Οι Οικολόγοι Πράσινοι για την ενεργοποίηση των πολιτικών τοπίου
Αναγκαία η θεσμοθέτηση των εργαλείων μιας ισχυρά περιβαλλοντικής διακυβέρνησης στην κατεύθυνση της βιώσιμης ευημερίας με την ενεργοποίηση της Εθνικής Επιτροπής Τοπίου
Οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούσαμε και θεωρούμε μια ισχυρά περιβαλλοντική διακυβέρνηση ως αναγκαία διάσταση του πολιτειακού συστήματος στο πλαίσιο των ριζικών αλλαγών και καινοτομιών στους πολιτικούς θεσμούς που απαιτεί η προοδευτική κατάκτηση της βιωσιμότητας και της βιώσιμης ευημερίας.
Το συμβολικό βάρος από τη δημιουργία και λειτουργία ενός Υπουργείου Περιβάλλοντος αποδείχτηκε ότι δεν επαρκεί όπως προβλέπαμε από καιρό. Ακόμη και με τις καλύτερες προθέσεις, οι πολιτικές του περιορίζονται στα ασφυκτικά όρια που αφήνει μια κυβερνητική πολιτική με συχνά «δύσκολες» προτεραιότητες. Βασικό διαχρονικό μας ζητούμενο, κατά συνέπεια, παραμένει η προβολή της διάστασης της βιωσιμότητας και της βιώσιμης ευημερίας σε ρυθμιστικό παράγοντα των πολιτικών όλων των θεσμικών οργάνων και λειτουργιών της πολιτείας. Η συγκρότηση μιας σειράς ad hoc ανεξάρτητων αρχών – θεσμικών μηχανισμών που δεν υπάγονται στον πολιτικό της έλεγχο της κρατικής εξουσίας και στοχεύουν στη ρύθμιση της παρέμβασης του Κράτους στην Κοινωνία. – αποτελεί αδιαμφισβήτητα καταλυτικό παράγοντα και πρώτιστο εργαλείο μιας ισχυρά περιβαλλοντικής διακυβέρνησης. Μεταξύ τους, και δίπλα σε μια Εθνική Επιτροπή για την Προστασία του Κλίματος και μια Εθνική Επιτροπή για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, η περίφημη Εθνική Επιτροπή Τοπίου.
Οι διαστάσεις και η ιδιαίτερη σημασία της έννοιας του Τοπίου στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας, εμβολίασαν το θεσμικό πλαίσιο της χώρας μας μέσω της υπογραφής της Ευρωπαϊκής Σύµβασης για το Τοπίο από τις ελληνικές κυβερνήσεις το 2000: «Τοπίο» σημαίνει περιοχή, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από τον λαό, της οποίας ο χαρακτήρας είναι αποτέλεσμα της δράσης και αλληλεπίδρασης των φυσικών ή/και ανθρώπινων παραγόντων… To τοπίο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο δημόσιου ενδιαφέροντος στο πολιτισμικό, οικολογικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό πεδίο… είναι καθοριστικό στοιχείο για την ατομική και κοινωνική ευημερία… συμβάλλει στη διαμόρφωση των τοπικών παραδόσεων και αποτελεί ένα βασικό συστατικό της Ευρωπαϊκής φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, συνεισφέροντας στην ανθρώπινη ευημερία και στον καθορισμό της Ευρωπαϊκής ταυτότητας…»
Χρειάστηκε µια δεκαετία για να κυρωθεί η Σύμβαση από το Κοινοβούλιο – Ν.3827/2010, ΦΕΚ Α 30/25.02.2010 και ένα χρόνο ολόκληρο για να αποφασιστεί η σύσταση ενός εργαλείου παρακολούθησης της εφαρμογής της, κατάρτισης εθνικής στρατηγικής γύρω από το θέμα και εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που συνεπάγονταν για την χώρα. Έτσι, τον Ιανουάριο 2011, συγκροτείται η Εθνική Επιτροπή για το Τοπίο με τις παρακάτω αρμοδιότητες:
– Εισήγηση κάθε αναγκαίας νομοθετικής ρύθμισης και τροποποίησης, όπου απαιτούνταν, και κάθε πρότασης για τη λήψη αναγκαίων μέτρων για την εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης.
– Σύνταξη προδιαγραφών για την ανάθεση σχετικών μελετών και προγραμμάτων.
– Σχεδιασμός και η εφαρμογή πολιτικών για το Τοπίο, για την προστασία, τη διαχείριση και τον σχεδιασμό του.
– Ένταξη της πολιτικής προστασίας του τοπίου στο χωρικό σχεδιασμό, σε εθνική, περιφερειακή και τοπική κλίμακα, στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό και στις τομεακές πολιτικές.
– Δημιουργία τυπολογίας των ελληνικών Τοπίων και δεικτών τοπίου, ανάλυση των χαρακτηριστικών τους, διάγνωση και αξιολόγηση του δυναμικού μετασχηματισμού τους.
– Προσδιορισμός κριτηρίων ποιότητας του Τοπίου μέσα από δημόσια διαβούλευση.
– Δημιουργία μηχανισμών και εργαλείων για την παρατήρηση της εξέλιξης και των αλλαγών του Τοπίου.
– Υποστήριξη δράσεων με βασικό στόχο τη βελτίωση και την αποκατάσταση του Τοπίου.
H Επιτροπή διαλύθηκε μετά από ενάμισι χρόνο για να μην επανασυγκροτηθεί ποτέ. Σε εποχές χρεωκοπημένων πολιτικών και της θρασείας, καθημερινής, υποθήκευσης περιβαλλοντικών και πολιτισμικών αγαθών στο όνομα της επικοινωνιακής φούσκας μιας κάποιας υλικής «ανάπτυξης», θεμελιώδεις κατηγορίες άυλων κοινών αγαθών, όπως το Τοπίο, δεν μπορούσαν να έχουν θέση.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούμε ότι, στο πλαίσιο της πολιτικής συγκυρίας, η οπτική μας δεν επιτρέπει περαιτέρω αναμονή. Από την μία οι θέσεις και οι αρχές μας, του πράσινου και οικολογικού κινήματος, και από την άλλη η προγραμματική στήριξη της κυβέρνησης – «μια πολύ σημαντική υπόθεση, τόσο για το μέλλον της χώρας όσο και της Ευρώπης, που αποβλέπει στην από κοινού διαμόρφωση της περιβαλλοντικής πολιτικής στην Ελλάδα» – και ο συνεχής κίνδυνος υιοθέτησης αντι-περιβαλλοντικών πολιτικών ελέω μνημονίων, αιτούν την άμεση συγκρότηση μιας ανεξάρτητης αρχής Εθνικής Επιτροπής Τοπίου σίγουρα με αυξημένες, αρμοδιότητες. Η υπόθεση του Τοπίου, «αναπόσπαστου συστατικού του ανθρώπινου περιβάλλοντος, έκφραση της ποικιλίας της κοινής πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς των πολιτών και θεμέλιο της ταυτότητάς τους», είναι πολύ σοβαρή για να μείνει ακόμη ανυπεράσπιστη.
Αθήνα, 19 Μαρτίου 2016
Το Πανελλαδικό Συμβούλιο των Οικολόγων Πράσινων
