ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ –ΕΚΧΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΔΑΠ ΝΗΣΩΝ

Οι Οικολόγοι Πράσινοι εκφράζουμε τη ριζική αντίθεσή μας στις ληφθείσες όσο και στις δρομολογούμενες αποφάσεις ΟΤΑ σε νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, με τις οποίες παραχωρείται για ΕΙΚΟΣΙ χρόνια στην ΕΥΔΑΠ Νήσων Α.Ε. η διαχείριση των υφιστάμενων υδάτινων πόρων (νερό, αντλιοστάσια, γεωτρήσεις κλπ) αλλά και των όποιων μελλοντικών επενδύσεων για ύδρευση /άρδευση, αποχέτευση. Η αντίθεσή μας αφορά τόσο τις ήδη ληφθείσες αποφάσεις σε νησιά του Νότιου Αιγαίου (Κίμωλος, Νάξος) και του Ιονίου Πελάγους (Λευκάδα), όσο και άλλες που δρομολογούνται, στα πλαίσια μιας Προγραμματικής Σύμβασης -Πλαίσιο που προτείνει η ΕΥΔΑΠ Νήσων Α.Ε. (θυγατρική της ΕΥΔΑΠ Α.Ε.)

H βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων δεν εξασφαλίζεται μέσα από την ανάθεσή της σε μια ανώνυμη Εταιρεία αλλά, σύμφωνα με την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, θα πρέπει να βασίζεται σε σχέδια διαχείρισης ανά υδρολογική λεκάνη που προκύπτουν ως αποτέλεσμα μιας συστηματικής διαβούλευσης μέσω των Περιφερειακών Συμβουλίων Υδάτων, Θεσμοί που θα έπρεπε να λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια, με ευθύνη όμως τόσο της κεντρικής όσο και της περιφερειακής διοίκησης, δεν έχουν ακόμα συγκροτηθεί και λειτουργήσει. Τονίζουμε επίσης ότι οι υδατικοί πόροι πρέπει να καλύπτουν τόσο τις ανθρώπινες ανάγκες όσο και αυτές των οικοσυστημάτων.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούμε ότι η διαχείριση του νερού, ως φυσικού πόρου και αγαθού στο οποίο πρέπει να έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες ανεξαρτήτως της οικονομικής τους κατάστασης, δεν μπορεί να παραδοθεί σε καμία Ανώνυμη Εταιρεία που βρίσκεται σε διαδικασία ιδιωτικοποίησης και θα επιβάλλει στους καταναλωτές τους νόμους της αγοράς. Ιδιαίτερα σήμερα που η κλιματική αλλαγή, η αύξηση του πληθυσμού και των καθημερινών αναγκών του, η ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής και των τουριστικών υπηρεσιών, καθιστούν το νερό εξαιρετικά πολύτιμο για την επιβίωση των πληθυσμών και την ανάπτυξη του τόπου μας, αλλά και που η οικονομική κρίση μαστίζει τη χώρα, καμία εκχώρηση – ιδιωτικοποίηση φυσικών πόρων όπως το νερό  δεν δικαιολογείται.

Αναγνωρίζουμε ότι σε πολλά νησιά και περιοχές υπήρξε μέχρι σήμερα αδράνεια των αρμόδιων φορέων ή και κακοδιαχείριση που οδήγησε  σε κακή ποιότητα παρεχόμενου νερού, παραβατικότητα, ελλιπέστατη καταγραφή και χρεώσεις αλλά και απουσία επαναχρησιμοποίησης /ανακύκλωσης. Αυτό όμως δεν μπορεί να αποτελεί πειστική δικαιολογία για μια λευκή επιταγή – παραχώρηση των τοπικών πόρων και της δημοτικής περιουσίας στην ΕΥΔΑΠ Α.Ε. – μια εταιρεία που είναι ήδη εισηγμένη στο χρηματιστήριο, λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, παρουσιάζει ως αποτελέσματα τεράστια αύξηση κερδών εν μέσω κρίσης (+156%) και οδεύει τάχιστα στην πλήρη ιδιωτικοποίησή της, στο πλαίσιο των ιδιωτικοποιήσεων που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση. Μάλιστα στις αρχές Οκτωβρίου δημοσιεύτηκε από το Υπουργείο Οικονομικών Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη Νομική Υποστήριξη του Ελληνικού Δημοσίου στην «Περαιτέρω Αποκρατικοποίηση» της ΕΥΔΑΠ -και της ΕΥΑΘ Α.Ε.) Η παραχώρηση των φυσικών πόρων και των υποδομών των νησιών ή μελλοντικών υποδομών που θα χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ και η επέκταση των εργασιών της ΕΥΔΑΠ ΑΕ εξυπηρετεί ίσως ανάγκες βελτίωσης του “πακέτου” της για να πωληθεί σε υψηλότερη τιμή και όχι προσπάθεια να λυθούν προβλήματα που όντως αντιμετωπίζουν τα νησιά μας.

Αμφισβητούμε επίσης το κατά πόσον η διαχείριση των υδάτινων πόρων των νησιών -με τις ιδιαίτερες δυνατότητες, ανάγκες και προβλήματα του καθενός -μπορεί να επιχειρηθεί κεντρικά από μία Υπηρεσία με αποτελεσματικό τρόπο. Η εμπειρία σε άλλους τομείς από την κεντρική διαχείριση έχει υπάρξει διαχρονικά προβληματική.  Υπενθυμίζουμε ότι η πρόσφατη αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση (Καλλικράτης) σχεδιάστηκε στη λογική της δημιουργίας Δήμων -Κυβερνείων και της Περιφερειακής αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων.

Καλούμε επομένως τους νησιωτικούς Δήμους να αναλάβουν τις ευθύνες και την υποχρέωση να προστατέψουν τη δίκαιη παροχή του νερού στους δημότες τους και να σχεδιάσουν και να διαχειριστούν την ορθολογική χρήση του μετατρέποντάς το σε εργαλείο ουσιαστικής βιώσιμης ανάπτυξης και ποιότητας ζωής. Δεν κατανοούμε την άρνηση και δεν αποδεχόμαστε την αδυναμία που δηλώνουν οι Δημοτικές Αρχές να διαχειριστούν, κατά την υποχρέωση τους, τους υδάτινους πόρους.

Υποστηρίζουμε κάθε προσπάθεια για αναβάθμιση της λειτουργίας των ΔΕΥΑ ή των υπηρεσιών των Δήμων σε θέματα νερού καθώς και την παροχή τεχνικής και κάθε άλλης υποστήριξης προς τους Δήμους και τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης ώστε να επιτευχθεί η προστασία και βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων στις νησιωτικές (και όχι μόνο) περιοχές, είτε αυτή προέρχεται από την ΕΥΔΑΠ είτε από γειτονική ΔΕΥΑ με σχετική εμπειρία. Μάλιστα έχουμε προτείνει την ενδυνάμωση των συνεργασιών προς αυτή την κατεύθυνση σε διάφορες περιοχές της χώρας. Προτείνουμε όμως να χρησιμοποιηθούν συμβάσεις παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών και όχι  συμβάσεις ολοκληρωτικής παραχώρησης πόρων, υποδομών και δικτύων, και μάλιστα για 20 χρόνια!.

Καταγγέλλουμε τις παράτυπες ή και παραπλανητικές διαδικασίες με τις οποίες τα Δημοτικά Συμβούλια προχώρησαν στις αποφάσεις παραχώρησης:

– χωρίς  ενημέρωση και σύμφωνη γνώμη των Τοπικών Συμβουλίων και Παρέδρων, οι οποίοι στερήθηκαν και το δικαίωμα ψήφου που δικαιούνται,

– χωρίς απόφαση υφιστάμενων Συνδέσμων Ύδρευσης Αποχέτευσης που είναι ιδιοκτήτες νερών και υποδομών,  και παρά και ενάντια στην εκφρασμένη θέληση της πλειοψηφίας των φορέων της τοπικής κοινωνίας (π.χ.  Λευκάδα)

– με το πρόσχημα ότι η όλη συζήτηση αφορά μια καταρχήν συμφωνία για μια ερευνητική εργασία και όχι την υπογραφή της Προγραμματικής Συμφωνίας Πλαίσιου (π.χ. Νάξος), η οποία αποσιωπάται, δεν αναρτάται παράτυπα στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ αλλά  για την υπογραφή της εξουσιοδοτείται ο Δήμαρχος.

Καταγγέλλουμε επίσης ότι στις προτεινόμενες συμβάσεις δεν γίνεται καμία αναφορά για το θέμα του υφιστάμενου προσωπικού των ΟΤΑ και των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης, το οποίο η ΕΥΔΑΠ Α.Ε. δεν θα μπορεί να το χρησιμοποιήσει, ιδιαίτερα από τη στιγμή που θα ιδιωτικοποιηθεί.

Δεν αντιλαμβανόμαστε γιατί υποστηρίζεται στο σκεπτικό των αποφάσεων ότι η υπογραφή σύμβασης με την ΕΥΔΑΠ θα διευκολύνει τη χρηματοδότηση από το ελληνικό Δημόσιο, μέσω των πόρων και των χρηματοδοτικών προγραμμάτων που διαχειρίζονται τα αρμόδια υπουργεία. Με ποιο μαγικό τρόπο θα εξευρεθούν -στη σημερινή συγκυρία ιδιαίτερα- πόροι για ΟΛΑ τα νησιά που θα συμβληθούν; Κι εάν αυτό δεν γίνει, ποιος θα αποφασίσει τελικά σε ποια νησιά και για ποια έργα θα δοθεί προτεραιότητα;

Θεωρούμε απαράδεκτους τους όρους των συμβάσεων που επιβάλλουν την υποχρέωση παραχώρησης και χρήσης  από τους Δήμους στην ΕΥΔΑΠ ΝΗΣΩΝ Α.Ε  (άρα στους ιδιώτες που θα την αποκτήσουν), οικοπέδων, υφιστάμενων και νέων υποδομών, μηχανημάτων και κάθε κινητού και ακίνητου μέσου που διαθέτουν.

Θεωρούμε επίσης απαράδεκτο τον όρο της Προγραμματικής Σύμβασης -Πλαισίου σχετικά με την Επιτροπή Παρακολούθησης, η οποία θα αποφασίζει για κάθε ζήτημα που ανακύπτει από την ερμηνεία και εφαρμογή της σύμβασης, και η οποία προβλέπεται να αποτελείται από δυο εκπροσώπους υπουργείων, δυο εκπροσώπους της ΕΥΔΑΠ και τρεις μόνον εκπροσώπους όλων των συμβαλλόμενων ΟΤΑ οριζόμενους από την ΚΕΔΚΕ (!).

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, με την παρούσα απόφαση:

• Ζητάμε να ανακληθούν οι αποφάσεις Δήμων που έχουν ληφθεί για παραχώρηση της διαχείρισης των υδάτων τους στην ΕΥΔΑΠ Νήσων ΑΕ και να μην υπογραφούν από τους Δημάρχους η Προγραμματική Συμφωνία Πλαίσιο, ούτε επί μέρους προγραμματικές συμβάσεις.
• Yποστηρίζουμε τους πολίτες και τους κοινωνικούς φορείς που με Επιτροπές Αγώνα επιδιώκουν την ακύρωση των αποφάσεων και τη μη υπογραφή από τους Δημάρχους των σχετικών συμβάσεων αλλά και απαιτούν βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων. Καλούμε τις Πολιτικές μας Κινήσεις, αλλά και περιβαλλοντικές ΜΚΟ, Τοπικά Συμβούλια Δήμων, Δημοτικούς Συμβούλους και Πρόεδρους & Παρέδρους να ενημερώσουν τους συντοπίτες τους για τους όρους των προτεινόμενων συμβάσεων με την ΕΥΔΑΠ Νήσων, ώστε να γίνει ουσιαστική διαβούλευση για το θέμα και οι όποιες αποφάσεις να λαμβάνουν υπόψη τους την τοπική κοινή γνώμη.
• Εφιστούμε την προσοχή των Δημοτικών αρχών και των κατοίκων των στις εκφρασμένες προθέσεις της Κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει την ΕΥΔΑΠ Α.Ε, με κίνδυνο οι κερδοσκοπικές προθέσεις των όποιων επενδυτών να ανεβάσουν το κόστος της κατανάλωσης στα νησιά, που ήδη επιβαρύνονται από την δυσβάστακτη οικονομική κρίση.
• Ζητάμε την αναβάθμιση των δυνατοτήτων των νησιωτικών δήμων, την κάλυψη των κενών προσωπικού όπου υπάρχουν και τη στήριξή τους μέσα από αποκεντρωμένες δομές (με μεταφορά τεχνογνωσίας και με δημιουργία κατάλληλων υποδομών και φορέων) ώστε να διαχειριστούν σωστά τους υδατικούς πόρους και τα λύματα που παράγονται με βάση την ιεραρχία μεθόδων (πρόληψη-μείωση σπατάλης, συλλογή βρόχινου νερού, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση χρησιμοποιημένων νερών μετά τον καθαρισμό τους, βιώσιμη διαχείριση υπόγειων νερών). Οι μονάδες αφαλάτωσης δεν μπορεί να προωθούνται άκριτα ως πανάκεια για τα νησιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα νερού, με δεδομένο ότι ανεβάζουν υπερβολικά την κατανάλωσης ενέργειας και τις δαπάνες των δήμων, αλλά μόνο ως συμπληρωματική ίσως λύση, όταν και μόνο όταν έχουν εφαρμοστεί όλες οι προαναφερόμενες λύσεις και συνδυάζονται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Καλούμε τις Περιφέρειες να προχωρήσουν στη δημιουργία των Περιφερειακών Συμβουλίων Υδάτων, ώστε η πολιτική και τα διαχειριστικά σχέδια υδάτων για τις διάφορες υδρολογικές λεκάνες να είναι αποτέλεσμα διαβούλευσης. Ζητάμε επίσης να προχωρήσουν οι διαδικασίες για την επεξεργασία μιας ολοκληρωμένης υδατικής πολιτικής που θα αφορά την έρευνα, την προστασία, τις χρήσεις και την ορθολογική αξιοποίηση των υδάτινων αποθεμάτων. Να σχεδιαστούν έργα που θα αποταμιεύουν και θα εμπλουτίζουν τα υδάτινα αποθέματα (φράγματα, ταμιευτήρες, λιμνοδεξαμενές) και θα αυξήσουν τη διαθεσιμότητα των υδατικών πόρων.

Το 8ο Συνέδριο των Οικολόγων Πράσινων

Αθήνα, 23 Οκτωβρίου 2011