Ο Σπύρος Αποστόλου στην ΕΦΣΥΝ: Επαναφορά της ζωής στις καμένες περιοχές; Κι όμως γίνεται

Σπύρος Αποστόλου Οικονομολόγος- Μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ

Οι ολοσχερείς καταστροφές σε οικίες, καλλιέργειες και επαγγελματική στέγη που συνέβησαν το φετινό καλοκαίρι σε Βόρεια Εύβοια, Ηλεία, Αρκαδία, Αχαΐα, Μάνη, Ρόδο και Δυτική Αττική, δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο με εξαίρεση το 2007 στην Πελοπόννησο.

Οι ζημιές στο φυσικό περιβάλλον και στις ιδιωτικές περιουσίες πρέπει να αποκατασταθούν τάχιστα, παράλληλα με την ορθή και βέλτιστη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας και την εξυπηρέτηση των κατοίκων και των επαγγελματιών στις τρέχουσες και βασικές τους ανάγκες.

Η εμπειρία από τη διαχείριση προηγούμενων ζημιών είναι απογοητευτική και καταδεικνύει ότι η Ελλάδα έχει σημαντικό «θεσμικό έλλειμμα» – δομές, νομοθεσία και μηχανισμούς- ώστε να επαναφέρει την όποια πληγείσα περιοχή στην πρότερη κατάσταση. Ιστορικά η πιο σημαντική πρωτοβουλία ήταν το 2007 (το περίφημο «Ταμείο Μολυβιάτη») που έδειξε ως πρώτο, την αδυναμία και το θεσμικό κενό για την διαχείριση τέτοιων συμβάντων. Δυστυχώς, απέτυχε στους ποιοτικούς στόχους του και απέκλινε των ποσοτικών που μεγαλεπήβολα έθετε και μάλιστα με οσμές σκανδάλου ως προς τη διαχείριση των οικονομικών του¹.

Ακολούθως το 2018 και σε εμφανώς πολύ μικρότερη κλίμακα δεν παρασχέθηκε στους πληγέντες στο Μάτι αντιστοίχου είδους βοήθεια, μέσα από έναν «ειδικό λογαριασμό – Ταμείο για το Μάτι και την Κινέττα»² το οποίο μπλέχτηκε στις αγκυλώσεις της ίδιας της κρατικής φύσεως του. Αντιλαμβανόμαστε και από τη διαχείριση της πανδημίας ότι η σημερινή κυβέρνηση θα αφήσει την «αγορά» και τους ιδιώτες «επενδυτές» να διαχειριστούν αυτό το τεράστιο πρόβλημα.

Οι πρώτες εξαγγελίες δείχνουν ακριβώς αυτό: Οι ιδιώτες και η αγορά, δηλαδή οι επιχειρήσεις που θα αναδασώσουν και οι τράπεζες που χαμηλότοκα(;) θα δανείσουν, θα αναλάβουν την αποκατάσταση των πληγεισών περιοχών. Γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η παραπάνω νεοφιλελεύθερη συλλογιστική ξεπερνάει τα όρια του κωμικού.

Όλα τα μοντέλα, Κρατικά και Ιδιωτικά, έχουν αποτύχει ή δεν φέρουν τις προϋποθέσεις να επιτύχουν και κάπως έτσι διαφαίνεται ότι σύντομα η Κοινωνία των Πολιτών θα αντιδράσει. Μια πιθανή λοιπόν απάντηση της Κοινωνίας των Πολιτών μπορεί να είναι η δημιουργία ενός Φορέα σε μορφή Πολυμετοχικής Εταιρείας «Λαϊκής Βάσης», είτε ως Ανωνύμου Εταιρείας (Α.Ε.) ώστε να έχει στρατηγικό και εκτελεστικό ρόλο, είτε ως Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας (Α.Μ.Κ.Ε.) οπότε θα φέρει μόνο στρατηγικό ρόλο, με την συμμετοχή ΟΛΩΝ των πληγέντων, κατοίκων, επαγγελματιών, ιδιοκτητών και των συλλογικών τους φορέων και με μικρή συμμετοχή των Ο.Τ.Α. που ζημιώθηκαν.

Πρόκειται για μια καινοτόμο, εφικτή και ρεαλιστική λύση: Ένας φορέας που θα λειτουργήσει δημοκρατικά με πλήρη έλεγχο στην διοίκηση και στα πεπραγμένα της, από τους Πολίτες της κάθε πληγείσας περιοχής για τους ίδιους και τους Συμπολίτες τους.

Η εταιρεία θα διοικείται αποκλειστικά από τους κατοίκους, βάσει του καταστατικού της, με σκοπούς άμεσους (α΄ φάση) και δυνητικούς (β΄ φάση). Ενδεικτικά αναφέρονται (α΄ φάση): Η ορθή διανομή βοήθειας στους πληγέντες, η κάλυψη των τρεχουσών αναγκών στους επαγγελματίες (ζωοτροφές, λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.λπ.) και παράλληλα η αποκατάσταση στις περιουσίες των πληγέντων κατοίκων, η αποκατάσταση και η επούλωση των ζημιών στο φυσικό περιβάλλον ενώ στην επόμενη, αναπτυξιακή διαδικασία (β΄ φάση): Θα εξειδικευθεί η αναπτυξιακή πρόταση της περιοχής και ο Φορέας θα επιμεληθεί την υποβολή και την εκτέλεσή της. Ποιοτικός στόχος της πρώτης φάσης πρέπει να είναι η αποκατάσταση των ζημιών στον βέλτιστο δυνατό χρόνο και με το χαμηλότερο δυνατόν κόστος, ενώ της β΄ φάσης ο περιορισμός της αποθετικής ζημίας που προέκυψε από την καταστροφή καθώς και της ζημίας του κόστους ευκαιρίας³.

Δομή και Λειτουργία: Αρχικά η εταιρεία θα δημιουργήσει ειδικό τραπεζικό λογαριασμό που θα συγκεντρωθούν δωρεές και χορηγίες. Ενδεικτικά, χρήματα από Έλληνες πολίτες, Ομογένεια, ιδρύματα και ινστιτούτα καθώς και επιχειρήσεις ως μέρος της κοινωνικής ευθύνης τους. Κάνοντας χρήση μέρους αυτών των πόρων μπορούν να αποκτηθούν αγαθά και είδη πρώτης ανάγκης για τους πληγέντες. Αυτά αφού θα συγκεντρώνονται σε ένα σημείο logistics και μαζί με την φιλότιμη βοήθεια σε είδος που θα αποστέλλεται από τον ελληνικό λαό, θα διανέμονται δίκαια στους πληγέντες, κατοίκους και επαγγελματίες, εξασφαλίζοντας τους ένα στοιχειώδες έως αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Το πλεόνασμα αυτών των χρηματικών διαθεσίμων, μέσω μόχλευσης προγραμμάτων που διατίθενται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα αποτελέσει ένα ικανό κεφάλαιο που μαζί με τον ντόπιο ανθρώπινο παράγοντα θα αποκαταστήσει την πληγείσα περιοχή.

Το παραπάνω επιχειρησιακό μοντέλο (ΕΑΖ-ΑΕ) ανήκει στο πεδίο της καινοτομίας και συγκεκριμένα στις νεοφυείς επιχειρήσεις, που σημαίνει ότι είναι ένας προσωρινός οργανισμός ο οποίος αναζητεί ένα επιχειρηματικό μοντέλο επαναλαμβανόμενο & επεκτάσιμο (4). Επομένως μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορες περιοχές της Χώρας που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές, ανεξαρτήτως μεγεθών, συνθηκών και καταστάσεων, σε τοπική και ενδογενή κλίμακα.

1) https://www.arcadiaportal.gr/news/apokleistiko-profylakiseis-stin-arkadia-gia-ta-200-ekat-eyro-toy-tameioy-molyviati-gia-toys
2) https://www.avgi.gr/politiki/323200_na-min-epanalifthei-i-arnitiki-empeiria-tis-diaheirisis-toy-tameioy-molybiati
3) https://euretirio.com/kostos-efkairias/
4) https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CF%86%CF%85%CE%AE%CF%82_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B7