Οι Οικολόγοι Πράσινοι για την περίπτωση της τουριστικής «επένδυσης» στο Κάβο Σίδερο
Επείγουσα η ανάγκη ενός μοντέλου βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, εναρμονισμένης με την ελληνική φύση, τον φυσικό και πολιτισμικό χαρακτήρα και τις οικολογικές αντοχές κάθε περιοχής
Οι Οικολόγοι Πράσινοι είχαμε διακηρύξει αμέσως μετά το ξέσπασμα της κοινωνικο-οικονομικής κρίσης ότι «οι ίδιοι παράγοντες στους οποίους στηρίχθηκε η οικοδόμηση μιας οικονομίας που είχε εξαρχής ημερομηνία λήξης και άρχισε να καταρρέει με πάταγο… οι παράγοντες που επί δεκαετίες κατάστρεφαν και καταστρέφουν το περιβάλλον – κοντόφθαλμη οπτική, αδιαφορία για τις επόμενες γενεές, υποθήκευση του συλλογικού στο ατομικό, αδιαφορία για ό,τι δεν πουλιέται και δεν αγοράζεται, πολιτική ανευθυνότητα, προτεραιότητα και ανοχή στα κάθε είδους οικονομικά συμφέροντα», θα είχαν ένα πρωταγωνιστικό, καταλυτικό, ρόλο στην οικονομική κρίση, θα την διέχυαν και θα την επιδείνωναν.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι προβλέπαμε τότε ότι, με το πέρασμα στην εποχή των Μνημονίων, οι επιθέσεις στο περιβάλλον θα κλιμακώνονταν από τον ακρωτηριασμό του σιδηροδρόμου, την αποδιάρθρωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, την καθολική νομιμοποίηση των αυθαιρέτων με διαγραφή προστίμων πολλών δις ευρώ και την εκτροπή των πόρων του Πράσινου Ταμείου υπέρ των δανειστών, έως την βίαιη αλλαγή χρήσεων στη δημόσια γη και την εκποίηση φυσικών πόρων, στο όνομα ενός νέου και επικίνδυνου μοντέλου «ανάπτυξης» που άρχιζε να προβάλλεται ως «διέξοδος» και το οποίο θα οργανώνονταν με άξονες τις καταστροφικές εξορύξεις πρώτων υλών, τα φαραωνικά «all inclusive» τουριστικά συγκροτήματα, αποκομμένα από την τοπική οικονομία, ένα νέο κύμα τσιμέντου, 700.000 τουριστικών κατοικιών και την ασφυκτική οικοδόμηση ελεύθερων χώρων όπως το Ελληνικό.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι προβλέπαμε επίσης ότι, αν τα σχέδια αυτά προχωρούσαν, «η Ελλάδα του 2020 και του 2030 θα είναι μια αδιέξοδη, αποικιακή σχεδόν οικονομία ληστρικής εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, χωρίς προοπτικές βιωσιμότητας».
Δυστυχώς σήμερα, επτά χρόνια μετά, οι Οικολόγοι Πράσινοι διαπιστώνουμε αδυναμία αντίστασης σε σχεδιασμούς έργων που βασίζονται σε παρωχημένα τουριστικά μοντέλα των προηγούμενων κυβερνήσεων και έχουν ως επακόλουθο τη δραματική αλλοίωση τοπίων και παράκτιων περιοχών, βιότοπων και προστατευόμενων περιοχών, οικολογικών αντοχών και της φέρουσας ικανότητας τόπων, τοπικοτήτων και τοπικών οικονομιών. Σημαντικότερη, ανάμεσα στις περιπτώσεις αυτές κυβερνητικής γραφής στο πεδίο της τουριστικής πολιτικής, η περιώνυμη επένδυση «all inclusive»/golf στο άνυδρο, αρχέγονο και αρχαιοβριθές κρητικό τοπίο του Κάβο Σίδερο, που έχει ενταχθεί στις στρατηγικές επενδύσεις και στο γνωστό καθεστώς των fast track από το 2012.
Οι 11.014 υπογραφές πολιτών από όλο τον κόσμο, η έκκληση του Παγκόσμιου Αρχαιολογικού Κογκρέσου, η διεθνής κινητοποίηση-διαμαρτυρία με πρωτοστάτες περισσότερους από 500 ακαδημαϊκούς – αρχαιολόγους, νομικούς, περιβαλλοντολόγους, χωροτάκτες – και φορείς με πρώτο το Παγκρήτιο Δίκτυο Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, δεν κατόρθωσαν να ακυρώσουν οριστικά και αμετάκλητα μια αμφισβητούμενη, καταστροφική, «επένδυση» σε ένα τοπίο χαρακτηρισμένο τεράστιας οικολογικής σημασίας,.
Η πρόσφατη υπογραφή προεδρικού διατάγματος, που εγκρίνει μεν ένα σχέδιο με μείωση μεγέθους από 7.000 σε 2.000 κλίνες αλλά δεσμεύει την ίδια έκταση των 26.000 στρεμμάτων, έρχεται ως αποτέλεσμα της μη ακύρωσης παρωχημένων περιβαλλοντοκτόνων νομοθετημάτων των προηγούμενων κυβερνήσεων, όπως το περί «δικαιώματος ιδιωτικής πολεοδόμησης» – Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) .- επιμένει στο Ως εκ τούτου δρομολογείται μια πολύ μεγάλη επένδυση βασισμένη σε ένα καταστροφικό τουριστικό μοντέλο τους, αδιαφορώντας για το ότι οι επιπτώσεις του για το βορειοανατολικό άκρο της Κρήτης θα είναι το ίδιο σημαντικές και ακυρώνονται, εν τέλει, οι λόγοι για τους οποίους η συγκεκριμένη περιοχή έχει χαρακτηριστεί:
– Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΤΚΣ- ΕΖΔ) και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) του Δικτύου Natura 2000, για την οποία δυστυχώς – με ευθύνη και των προηγούμενων Κυβερνήσεων’- δεν έχει ακόμη συνταχθεί Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, δεν έχει ιδρυθεί Φορέας Διαχείρισης και δεν έχει αποφασιστεί Σχέδιο Διαχείρισης με στόχο τη διατήρηση της μοναδικής βιοποικιλότητας της περιοχής και την ήπια διαχείρισή της.
– Ως αρχαιολογικό/ αρχαιοβριθές τοπίο ιδιάζουσας σημασίας, ανεξερεύνητο σε μεγάλο βαθμό.
– Τμήμα του Γεωπάρκου παγκόσμιας σημασίας της επαρχίας της Σητείας, βασικός σκοπός του οποίου είναι σύμφωνα με την Unesco -Σεπτέμβριος 2015 – ο ποιοτικός εναλλακτικός τουρισμός και η βιώσιμη, τοπική ανάπτυξη.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι στηρίζουν ανεπιφύλακτα τον αγώνα του Παγκρήτιου Δίκτυου Περιβαλλοντικών Οργανώσεων και όσων αγωνίζονταν και αγωνίζονται ενάντια στην φαραωνική επένδυση και στην περιβαλλοντική καταστροφή στο Κάβο Σίδερο.
Ζητούν να προχωρήσει με προτεραιότητα και χωρίς καθυστερήσεις η υλοποίηση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της περιοχής και η έκδοση του σχετικού ΠΔ.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι προσκαλούμε επίσης την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στις απαραίτητες θεσμικές ρυθμίσεις και παρεμβάσεις σε περιφερειακά και ειδικά χωροταξικά, που θα κατοχυρώνουν στην πράξη την κατάργηση των περιβαλλοντοκτόνων νομοθετημάτων περί τουρισμού, στρατηγικών επενδύσεων, ιδιωτικοποίησης του χωροταξικού σχεδιασμού. Αλλά και στην άμεση προώθηση νόμου για την ουσιαστική προστασία των προστατευόμενων περιοχών.
Ζητούν ταυτόχρονα να ανοίξει δημόσιος διάλογος για την κατάρτιση σχεδίου ενός άλλου τύπου τουρισμού, νέων κριτήριων χρηματοδότησης στον τουριστικό τομέα για τη βιώσιμη διαχείριση πολύτιμων ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων, ενός μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης, ήπιου και εναρμονισμένου με την ελληνική φύση, τον φυσικό και πολιτισμικό χαρακτήρα και τις οικολογικές αντοχές κάθε περιοχής, έτσι όπως το περιγράφουμε στο πρόγραμμα μας αλλά και στις ευρωπαϊκές οδηγίες:
– Ενός τουριστικού μοντέλου, προσαρμοσμένου στα μέτρα της οικολογικής αντοχής ή της φέρουσας ικανότητας κάθε περιοχής (αντοχές δεδομένου φυσικού και ανθρωπογενούς οικοσυστήματος, διαθέσιμοι φυσικοί πόροι, συστήματα διαχείρισης, ανθρώπινοι πόροι, υποδομές αντιμετώπισης προβλημάτων που προκύπτουν, όπως διαχείριση αποβλήτων, υπάρχουσα παραγωγική κατάσταση, σχέση δομημένου-αδόμητου χώρου, υπάρχοντα πολεοδομικά-χωροταξικά σχέδια κ.ά.).
– Ενός τουριστικού μοντέλου που θα συμβάλλει στη γενικότερη βιωσιμότητα μιας περιοχής, θα είναι συμβατό με την κλίμακα της περιοχής και δεν θα ανατρέπει μια βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και την πολύπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπινου και κοινωνικού κεφαλαίου (π.χ. αγροτουρισμός και οικοτουρισμός).
– Ενός τουριστικού μοντέλου σε άμεση σύνδεση με τις οικονομικές δραστηριότητες κάθε περιοχής έτσι ώστε να συμβάλει στην ενίσχυση της ζήτησης για τοπικά προϊόντα.
– Ενός τουριστικού μοντέλου που θα ενσωματώνει τις αρχές της αειφορίας σε όλες τις μορφές της, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος ως πολύτιμου και κατά συνέπεια διατηρήσιμου τουριστικού πόρου.
– Ενός τουριστικού μοντέλου που θα επιτρέπει την συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στη λήψη αποφάσεων που αφορούν μεγάλου μεγέθους τουριστικές εγκαταστάσεις. Οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την ίδρυση ή επέκταση μεγάλων τουριστικών εγκαταστάσεων, πρέπει να περιλαμβάνουν και την προοπτική της μη ίδρυσης ή επέκτασης, εφόσον οι επιδράσεις μπορεί να είναι σημαντικές λόγω μεγέθους ή περιορισμών ή ανταγωνιστικής χρήσης των φυσικών πόρων σε μια περιοχή.
– Ενός τουριστικού μοντέλου που θα προβλέπει προγράμματα τουριστικής κατοικίας στην κατεύθυνση της αναβίωσης εγκαταλελειμμένων παραδοσιακών οικισμών, σε συνδυασμό με την υπόλοιπη οικονομία.
– Ενός τουριστικού μοντέλου που θα ενσωματώνει την Ιδιαίτερη φροντίδα για το δομημένο περιβάλλον ιστορικού χαρακτήρα με στόχο την προστασία γνώριμων αισθητικών, λειτουργικών και τεχνολογικών χαρακτηριστικών του παρελθόντος, την αξιολόγηση ταυτότητας των πολιτών και την γνωριμία της ιστορίας.
– Ενός τουριστικού μοντέλου προώθησης και προβολής ήπιων μορφών τουρισμού (ορεινού, οικολογικού, πολιτιστικού, αγροτικού) σε ορεινές διαδρομές, μονοπάτια και καταφύγια, με αποκατάσταση και ανάδειξη παραδοσιακών οικισμών και διατηρητέων κτιρίων, ανάδειξης κάστρων, προβολής πολιτιστικής κληρονομιάς και φυσικών τοπίων.
– Ενός τουριστικού μοντέλου βάσει επιχορηγήσεων σε επενδύσεις μόνο σε μη κορεσμένες περιοχές, με εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων με φιλικές προς το περιβάλλον τεχνικές και μεθόδους, στήριξη των μικρών και μεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων για την προώθηση ήπιων μορφών τουρισμού.
– Ενός τουριστικού μοντέλου που θα βασίζεται στην ευαισθητοποίηση του κοινού και του προσωπικού και των στελεχών του τουριστικού τομέα σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και ήπιων μορφών τουρισμού.
– Ενός τουριστικού μοντέλου που θα βασίζεται σε δραστηριότητες που δεν θα ξεπερνούν τις οικολογικές αντοχές της κάθε περιοχής και θα είναι συμβατές με τα μέτρα προστασίας για τις περιοχές αυξημένης οικολογικής προστασίας – υγροβιότοπους, θαλάσσια πάρκα, εθνικούς δρυμούς, παραποτάμιες περιοχές, περιοχές NATURA.
15 Μαΐου 2016
Το Πανελλαδικό Συμβούλιο των Οικολόγων Πράσινων