Αξίζει που καταργήσαμε τα πλαστικά καλαμάκια;

Από τον Δημήτρη Πολιτόπουλο, Συμπρόεδρο των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ. Ευχαριστούμε θερμά την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ για τη φιλοξενία.

Τι σχέση μπορεί να έχουν η κυκλική οικονομία και τα πλαστικά καλαμάκια; Είναι το δένδρο ή το δάσος που πρέπει να δούμε; Και όμως το δένδρο μας ενοχλεί διότι τα πλαστικά καλαμάκια είναι μέρος της καθημερινότητάς μας. Μία συνήθεια πολλών χρόνων που πρέπει να αλλάξει και αυτό θα απαιτήσει χρόνο.

Στις 5 Ιουνίου 2019 η Ε.Ε. δημοσίευσε στην εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης την οδηγία 2019/904 σχετικά με την μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον. Σκοπός της οδηγίας είναι τα κράτη  μέλη να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν αρχές κυκλικής προσέγγισης-επανάχρησης δημιουργώντας συστήματα επαναχρησιμοποίησης αντί για προϊόντα μίας χρήσης.

Αντικαθιστώντας τα προϊόντα μιας χρήσης με προϊόντα πολλαπλών χρήσεων εφαρμόζουμε αρχές κυκλικότητας διότι τα προϊόντα πολλαπλών χρήσεων δημιουργούνται με σκοπό τη δυνατότητα να τυγχάνουν επαναεπεξεργασίας και να παράγονται εκ νέου προϊόντα ίδιας ή άλλης χρήσης τόσες φορές όσες αντέχει το προϊόν που επεξεργαζόμαστε.

Μειώνουμε λοιπόν το κόστος εισαγωγής πρώτων υλών και αξιοποιούμε την δυνατότητα επαναεπεξεργασίας ενός προϊόντος πολλαπλών χρήσεων (αρχές κυκλικής οικονομίας).

Η πρόληψη αποβλήτων (οδηγία 2008/98/ΕΚ) θα συμβάλει σημαντικά στους στόχους μίας βιώσιμης μετάβασης και μείωσης των αποβλήτων προσεγγίζοντας τους στόχους που μας έθεσε η Ε.Ε. για τα επόμενα χρόνια.

Τα θαλάσσια απορρίμματα που έχουν καταμετρηθεί στις παραλίες είναι κατά 80-85% πλαστικά. Από αυτά το 50% αντιστοιχεί σε πλαστικά μίας χρήσης και το 27% σε πλαστικά είδη αλιείας. Τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης που καλύπτονται από την οδηγία 2019/904 αντιστοιχούν περίπου στο 86% των πλαστικών που μετρήθηκαν στις παραλίες της Ε.Ε.

Σήμερα είναι διαπιστωμένο ότι στους ωκεανούς έχουν δημιουργηθεί νησιά από επιπλέοντα πλαστικά. Όμως και στον βυθό της θάλασσας υπάρχει μεγάλος αριθμός πλαστικών  και υπάρχουν σχετικές μελέτες από το Πανεπιστήμιο Πατρών. Τα πλαστικά με τον χρόνο διασπόνται σε μικροπλαστικά προσκολλούνται σε θαλάσσιους οργανισμούς και γίνονται τροφή για τα ψάρια. Έτσι τα μικροπλαστικά εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα μας.

Δυστυχώς οι πολιτικές-οικονομικές-βιομηχανικές επιλογές και ο τρόπος που εκμεταλλευόμαστε  τον πλανήτη και το περιβάλλον δημιούργησαν τις σημερινές αρνητικές συνθήκες διαβίωσης του. Είμαστε η γενιά που πρέπει όχι μόνο να ευαισθητοποιηθούμε αλλά και να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο ζωής μας για να αφήσουμε ένα καλύτερο περιβάλλον στις επόμενες γενιές.

Πρέπει να αποφεύγουμε την αγορά πλαστικών μίας χρήσης. Πρέπει να συλλέγουμε τα απορρίμματα μας από τις παραλίες. Πρέπει να ενημερώνουμε τους διπλανούς μας για την ανάγκη προσαρμογής όλων μας στις νέες συνθήκες τρόπου ζωής μας. Η κυκλική οικονομία πρέπει να εφαρμοστεί σε όλο το εύρος της παραγωγής προϊόντων.

Η διαχείριση των απορριμμάτων βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο. Δεν έχουν επιτευχθεί τα συστήματα συλλογής που θα διαχωρίζουν τα απορρίμματα σε ανακυκλώσιμα, κομποστοποιήσιμα και υπολείμματα.  Η οδηγία είναι σαφής. Έως το 2030 θα πρέπει να θάβεται κατά μέγιστο το 10% των αποβλήτων όταν σήμερα θάβεται το 82% αυτών.

Είναι επιτακτική η ανάγκη της συμμετοχής μας για την επίτευξη των στόχων και υποχρεωτικός ο ανασχεδιασμός από την κυβέρνηση του τρόπου διαχείρισης των αποβλήτων. Το σημερινό μοντέλο εξάντλησε τις δυνατότητες του εδώ και χρόνια.

Η αλλαγή τρόπου διαχείρισης των απορριμμάτων, η μείωση της αγοράς των πλαστικών μιας χρήσης, η εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας, η υποχρέωση των παραγωγών έως το 2025, οι πλαστικές φιάλες τύπου PET ως βασικό υλικό κατασκευής να περιέχουν τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό και η αύξηση αυτού σε 30% έως το 2030 είναι μέτρα που βοηθούν την επίτευξη των καθορισμένων στόχων.

Άρα λοιπόν μπορεί το δένδρο να μας ενοχλεί (πλαστικά καλαμάκια που καταργήθηκαν) αλλά το δάσος (που αναλύσαμε πιο πάνω με την ορθή διαχείριση και μείωση των απορριμμάτων, την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας, τη μείωση των πλαστικών μιας χρήσης, τον τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης που θα μας οδηγήσουν σε μία βιώσιμη ευημερία) πρέπει να το υπηρετήσουμε ως πολίτες, ως παραγωγοί και ως κυβερνήσεις. Είναι ο μοναδικός δρόμος προκειμένου να φτάσουμε το 2050 στο zero waste για όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε.

Σημείωση: Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από την οδηγία  2019/904 της Ε.Ε.