Η πολιτική Οικολογία αναγεννιέται

Ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη, που με τιμά, μία τόσο άμεση απάντηση στο άρθρο με τίτλο «Για μια πολιτική οικολογία παρεμβατική αν όχι τώρα, πότε;» εκ μέρους του φίλου Νίκου Ράπτη (Ν.Ρ.), σημαίνοντος στελέχους του νεοσυσταθέντος ελληνικού κόμματος για τα ζώα.

Οι απόψεις που διατυπώνονται στο άρθρο του αγαπητού Ν.Ρ., έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, προσωπικά, είχα, άλλωστε, τη δυνατότητα να τις ακούσω τακτικά από κοντά, καθώς συνυπήρξαμε ως μέλη του κόμματος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ (Ο.Π.), για δύο περιόδους, συμμετέχοντας από κοινού σε ανώτατα όργανα, και κατά τη διάρκεια της συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να έχουμε καταλήξει στην αριστερά, στην οποία ο Ν.Ρ. αφοριστικά δηλώνει πως ανήκουν οι Έλληνες οικολόγοι. Το ίδιο προφανώς ισχύει και για τα περισσότερα μέλη του κόμματος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ.

Δεν έχει άδικο ο Ν.Ρ. για τις δύο πρώτες χαμένες ευκαιρίες των οικολόγων, καθώς, όντως, λανθασμένη μεν, άδικη δε η πρώτη (89-91), ατυχής κατά τη συγκυρία, αλλά δικαιωμένη, πλέον, η δεύτερη (2009). Η δε τελευταία, αρκετά διδακτική και προφανώς καθοριστική για αυτό που ονομάσαμε στο προηγούμενο άρθρο μας «πέρας των παιδικών ασθενειών».

Η βασική μας διαφωνία έγκειται, όπως τουλάχιστον τη διατυπώνει ο Νίκος Ράπτης, στο αν μπορεί και πρέπει ή όχι η Πολιτική Οικολογία να αποτελεί μια αυτούσια συνολική πολιτική πρόταση, με τα δικά της καθαρά χαρακτηριστικά, διεπόμενη από συγκεκριμένες αρχές, και αν οι αρχές αυτές πρέπει να έχουν συγκεκριμένο ή όχι πρόσημο τέτοιο όπως συχνά, απλουστευτικά, περιγράφεται με βάση τη συγκυριακή χωροθέτηση στη γαλλική εθνοσυνέλευση μετά την επανάσταση, δεξιά και αριστερά. Μπρος, όμως, σε αυτό το πλασματικό, κατά βάση, δίλλημα, η απάντηση της Πολιτικής Οικολογίας δεν είναι δυνατόν να ετεροπροσδιορίζεται από αριστερά ή δεξιά, αλλά οφείλει να είναι αυτοτελής και μόνο, στη βάση των αρχών της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της βιωσιμότητας και της αλληλεγγύης. Σταθερά προσανατολισμένη στην επιδίωξη μιας αρμονικής σχέσης στο συνολικό πλανητικό οικοσύστημα, απαντώντας έτσι και στα μελλοντικά ζητήματα της κλιματικής κρίσης, αντιμετωπίζοντας τόσο τις γενεσιουργές της αιτίες, όσο και τις επιπτώσεις της.

Στο πλαίσιο αυτό η Πολιτική Οικολογία δεν μπορεί παρά να ταυτιστεί με μια αέναη, ορθώς εννοούμενη, δίκαιη και λελογισμένη προοδευτική δυναμική διαδικασία, χωρίς, όμως, να περιορίζεται στο ζήτημα της αναδιανομής των πόρων και δίχως βεβαίως λεηλασίες, αλλά με βάση τη φέρουσα ικανότητα και την έγνοια για διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης, δομώντας, παράλληλα, μία συνολική δίκαιη και αρμονική ταυτόχρονα σχέση με τη φύση και το σύνολο των έμβιων όντων.

Είναι αλήθεια αυτό που αναφέρεται στο άρθρο του Ν.Ρ. ότι ορισμένα άτομα που είχαν ενταχθεί στους Ο.Π., όντως, αναζήτησαν αριστερές παραφυάδες αλλά τώρα αυτά δεν είναι, πια εδώ, και ήταν οι ίδιοι, άλλωστε, που είχαν ταυτιστεί με την αλλοπρόσαλλη σχέση του παραγωγισμού και υπερκαταναλωτισμού, που περιέγραψε ο Νίκος Ράπτης, όμως, ευτυχώς, απαλλαχθήκαμεπλέον πλήρως από αυτό το πρόβλημα. Η δε αναφορά στο τραγικό περιστατικό της πυρκαγιάς στο «Μάτι» δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ατυχής και μάλιστα σε σύγκριση με αυτές της Ηλείας, καθώς δεν είχαν καμία σχέση, αν ληφθούν υπόψη οι πρωτοφανείς ακραίες συνθήκες στο «Μάτι» και οι διαχρονικές παθογένειες στις ανεξέλεγκτες και αυθαίρετες συνθήκες δόμησης, για τις οποίες μόνο η Πολιτική Οικολογία δεν μπορεί να έχει ευθύνη, καθώς ούτε σε αυτήν βεβαίως οφείλονται, και η μοναδική, σχεδόν, ήταν που ανέκαθεν τις παθογένειες αυτές κατήγγειλε και συνεχίζει να το κάνει σε ανάλογες περιπτώσεις.

Προφανώς διαφωνούμε κατηγορηματικά αναφορικά με αυτό που προσπαθεί να μας προσάψει, ως προς τη μη κατανόηση της σημαντικής αιτίας της εξαφάνισης των ειδών (6 μαζική εξαφάνιση), καθώς αυτό αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί κεντρική μας προτεραιότητα, και αυτό αποτυπώθηκε σε σωρεία παρεμβάσεων, δελτίων τύπου και τοποθετήσεων διαχρονικά, με μια ιδιαίτερη, μάλιστα, ένταση τον τελευταίο καιρό.

Για το ζήτημα της κτηνοτροφίας θεωρούμε ότι η άποψη που διατυπώνεται είναι αρκετά απλουστευτική, αποκομμένη από μια προσέγγιση ολιστικού κοινωνικού φαινομένου και με παράβλεψη της πολιτισμικής διάστασης και κάθε αντισταθμιστικής προοπτικής με όρους μετάβασης. Για τον εντατικό τύπο της κτηνοτροφίας, που προκαλεί και τη βασική βλάβη σε πολλαπλά επίπεδα, βεβαίως και διαφωνούμε και εναντιωνόμαστε πλήρως, όχι, όμως, για την ήπια, εκτατική, τοπικοποιημένη κτηνοτροφία και ιδιαίτερα των μικρόσωμων ζώων και δη της αιγοπροβατοτροφίας, την οποία προσεγγίζουμε με όρους μετάβασης. Όσον αφορά την εξαφάνιση των ειδών, μήπως η φυτοφαγία με το μοντέλο των φυτοφαρμάκων φέρει μεγαλύτερη ευθύνη;

Το αν διαθέτουν ή όχι οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ τα απαραίτητα πολιτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά μένει να αποδειχτεί στην πράξη και είναι αρκετά δυσκολο -κατανοητή η θέση του αυτή όταν υπάρχει στις τάξεις των Ο.Π. ένας πολύ σημαντικός αριθμός, ικανότατων στελεχών αυξημένων προσόντων, που προέρχονται από διάφορους επιστημονικούς και επαγγελματικούς τομείς και το γνωρίζει ο αγαπητός Ν.Ρ.. Βεβαίως στο πλαίσιο της δημοκρατικής λειτουργίας υπάρχουν, και ευτυχώς, και άτομα που δεν κατέχουν υψηλούς τίτλους, καθώς δεν είμαστε, όντως και ευτυχώς, ένας ελιτίστικος, αριστοκρατικός φορέας. Είναι όμως άτομα προερχόμενα από την κοινωνία των πολιτών με αξιόλογη δράση και πρωτογενή αίσθηση του κόσμου, που εμφορούνται από τις αρχές της οικολογίας και προσθέτουν πλούτο και δυναμική στο κόμμα μας.

Το περιβάλλον αποτελεί αναμφισβήτητα την πηγή των ιδεολογικών μας αφετηριών και προσπαθούμε να το προστατέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις, αλλά και να το αξιοποιήσουμε αειφορικά, χωρίς, όμως, να εγκλωβιστούμε σε μια μονοθεματικότητα, η οποία θα μας στερούσε, εν τέλει τη δυνατότητα να υπερβούμε το πλαίσιο της κοινωνίας των πολιτών και να καταστούμε ένας πραγματικός πολιτικός φορέας, ο οποίος νοιαζόμενος για τον άνθρωπο και το οικοσύστημα προτάσσει, ακριβώς την «ανασύνταξη της κοινωνίας, της πολιτικής κ.λπ. γύρω από την ανάγκη για βιωσιμότητα, βιοποικιλότητα και κλιματική ισορροπία.

Η σωτηρία των ζώων και του πλανήτη, στην οποία ορθότατα αναφέρεται ο Νίκος Ράπτης αποτελεί μια κύρια διαχρονική θέση της Π.Ο., πριμοδοτώντας το βιγκανισμό, αλλά και τις υπόλοιπες απαιτούμενες πρακτικές για αυτό το θέμα, πρόσφατο ιδιαίτερα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απόφαση, με ισχυρό συμβολισμό, του οικολόγου Δημάρχου του Δήμου της Λυών να εξαιρέσει το κρέας από την σχολική εστίαση, αλλά και διάφορα άλλα παραδείγματα.

Όσον αφορά την πολιτική φιλοζωία, αυτή έχει πραγματικά έναν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, παρότι στη φάση που βρίσκεται έχει ακόμη πολλές αντιφάσεις να διαχειριστεί (όπως για παράδειγμα αυτή με τα οικόσιτα γατάκια, τα οποία έχουν ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και αποτελούν σημαντικούς εξολοθρευτές πτηνών), αποτελεί, δε, ακόμη, μια αποκλειστικά μονοθεματική προσέγγιση, αντιμετωπίζοντας ένα τεράστιο θέμα ως προς την αντιπροσωπευτικότητα, καθώς η αντιστοίχιση της έννοιας της Δημοκρατίας δεν έχει, ακόμη, προσδιοριστεί και επιτευχθεί. Επίσης, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να πέσει θύμα συμφερόντων μιας τεράστιας βιομηχανίας περί των ζώων. Στο επίπεδο δε της αυτοτελούς εκπροσώπησης, δεν μπορεί παρά να περιοριστεί στο πλαίσιο της εκπροσώπησης συλλογικών φορέων προς το παρόν.

Προφανώς δεν χρησιμοποιούμε την οικολογία για να κάνουμε πολιτική, αλλά παράγουμε πολιτική για να πετύχουμε τους οικολογικούς μας στόχους.

Στο καθαρό, λοιπόν, πολιτικό επίπεδο θεωρούμε ότι το κίνημα για τα ζώα, δεν μπορεί παρά να συμβαδίσει με την Πολιτική Οικολογία, μέσω ενός διαρκούς διαλόγου για τον αποτελεσματικότερο, κατά το δυνατόν, χειρισμό των αμοιβαίων θεμάτων για μια ολιστική, βιώσιμη αρμονική συμβιωτική συνεργασία.

*Ο κ. Νίκος Πουτσιάκας είναι κοινωνιολόγος και πρώην Συνεκπρόσωπος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ και το παραπάνω άρθρο φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα LARISSANET.GR την οποία ευχαριστούμε θερμά