Ο Ηλίας Παπαθεοδώρου στο NEWS247: Ενεργειακή φτώχεια και big gas business

Από τον Ηλία Παπαθεοδώρου, Οργανωτικό Γραμματέα και Τομεάρχη Οικονομίας των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ. Ευχαριστούμε το NEWS247.GR για τη φιλοξενία.

Με τις αυξήσεις των τιμών, η ενεργειακή φτώχεια έγινε κεντρικό θέμα και στην Ελλάδα. Μετά από την οικονομική και την υγειονομική κρίση, η ενεργειακή κρίση χτυπάει το πορτοφόλι της μεσαίας τάξης και των οικονομικά αδύναμων, οι οποίοι σε κάθε κρίση δέχονται το ισχυρότερο πλήγμα. Η Κυβέρνηση έως τώρα έχει εστιάσει σε επιδοματικές πολιτικές που δεν λύνουν το πρόβλημα ούτε βραχυπρόσθεσμα αλλά ούτε και μακροπρόθεσμα. Τα αυξημένα εισοδήματα του κράτους από τα ορυκτά καύσιμα αναδιανέμονται στους πολίτες μέσω των επιδομάτων και επιστρέφουν μερικώς στο κράτος μέσω του ΦΠΑ και άλλων φόρων. Το ένα χέρι δίνει, το άλλο χέρι παίρνει και το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών μειώνεται. Το ρεύμα, ένα βασικό αγαθό για τη ζωή μας, κοντεύει να αναχθεί σε είδος πολυτελείας και συμπιέζει τον οικονομικό προϋπολογισμό και την οικονομία. Επί της ουσίας κερδισμένοι είναι οι μεγάλοι παίχτες της αγοράς ενέργειας  και οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων. Οι επιδοτήσεις τους κράτους τελικά ενισχύουν την οικονομία των ορυκτών καυσίμων και την εξάρτηση της χώρας μας και των πολιτών από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων.

Οι κυβερνήσεις που έχουν επιλέξει και προχωρήσει γρήγορα με τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση με στόχο την ενεργειακή αυτονομία χώρας και πολιτών έχουν δικαιωθεί. Για παράδειγμα η Αυστρία έχει ενεργειακό μείγμα 60% υδροηλεκτρικά, 20% φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες, βιομάζα και μόνο 20% ορυκτά καύσιμα. Αντίθετα, στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ τον Φεβρουάριο οι ΑΠΕ συστήματος αποτελούσαν μόνο 22% του μείγματος ενώ το αέριο το 42%. Η Ελλάδα παραμένει μια χώρα με ενεργειακό μείγμα εξαρτημένο από το αέριο και αυτό τινάζει σήμερα στο αέρα τα οικονομικά των νοικοκυριών που επέλεξαν τη λύση του αερίου έναντι των αντλιών θερμότητας και φωτοβολταϊκών.

Οι πολίτες έχουν ανάγκη άμεσων και πρακτικών λύσεων όπως και ένα σχέδιο για την μακροπρόθεσμη απεξάρτηση από την τιμολογιακή πολιτική των παραγωγών ορυκτών καυσίμων. Σε αυτό το κλίμα, η συζήτηση στην Ευρώπη πλέον επικεντρώνεται στην επιτάχυνση της δίκαιης μετάβασης σε μια οικονομία απεξαρτημένη από τα ορυκτά καύσιμα και στις άμεσες λύσεις για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.

Σε πολλές χώρες έχει προταθεί η χρήση εθνικών πόρων, όπως ο λιγνίτης ή παράταση ζωής πυρηνικών εργοστασίων, αλλά μόνο με ταυτόχρονη άμεση επιτάχυνση της δίκαιης ενεργειακής μετάβασης.  Δηλαδή, ας βοηθήσουμε άμεσα τους πολίτες με το οικονομικό πρόβλημα που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση και παράλληλα ας τους βοηθήσουμε να απεξαρτηθούν το ταχύτερο από τα ορυκτά καύσιμα. Η Ελληνική κυβέρνηση επιμένει να μην έχει μια στρατηγική αποδέσμευσης των πολιτών από τα ορυκτά καύσιμα, αλλά μετατρέπει την εξάρτηση από πετρέλαιο σε εξάρτηση από αέριο. Αυτή η στρατηγική είναι καταστροφική και για την αυτονομία της χώρας αλλά  και για τους πολίτες.

Η κυβέρνηση σε μια σπασμωδική κίνηση ανακοίνωσε την πρόθεση επανέναρξης προσπαθειών εξόρυξης αερίου στην ελληνική επικράτεια υπολογίζοντας εισοδήματα περί το 2030. Η κίνηση αυτή έρχεται σε αντίθεση με παλαιότερες δηλώσεις του Πρωθυπουργού, είναι καταστροφική για το περιβάλλον (υπάρχουν οικόπεδα σε ευαίσθητες περιοχές της Ηπείρου) και δεν προσφέρει άμεση ανακούφιση στην οικονομία. Επιπλέον, δεν έχει οικονομική λογική αφού επιτείνει την εξάρτηση από το αέριο, την εξάρτηση από το big gas business και τις μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες ενέργειας. Το αέριο θα γίνει ο καινούργιος λιγνίτης σε συνθήκες ολιγοπωλίου με αρνητικές επιπτώσεις για τους καταναλωτές.

«Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού» έλεγαν οι αρχαίοι, αλλά δυστυχώς το μήνυμα δεν πέρασε στο Μαξίμου. Η Ευρώπη κινείται προς μια οικονομία μηδενικών ρύπων. Το 2030 θα σταματήσουν οι κινητήρες εσωτερικής καύσης, το 2035 πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες θα οδεύουν πως την κλιματική ουδετερότητα και πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Τα ελληνικά κοιτάσματα μπορεί να μην είναι οικονομικά βιώσιμα. Η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί ξανά σε μια δύσκολη θέση και θα πρέπει να εγγυηθεί για δάνεια που θα κρατήσουν τις εταιρίες εξορύξεων σε λειτουργία. Ακριβώς όπως έγινε με τον Πρίνο. Η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να παραδεχθεί επιτέλους πως η ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα ήταν προχειροσχεδιασμένη και δεν είναι δίκαιη. Η έμφαση στο αέριο έβλαψε την οικονομία και επέτεινε την ενεργειακή φτώχεια. Πρέπει να επιταχυνθεί άμεσα το πρόγραμμα ενεργειακής μετάβασης με γενναίες επιδοτήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψής και Ανθεκτικότητας για  ενεργειακές αναβαθμίσεις, αντλίες θερμότητας, φωτοβολταϊκά και ενεργειακές κοινότητες. Πρέπει να γίνουν επεμβάσεις στην αγορά ενέργειας για να σταματήσει ο στρεβλός τρόπος καθορισμού των τιμών που πλήττει υπέρμετρα τους πολίτες. Λύσεις υπάρχουν, αναμένουμε την πολιτική βούληση σε συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και ενεργειακής φτώχειας για το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών.