Ο ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Άρθρο του Γιάννη Τσιρώνη, μέλος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ, τ. αν. Υπουργό, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα των Συντακτών

Η ανθρωπότητα βιώνει μία πρωτόγνωρη κατάσταση. Αφού βιώσαμε για μερικές δεκαετίες την ύβρη του «Άνθρωπου-Θεού» που είναι υπεράνω της φύσης, ένας ιός, με χαμηλή θνησιμότητα, αλλά μεγάλη δυνατότητα διασποράς, μας επαναφέρει στην ταπεινότητα. Η ανθρώπινη ύβρις δεν καταρρέει για πρώτη φορά. Το τσουνάμι στην Ινδονησία σκότωσε σε λίγη ώρα περίπου 250.000 ανθρώπους και ο τυφώνας Κατρίνα απέδειξε ότι η πολιτική προστασία στις ΗΠΑ είναι μαύρο ανέκδοτο.

Γιατί όμως ένας ιός οδηγεί την ανθρωπότητα σε παγκόσμια καραντίνα; Γιατί οδηγούμαστε σε μία από τις σοβαρότερες μεταπολεμικές κρίσεις με απρόβλεπτες συνέπειες;

Φοβήθηκαν άραγε οι κυβερνήσεις την πιθανότητα για περισσότερους από 200.000 νεκρούς; Μακάρι! Δυστυχώς μόνο η ατμοσφαιρική ρύπανση σκοτώνει ετησίως 400.000 στην Ε.Ε.[i](6.000 μόνο στην Αττική) χωρίς να βλέπουμε τέτοια ευαισθησία.

Αυτό που φοβήθηκαν είναι η κατάρρευση του συστήματος υγείας από τη ταυτόχρονη ανάγκη νοσηλείας εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Αυτό δεν είναι φοβία. Είναι πραγματικότητα. Αν δεν έμπαινε η παγκόσμια κοινότητα σε καραντίνα, μέχρι το τέλος Απριλίου το παγκόσμιο σύστημα θα διέθετε μόνο μία κλίνη εντατικής θεραπείας για 15 ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση. Δηλαδή, θα ρίχναμε τον κλήρο για το ποιοι θα νοσηλευτούν και ποιοι θα πεθάνουν χωρίς ιατρική φροντίδα. Αυτό είναι το σκληρό μάθημα της Ιταλίας, όπου η θνησιμότητα ξεπέρασε το 10%

Γιατί όμως το σύστημα υγείας αποδείχθηκε τόσο ευάλωτο; Πώς είναι δυνατόν οι μητροπόλεις του καπιταλισμού να αποδεικνύονται ανοχύρωτες;

Η απάντηση είναι απλή. Λιγότερο από το 1% των ανθρώπων κατέχει πάνω από το 50% του παγκόσμιου πλούτου. Τα 700 δις ευρώ λοιπόν που θα πέσουν στην ευρωπαϊκή αγορά (και μακάρι να φτάνουν), για να αντιμετωπίσουμε τις οικονομικές επιπτώσεις του κορωνοϊού είναι παρωνυχίδα μπροστά στα 140 τρις $ που κατέχει το 1% των πλουσιότερων κεφαλαιούχων στον πλανήτη. Ενδεικτικά  μέχρι τις 17/3, 10-12 τρις δολάρια χάθηκαν από τα χρηματιστήρια. Για να το πούμε λαϊκά, κάποιοι ξεπούλησαν μετοχές «παντελονιάζοντας» ρευστό, την ώρα που η αγορά και οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από το ρευστό για να αντιμετωπίσουν την κρίση.

Τη στιγμή που τα κράτη (δηλαδή εμείς οι φορολογούμενοι) κάνουν ενέσεις ρευστότητας στην οικονομία, οι κεφαλαιούχοι τραβάνε το χαλί κάτω από τα πόδια μας. Η αυτοκαταστροφική οικονομία των κερδοσκόπων κατασπαταλά πόρους όταν δεν τους έχει ανάγκη, αλλά είναι ενδεής όποτε έχει ανάγκη από πόρους για να αντιμετωπίσει μία απειλή.

Δεν διαφέρει σε τίποτα η σημερινή γύμνια των «ισχυρών» οικονομιών από την κρίση της Lehman Brothers. Η καταστροφή δεν επήλθε από την έκθεση τραπεζών στα τοξικά δάνεια. Πολλαπλάσια καταστροφή επήλθε επειδή οι κεφαλαιούχοι (οι καπετάνιοι του γλυκού νερού όπως τους αποκαλούσε ο Κέινς) απέσυραν τα κεφάλαια τους από το οικονομικό σύστημα και το Δημόσιο σε πολλές χώρες αναγκάστηκε να υπερχρεωθεί για να σώσει την πραγματική οικονομία και την κοινωνία.

Σε συνθήκες λοιπόν κρίσης, το συσσωρευμένο κεφάλαιο, αντί να γίνεται σωσίβιο σωτηρίας, γίνεται βαρίδι που ανατρέπει το καράβι.

Είναι ακόμα άγνωστο το πόσο θα κοστίσει στην παγκόσμια οικονομία η απόλυτα ορθή επιλογή του «μένουμε σπίτι».

Είναι δυστυχώς γνωστό το ποιος θα πληρώσει αυτό το κόστος. Σίγουρα όχι οι κεφαλαιούχοι. Το δημόσιο σύστημα θα στηρίξει τις θέσεις εργασίας και τις επιχειρήσεις που μένους κλειστές. Το πλουσιότερο 1% αποσύρει κεφάλαια για να τα επενδύσει ξανά σε πιο βολικούς καιρούς. Δηλαδή κάνει το εντελώς αντίθετο από αυτό που πρέπει να κάνει κάθε τμήμα αυτής της κοινωνίας: να μοιραστεί τα βάρη της κρίσης.

Δεν έχει υπάρξει άλλη περίοδος στην ιστορία της ανθρωπότητας, όπου η οικονομία να λειτουργεί ως χοάνη μεταφοράς όλο και περισσότερου πλούτου στα χέρια ελαχίστων και αυτοί να μην συνεισφέρουν τίποτα σε συνθήκες κρίσης.

Απόλυτα αναγκαία λοιπόν η καραντίνα και οι χώρες που πήραν γρήγορες αποφάσεις γλυτώνουν τα χειρότερα. Θα παραμείνει όμως η ανθρωπότητα όμηρος της οικονομίας-καζίνο ή θα ενισχυθούν σε καιρούς ανάπτυξης τα δημόσια αγαθά (υγεία, παιδεία, πολιτική προστασία, έρευνα κ.λπ.) ώστε να μην βρισκόμαστε ανοχύρωτοι σε ώρες κρίσης;

Η ανθρωπότητα πλήρωσε πολύ ακριβά την ύφεση του ‘30 με τον ναζισμό και τον Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο Bretton Woods οι νικήτριες χώρες φώναξαν «Ποτέ ξανά» αλλά γρήγορα τα διδάγματα ξεχάστηκαν και η γερασμένη παγκόσμια οικονομία αποδεικνύεται γυμνή και ανυπεράσπιστη απέναντι σε έναν ιό που ευτυχώς δεν είναι σαν τον Έμπολα.

Αν ένας ιός που απαιτεί μονάδες εντατικής θεραπείας μόνο για το 1% των περιστατικών, προκάλεσε τέτοια καταστροφή, ας αναλογιστούμε ποιοι θα πληρώσουμε τα τρισεκατομμύρια της κλιματικής κρίσης. Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν.