Πραγματοποιήθηκε η 4η και τελευταία ημερίδα-σεμινάριο του Πράσινου Ινστιτούτου: Αγροδασοπονία και προστασία των αρχαίων δασών

Πραγματοποιήθηκε στις 17/5/2021 με επιτυχία από το Ευρωπαϊκό Πράσινο Ίδρυμα GEF η διαδικτυακή ημερίδα- σεμινάριο με θέμα «Αγροδασοπονία και προστασία των αρχαίων δασών» στην αγγλική και γερμανική γλώσσα, ως  η Ευρωπαϊκή συνέχεια των τριών ημερίδων που διοργάνωσε το Πράσινο Ινστιτούτο το Μάρτη, με θέμα τις παραγωγικές αναδασώσεις με μελισσοκομικά – κτηνοτροφικά – γεωργικά δέντρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Την ημερίδα συντόνισε εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Πράσινου Ιδρύματος GEF και του αυστριακού φορέα FREDA ο Δρ. Ρήγας Τσιακίρης, δασολόγος-περιβαλλοντολόγος, επιστημονικός συντονιστής της οργανωτικής επιτροπής εκ μέρους του Πράσινου Ινστιτούτου. Εισαγωγικά ο Ρήγας Τσιακίρης παρουσίασε την ιδέα διοργάνωσης των τριών ημερίδων που υλοποίησε το Πράσινο Ινστιτούτο το Μάρτη 2021 και το διαδραστικό ψηφιακό βιβλίο με τίτλο «Παραγωγικές Αναδασώσεις για ζωντανά αγροτικά τοπία Δημιουργώντας θέσεις εργασίας με αναζωογόνηση των αγροδασικών συστημάτων για την κτηνοτροφία, την γεωργία, την μελισσοκομία και την βιοποικιλότητα στον αγώνα για την αντιμετώπιση της ερημοποίησης, της διάβρωσης και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» που προέκυψε από τις εισηγήσεις των 20 ομιλητών καθώς και τα πορίσματα-συμπεράσματα αναδείχθηκαν σχετικά με τις καλές πρακτικές, αλλά και τις προτάσεις, ιδιαίτερα αναφορικά με την ερημοποίηση και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μάλιστα, ανέφερε ότι αυτά τα πορίσματα διαβιβάστηκαν στους υπουργούς Γεωργίας και Περιβάλλοντος στην Ελλάδα αλλά και στην ΕΕ.

Ο ευρωβουλευτής  Martin Häusling, ιδιαίτερα γνωστός για τις δράσεις του στα θέματα της γεωργικής πολιτικής της ΕΕ και βιοκαλλιεργητής ο ίδιος, παρουσίασε τα οφέλη των αγροδασικών συστημάτων, τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες μέσω της ΚΑΠ και την κεντρική θέση που καταλαμβάνουν σε άλλες πολιτικές της ΕΕ. Ανέφερε επίσης ότι τα κράτη μέλη υποβάλουν τα στρατηγικά τους σχέδια στην ΕΕ και ότι υπάρχει ακόμη η δυνατότητα να περιλαμβάνονται στις χρηματοδοτήσεις τα αγροδασικά συστήματα, γεγονός που χρειάζεται να κινητοποιήσει τις τοπικές αρχές και κοινωνίες. Ο διάσημος ακτιβιστής, φωτογράφος και συγγραφέας Matthias Schickhofer έκανε μια ψηφιακή ξενάγηση στα αγροδασικά τοπία της Ρουμανίας. Επισήμανε ότι ο αυξημένος πλούτος της βιοποικιλότητας συσχετίζεται με την απουσία εντατικής βιομηχανικής εκμετάλλευσης των δασικών πόρων εκεί μέχρι σήμερα. Η Κλιματική Κρίση κάνει ορατά και ακόμη εντονότερα τα παλαιότερα λάθη αναφορικά με την ίδρυση τεχνιτών φυτειών, οι οποίες όμως ακόμη και σήμερα συνεχίζουν να δημιουργούνται και να επεκτείνονται λόγω της αυξημένης ζήτησης δασικών προϊόντων με αποτέλεσμα, μαζί με τις πυρκαγιές, να μην μπορέσουμε να γίνουμε κλιματικά ουδέτεροι μέχρι το 2050 κάτι που έχει ξεκινήσει την διαδικασία της ΕΕ για παραβίαση της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας. Πλούσια σε βιοποικιλότητα δάση διατηρούνται ακόμη στα Καρπάθια μαζί με παλιές, μικρής κλίμακας δραστηριότητες της υπαίθρου και η Ρουμανία είναι η πρώτη σε έκταση φυσικών αρχαίων δασών στην Ευρώπη (εκτός της Σκανδιναβίας). Αυτές οι περιοχές υποφέρουν όμως από αγροτική έξοδο και γήρανση, διεργασίες που ανοίγουν το δρόμο για εντατική ξύλευση, ρευστοποίηση του ξυλώδους κεφαλαίου και αποψιλώσεις, τα οποία όμως δεν δημιουργούν βιώσιμη απασχόληση και υποσκάπτουν τα θεμέλια ενός βιώσιμου τουρισμού που μπορεί άμεσα να προσφέρει συμπληρωματικό εισόδημα. Ειδικότερα η ευκαιρία του αγροτουρισμού υποστηρίζει καλύτερα τις τοπικές κοινότητες από ότι η εντατική ξύλευση και γι’ αυτό τέτοιες δραστηριότητες θα πρέπει τεθούν ως προτεραιότητα η ΕΕ.

Ο Μιχάλης Βραχνάκης Δασολόγος-Λιβαδοπόνος, καθηγητής του  Τμήματος Δασολογίας, Επιστημών Ξύλου & Σχεδιασμού, αναφέρθηκε στα παραδοσιακά Μεσογειακά κτηνοτροφικό-γεωργο-δασικά τοπία που παρέχουν πολλαπλά περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη τα οποία έχουν επιπλέον υψηλή πολιτιστική και ιστορική αξία. Έφερε πολλά σχετικά παραδείγματα από όλες τις ευρωμεσογειακές χώρες και επισήμανε τις αιτίες υποβάθμισης και εγκατάλειψης των παραδοσιακών αγροδασικών συστημάτων. Η μετατροπή τους σε μονοκαλλιέργειες, η παράνομη ξύλευση και οι πυρκαγιές μαζί με την εγκατάλειψη τους είναι από τις βασικές αιτίες που απειλούν την διατήρησή τους. Τέλος αναφέρθηκε σε προτάσεις για την ανάγκη προώθησης των αγροδασικών συστημάτων στην Ελλάδα και την ΕΕ. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στο γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που από το 2007 δεν έχει χρησιμοποιήσει το χρηματοδοτικό μέτρο 8.2 της αγροδασοπονίας, όπως δείχνει και η εικόνα:

Η Αναστασία Παντέρα Δασολόγος-Λιβαδοπόνος Καθηγήτρια του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρθηκε στην παραδοσιακή πρακτική της συνειδητής ενσωμάτωσης ξυλώδους βλάστησης στα κτηνοτροφικά και αγροτικά παραγωγικά συστήματα για οικονομικά και οικολογικά οφέλη, συστήματα με μεγάλο ιστορικό βάθος. Παρουσίασε την ταξινόμηση τους ως προς τα προϊόντα και τις λειτουργίες τους καθώς και τα οφέλη και τις επιπτώσεις τους στην τοπική και εθνική οικονομία. Υπογράμμισε ιδιαίτερα την ανάγκη καλλιέργειας και μετάδοσης της απαιτούμενης ευελιξίας στους ίδιους τους αγρότες, γεωργούς και κτηνοτρόφους, η οποία όμως εξαρτάται όχι μόνο από την υπάρχουσα γνώση αλλά και τις κατάλληλες πολιτικές και τους κανονισμούς. Υπογράμμισε ακόμη ότι χρειάζονται εκατομμύρια χρόνια να δημιουργηθεί το έδαφος και 5 λεπτά μόνο για να καταστραφεί. Τέλος, παρουσίασε διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας και εκπαίδευσης στην αγροδασοπονία (π.χ. AGFORWARD, AFINET, EURAF) με την επίκληση για σωστή διαχείριση για την υποστήριξη και διατήρηση των αγροδασικών συστημάτων ως μέρους της φυσικής-περιβαλλοντικής κληρονομιάς.

Η συζήτηση που ακολούθησε αφορούσε σε παραγωγή νέων και παραδοσιακών προϊόντων από τα αγροδασικά συστήματα, στην βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία ως εναλλακτικές δυνατότητες και στον τουρισμό, στην πολύ-λειτουργική διάσταση της αγροδασοπονίας και στην ανάγκη ύπαρξης μιας οριζόντιας οδηγίας ή σύμβασης για την αγροδασοπονία στην ΕΕ.

Η Dagmar  Tutschek εκ μέρους του Αυστριακού Πράσινου Ινστιτούτου FREDA κλείνοντας αναφέρθηκε στη θετική και αισιόδοξη οικονομική και κοινωνική διάσταση της τάσης για επιστροφή στην ύπαιθρο και τις νέες δυνατότητες που μπορεί να προκύψουν στην ΕΕ, στη γόνιμη διεργασία αναζήτησης βιώσιμων πολιτικών και στην ανάγκη συμμετοχής των μη κυβερνητικών οργανώσεων και των ιδιωτών στην άσκηση πίεσης προς τους πολιτικούς προς αυτήν την κατεύθυνση.

Οι τρεις προηγούμενες ημερίδες είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα του Πράσινου Ινστιτούτου και στο YouTube:

1η  ημερίδα 3-3-2021  https://www.youtube.com/watch?v=HA8tcSpA0I4&t=1151s

2^η ημερίδα 18-03-2021 https://www.youtube.com/watch?v=akgLxuodvQM&t=7182s

3η ημερίδα 30-3-2021  https://www.youtube.com/watch?v=pR-gmB7lbd4&t=9753s

Τέλος, τα συνολικά συμπεράσματα που στάλθηκαν με επιστολή τους Υπουργούς Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αναρτήθηκαν εδώ:

https://bit.ly/2S7qXXi

Για την Επιστημονική Επιτροπή

Ο συντονιστής Ρήγας Τσιακίρης

Πληροφορίες: 6972877468

Περισσότερα: Η ημερίδα αυτή είναι μέρος ενός ευρύτερου έργου του Ευρωπαϊκού Πράσινου Ιδρύματος το οποίο διερευνά τους κύριους μηχανισμούς αποδάσωσης στην Ευρώπη και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αποδάσωσης και διάβρωσης. Το έργο εκτελείται από το Πράσινο Ίδρυμα της Ελλάδας και τον FREDA της Αυστρίας.

Αυτό το έργο διοργανώνεται από το Ευρωπαϊκό Πράσινο Ίδρυμα με την υποστήριξη του Πράσινου Ινστιτούτου της Ελλάδας και του FREDA με την οικονομική υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς το Ευρωπαϊκό Πράσινο Ίδρυμα.