Κλιματικός νόμος με χαμηλές προσδοκίες και βήματα πίσω

Κατατέθηκε στη Βουλή το Νομοσχέδιο του Κλιματικού Νόμου (για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή) του οποίου η σύνθεση είχε ξεκινήσει πριν από περίπου έξι μήνες. Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ είχαμε τοποθετηθεί δημόσια στη φάση διαβούλευσης [1] και επισημάνει τα ζητήματα που σε καμία περίπτωση δεν έπρεπε να απουσιάζουν από ένα τόσο καθοριστικό νομοσχέδιο που ουσιαστικά θα επηρεάζει τη ζωή των πολιτών και του Πλανήτη στο μέλλον.

Μια πρώτη ανάγνωση του τελικού Νομοσχεδίου μας δείχνει λοιπόν ένα σαφέστατο πισωγύρισμα ακόμη και από τις αρχικές προβλέψεις και ελάχιστα μόνο θετικά βήματα. Τις ίδιες μέρες ακριβώς που η νέα πρωτοβουλία RePowerEU της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναγγέλθηκε με στόχο να χρηματοδοτήσει τη συνέχιση και επιτάχυνση της μετάβασης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να αποτρέψει το πισωγύρισμα λόγω της ενεργειακής κρίσης, που φαίνεται να νομιμοποιεί το Σχέδιο Νόμου.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι επαναλαμβάνουμε σήμερα τα βασικά σημεία που δεν θα έπρεπε να λείπουν από το κρίσιμο Νομοσχέδιο. Αναλυτικότερη τοποθέτησή μας για τα επιμέρους άρθρα θα ακολουθήσει τις επόμενες μέρες, παράλληλα με τις συνεδριάσεις των Επιτροπών της Βουλής.

• Δεδομένου ότι σκοπός του νόμου είναι ο προσδιορισμός των στόχων για τη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου προκειμένου να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι για το 2030 που θα οδηγήσουν σε κλιματική ουδετερότητα το 2050, από το τελικό πόνημα απουσιάζουν και πάλι οι φιλόδοξες προτάσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα πορευθεί η χώρα ώστε να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα.
  Οι Οικολόγοι Πράσινοι επιμένουμε ότι οι πιο φιλόδοξοι στόχοι για τη μετάβαση της χώρας στην κλιματική ουδετερότητα ήδη από το 2045, βασίζονται σε ασφαλείς διεθνείς εκτιμήσεις και μελέτες ότι το τελικό κόστος για τη σταθεροποίηση της θερμοκρασίας του πλανήτη θα είναι μικρότερο αν οι παρεμβάσεις είναι εμπροσθοβαρείς. Επιμένουμε στην άποψη μας και σήμερα, που η πρόσφατη ενεργειακή και πολεμική κρίση, απέδειξε στην πράξη, για μια ακόμη φορά, πόσο μεγάλο μπορεί να είναι το κόστος της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα –ακόμη και τα μεταβατικά.
• Σχετικά με την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα (και το μεταβατικό ορυκτό αέριο) και την ενεργειακή αυτοδυναμία της χώρας, οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ επισημαίνουμε τη σημαντική έλλειψη του Νομοσχεδίου, το γεγονός δηλαδή ότι δεν καθορίζεται σαφές χρονικό διάστημα για την απαιτούμενη αναθεώρηση του αναλυτικότερου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) βάσει του Κλιματικού Νόμου,
• Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ τονίζουμε επίσης ότι ο Κλιματικός Νόμος θα έπρεπε να κάνει σαφές ότι σταματούν όλες οι έρευνες και οι αδειοδοτήσεις για έρευνα ή εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων. Για τις υπάρχουσες δε εκμεταλλεύσεις να οριστεί χρονοδιάγραμμα τέλους εργασιών, με τελικό στόχο το οριστικό κλείσιμο το 2030.
• Πολύ περισσότερο, θεωρούμε απαράδεκτο ότι στο τελικό σχέδιο Νόμου προστέθηκε στις πολιτικές για την επίτευξη των στόχων η δυνατότητα αποθήκευση του φυσικού αερίου σε γεωλογικούς σχηματισμούς (fracking).

Παράλληλα θεωρούμε ότι παραμένουν οι σημαντικές αδυναμίες του σχεδίου νόμου που είχαμε επισημάνει στη φάση της διαβούλευσης:

• Έλλειψη ανάλυσης των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων, με βάση την οποία θα έπρεπε να υπάρχουν και συγκεκριμένες προβλέψεις και στόχοι για εναλλακτικούς δείκτες βιώσιμης ευημερίας (πέρα από το ΑΕΠ), για την κλιματική δικαιοσύνη και τη δίκαιη μετάβαση (αντιμετώπιση και εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας, ενεργειακή αναβάθμιση, ενεργή συμμετοχή των πολιτών –ενεργειακές κοινότητες).
• Δεν προβλέπεται η δραστική λήψη μέτρων για την ανάσχεση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα φυσικά οικοσυστήματα και τις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 με αποτέλεσμα να παραμένει μετέωρο το φυσικό κεφάλαιο της χώρας.
• Απουσία της κοινωνίας των πολιτών. Επισημαίνεται ιδιαίτερα και από τα Ευρωπαϊκά κείμενα ότι χωρίς την συμμετοχή τους στα αντίστοιχα σχέδια καμιά ιδέα της διαδικασίας μετάβασης δεν μπορεί να υλοποιηθεί και το «έργο» δεν θα έχει την πολιτική-κοινωνική στήριξη επί τόπου.
• Προβλέψεις για κρίσιμους τομείς ως προς τη μείωση εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, όπως η βιωσιμότητα των πόλεων, το σύνολο των μεταφορικών μέσων -πέραν των Ι.Χ. που υπάρχει ήδη, η προστασία της φύσης και ο αγροδασικός τομέας, αλλά και τα απόβλητα –κυκλική οικονομία, με σαφή αναφορά στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που περιέχονται στο πακέτο «Fit for 55».
• Η αναμόρφωση της περιβαλλοντικής και κλιματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, που θεωρούνται αποφασιστικές για την κλιματική μετάβαση και απουσιάζουν παντελώς από το Σχέδιο Νόμου.

[1] http://ecogreens.gr/epikairotita/press-releases/oi-oikologoi-prasinoi-gia-to-schedio-klimatikou-nomou

Η φωτογραφία είναι από εδώ: https://www.cretalive.gr/oikonomia/klimatikos-nomos-pos-tha-allaxei-i-kathimerinotita-mas