στη γενική λογική της  βιωσιμότητας  και της αειφορίας.

Για  την επιβίωση και την ευημερία  χρειάζεται ένα  ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ  με γενικό αναπροσανατολισμό των επενδύσεων, της εργασίας, της εκπαίδευσης, της φορολογικής πολιτικής, της Κοινωνικής Πολιτικής και εν γένει της Εθνικής, της Ευρωπαϊκής και της Παγκόσμιας πολιτικής. Ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει ριζικές αλλαγές στον τρόπο παραγωγής, την επιλογή των προϊόντων που καλύπτουν πραγματικές ανάγκες, που έχουν  μεγάλη διάρκεια ζωής, την αξιοποίηση των δευτερογενών υλικών και  τον  αποκλεισμό προϊόντων που επιβαρύνουν το περιβάλλον όπως τα πλαστικά μιας χρήσης, τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα κ.α.

Είναι προφανές ότι η κυβερνητική πολιτική είναι σε άλλη κατεύθυνση  από την πολιτική της οικολογίας. Δεν είναι εύκολο η κυβέρνηση  να υπερβεί τον εαυτό της και τις  βασικές επιλογές της.

 Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας  παρόλο που δεν μπορεί να υπερβεί τον εαυτό της και να γίνει ένα κόμμα πολιτικής οικολογίας , μπορεί   στα πλαίσια της ιδεολογίας της  να  πάρει αποφάσεις  που θα οδηγήσουν σε  σημαντικό βαθμό στην προστασία του περιβάλλοντος  και την αύξηση της ανθεκτικότητας της οικονομίας.

Μπορεί να πάρει  περισσότερα μέτρα και να διαθέσει μεγαλύτερα κονδύλια  για την υπόθεση της κλιματικής κρίσης,  την βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις και  την καλύτερη διαχείριση των απορριμμάτων  όπως το έχουν κάνει ένα  πολλές Ευρωπαϊκές χώρες κινούμενες λίγο πολύ στην ίδια ιδεολογική κατεύθυνση με τη  Νέα Δημοκρατία

Δεν  είναι δυνατό στην Ελλάδα το 82% των απορριμμάτων θα πηγαίνουν  στην ταφή  ενώ  σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες τα ποσοστά είναι 10%  και  ο μέσος όρος είναι στο 50%.  Είναι  δέσμευση  της χώρας μας προς την ΕΕ το 50% των απορριμμάτων ανακυκλώνονται  με τέτοιο τρόπο που να γίνεται  ανάκτηση και επανάχρηση των υλικών.  Πληρώνουμε  ήδη  μεγάλα πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα πληρώνουμε ακόμα περισσότερα γιατί  απέχουμε τόσο πολύ από αυτό το στόχο.

Πολλά πράγματα δεν μπορούσαν να αλλάξουν στη δημόσια διοίκηση και στην εκτέλεση των δημοσίων έργων, όπως τα θέματα των πράσινων συμβάσεων, επίσης  μεγάλες αλλαγές στις μεταφορές και στην ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών πόρων

Ας δούμε λοιπόν μερικά πράγματα που θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση σε αυτούς τους τομείς:

 Δημόσια έργα

Είναι ευρέως γνωστό το πρόβλημα  σε μεγάλο βαθμό  κακής ποιότητας των δημόσιων έργων  και του πολύ μεγάλου κόστος συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τα αντίστοιχα έργα του ιδιωτικού τομέα.

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Οι Πράσινες Συμβάσεις για προμήθειες και δημόσια έργα πρέπει να είναι η στρατηγική επιλογή της χώρας μας για τις επόμενες δεκαετίες.

Καμία Περιφέρεια, κανένα Υπουργείο, κανένας Δήμος δεν θα πρέπει να επιλέγει υλικά μέσα από το αχανές δίκτυο των παγκοσμιοποιημένων ανταλλαγών.

Επιλέγοντας προϊόντα ντόπιας παραγωγής από τις ίδιες περιοχές (νομούς ή περιφέρειες) ισχυροποιούμε οικονομικά αυτές τις περιοχές και βοηθάμε στην υγιή αποκεντρωμένη βιώσιμη οικονομία.

Μέτρα που μπορούν να παρθούν τώρα:

Για τις πράσινες προμήθειες:

Συστηματοποίηση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών και κριτηρίων στις προμήθειες.

Ειδικά οι περιφέρειες και οι δήμοι και εν γένει το δημόσιο θα πρέπει να επιλέγουν με κριτήρια

α) περιβαλλοντικά (τοπικά προϊόντα, προϊόντα βιολογικής γεωργίας κλπ.)

β) κοινωνικά (κοινωνικοί συνεταιρισμοί ανέργων, σωστές εργασιακές συνθήκες).

γ) Να μην εξαιρούνται από την υποχρέωση ανακύκλωσης των αδρανών υλικών. Η ανακύκλωση των αδρανών είναι μια βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα. Αντί να καταστρέφουμε τα βουνά και τα ποτάμια με λατομεία ας ανακυκλώνουμε τα δομικά υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί.

Ειδικά για τα κτήρια αυτό πρέπει να γίνει γενικός κανόνας είτε δημόσια είτε ιδιωτικά.

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ- ΚΥΚΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ο Πλανήτης είναι πεπερασμένος , οι φυσικοί πόροι πεπερασμένοι και ο πληθυσμός της Γης αυξάνεται κατά   ένα δισεκατομμύριο κάθε 13 χρόνια( 1.000.000.000).

Η λογική της  οικονομίας των φυσικών  πόρων μας οδηγεί σε ένα σύστημα εξοικονόμησης πόρων και επαναχρησιμοποίησης των υλικών αυτό της  κυκλικής οικονομίας για την καλύτερη αξιοποίησή τους και τον περιορισμό της σπατάλης.

Η κυκλική οικονομία βασίζεται στη μεγιστοποίηση της απόδοσης των υπαρχόντων πόρων και στη μείωση των απωλειών κατά τη χρήση.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι προσεγγίσεις της κυκλικής οικονομίας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• μείωση της ποσότητας των υλικών που απαιτούνται για την παροχή συγκεκριμένης υπηρεσίας ·
• επιμήκυνση της ωφέλιμης διάρκειας ζωής των προϊόντων ·
• μείωση της χρήσης ενέργειας και υλικών στις φάσεις παραγωγής και χρήσης ·
• μείωση της χρήσης υλικών που είναι επικίνδυνα ή των οποίων η ανακύκλωση είναι δύσκολη σε προϊόντα και διεργασίες παραγωγής ·
• δημιουργία αγορών για τις δευτερογενείς πρώτες ύλες (ανακυκλώσιμα υλικά, με βάση τα πρότυπα, τις δημόσιες συμβάσεις κ.λπ.)·
• σχεδιασμός προϊόντων των οποίων είναι ευκολότερη η συντήρηση, η επισκευή, η αναβάθμιση, η ανακατασκευή ή η ανακύκλωση (οικολογικός σχεδιασμός)·

 ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΜΩΝ 

Ο κακός πολεοδομικός σχεδιασμός των προηγούμενων δεκαετιών σε συνδυασμό με την γήρανση των κτηρίων και άλλους παράγοντες,  δημιούργησε   ασφυκτικές συνθήκες  στο κέντρο της Αθήνας και σε άλλες πόλεις. Οι πόλεις μας αντιμετωπίζουν μια σειρά από πολύπλοκα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά αφορούν την ατμοσφαιρική ρύπανση, το κυκλοφοριακό πρόβλημα, την ασφάλεια και την   μεγάλη θερμοκρασία από την μεγάλη θερμοχωρητικότητα του μπετόν που θα αυξηθεί από το  φαινομένου του θερμοκηπίου.

Η βιώσιμη πόλη του μέλλοντος πρέπει να  είναι μια πόλη πιο οικολογική, πιο ανθεκτική, και με κοινωνικά ισότιμες δομές

Η απουσία χώρων πρασίνου, ασφαλών διαδρομών για περπάτημα και ποδήλατο, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, το προβληματικό δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς, αλλά και η αισθητική υποβάθμιση είναι ορισμένα μόνο από τα χαρακτηριστικά που απέκτησαν οι πόλεις.

Στα  αρνητικά  έρχεται  να προστεθεί η γήρανση ενός σημαντικού αριθμού κτηρίων, πολλά από τα οποία είναι ακατοίκητα και χρήζουν στατικής αποκατάστασης και σχεδόν όλα  αναβάθμιση της ενεργειακής τους συμπεριφοράς (μονώσεις, διπλά τζάμια …).

Το πράσινο αποτελεί ένα πολύ μικρό μέρος της επιφάνειας των περισσότερων πόλεων.

Ο όγκος και η μάζα των κτηρίων από μπετόν αρμέ είναι ένας τεράστιος συσσωρευτής θερμότητας, ότι χειρότερο για την επιβίωση στο κέντρο της πόλης τα καλοκαίρια.

Το φαινόμενο αυτό θα αυξάνεται με την προβλεπόμενη αύξηση της θερμοκρασίας, συνεπεία της κλιματικής αλλαγής.

Η κλιματική αλλαγή επιβάλλει μεγάλες αλλαγές στις πυκνοδομημένες  περιοχές των πόλεων.

Οι απαιτήσεις από τις διεθνείς συμφωνίες και η ανθεκτικότητα απαιτούν:

Μέχρι το 2050 όλα τα κτήρια να θερμαίνονται χωρίς καύση πετρελαίου ή φωταερίου.

• Χρειαζόμαστε να αυξήσουμε το πράσινο στις περιοχές που είναι ελάχιστο και στις οποίες το μικροκλίμα το καλοκαίρι είναι αβάσταχτο.
• Χρειάζεται αύξηση  των κοινόχρηστων χώρων.
• (Είναι  γνωστή η έλλειψη σχολείων, παιδικών χαρών, χώρων άθλησης κ.λ.π.).
• Χρειαζόμαστε ένα πυκνό δίκτυο πεζόδρομων για άνετες και ασφαλείς μετακινήσεις των  πεζών. Χρειαζόμαστε τις λεγόμενες πράσινες διαδρομές, που συνδυάζουν το περπάτημα με το πράσινο.
• Χρειαζόμαστε ένα πυκνό δίκτυο ποδηλατοδρόμων για ήπιες και οικονομικές μετακινήσεις φιλικές στο περιβάλλον.
• Χρειαζόμαστε κτήρια που να αντέχουν σε μελλοντικούς μεγάλους σεισμούς.
• Χρειαζόμαστε κτήρια με καλή ενεργειακή συμπεριφορά, σύμφωνα με τις νέες συνθήκες και απαιτήσεις των καιρών.
•  

 Πως θα γίνει τούτο;

 Δεν υπάρχει άλλος τρόπος λύσης τριών και περισσοτέρων ταυτόχρονα προβλημάτων, χωρίς απόκτηση χώρου για φύτευση και δημιουργία ελεύθερων χώρων.  Δηλαδή  χωρίς ένα  κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και  μακροχρόνιο πρόγραμμα απόσυρσης ενός αριθμού  κτηρίων και κατεδάφισης μέρους ή ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων.

 Το ερώτημα είναι θα γίνει τούτο με σχέδιο ; ή θα γίνεται ανοικοδόμηση παλιού τύπου αναπαράγοντας και επιδεινώνοντας  το πρόβλημα;

 Θα τολμήσουμε ανα-σχεδιασμό και νέους όρους για αύξηση του πρασίνου και κοινοχρήστων χώρων, με πράσινες διαδρομές και ανανέωση κτηρίων;

 Βεβαίως  είναι ανάγκη να υπάρχει παράλληλο  πρόγραμμα για:

-την  αποκατάσταση της στατικής αντοχής των παλαιών κτηρίων που θα κριθεί ότι δεν πρέπει να κατεδαφιστούν, με παράλληλη βελτίωση της ενεργειακής τους συμπεριφοράς.

-την αισθητική αναβάθμιση στις γειτονιές της πόλης με παρεμβάσεις χαμηλού κόστους, όπως η αύξηση του πρασίνου, οι εικαστικές παρεμβάσεις καλλιτεχνών από τα κέντρα τεχνών των Δήμων και πολλά ακόμα.

-την ανάπλαση αξιόλογων δρόμων, πλατειών και σημείων ιστορικής και πολιτισμικής αναφοράς, σε συνδυασμό με το σχέδιο ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων.

-την ενοποίηση ακαλύπτων χώρων και τη συνέχεια με τους κοινόχρηστους χώρους.

-την ανάπλαση κομβικών σημείων.

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ – ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Τι πρέπει να αλλάξουμε;

Το πετρέλαιο και ο λιγνίτης να σταματήσει σταδιακά να είναι καύσιμο.

Α. Οικονομία ενέργειας παντού

• Κτήρια– προώθηση της ενεργειακής απόδοσης
• Μεταφορές– βιώσιμη κινητικότητα
• Πολεοδομία- βιοκλιματικές αναπλάσεις.
• Νέες επιστημονικές – τεχνολογικές μέθοδοι ( υβριδικά συστήματα κ.λ.π.)

Β. Τρόπος παραγωγής ενέργειας μέσω  των  ΑΠΕ ( αέρας, ήλιος, γεωθερμία).

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό ζήτημα σήμερα η γνώση για την αειφορία και η συνείδηση για την προστασία του περιβάλλοντος, κάτι που δεν ίσχυε πριν 50 χρόνια;

Η  ανθρωπότητα βρίσκεται σε σημείο ιστορικής καμπής με ορατό, πλέον, τον κίνδυνο για την ίδια τη ζωή πάνω στον πλανήτη για τις αμέσως επόμενες γενιές.

Γιατί η εξέλιξη της τεχνολογίας, ο  τρόπος ζωής και η ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση καθιστούν αναγκαίο, ο σύγχρονος άνθρωπος από μικρός μαθητής να αποκτήσει  συνείδηση  της θέσης του και της ευθύνης για το μέλλον της ζωής στον πλανήτη.

Οι οικολόγοι προτείνουμε ένα άλλο κοινωνικοοικονομικό μοντέλο, που γίνεται όλο και περισσότερο αποδεκτό, αυτό της αειφόρου ανάπτυξης, που όμως η εφαρμογή του προϋποθέτει κοινωνικές και ηθικές αξίες που περνούν μέσα από την εκπαίδευση για τον νέο ανθρωπολογικό τύπο που θα ζει με άλλα καταναλωτικά και παραγωγικά πρότυπα.