Η Ατμοσφαιρική Ρύπανση στην Ελλάδα

Ο Γιώργος Μουρατίδης είναι Τ.Ε. Μηχανολόγος, M.Sc Διαχείριση Αποβλήτων, Μέλος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ

Το άρθρο του Γιώργου Μουρατίδη φιλοξενήθηκε στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας ΗΜΕΡΗΣΙΑ. 

Η ρύπανση της ατμόσφαιρας αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή επιστημονικών μελετών που θα μας απασχολήσει έντονα τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας θεωρείται μία από τις σημαντικότερες οικολογικές καταστροφές. καθώς η συνεχής ανάπτυξη των βιομηχανικών δραστηριοτήτων σε συνδυασμό με τον σύγχρονο τρόπο ζωής συμβάλουν στην εξάπλωσή της, και την καθιστούν ένα από τα σημαντικότερα οικολογικά προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Νότια Ευρώπη, και ιδιαίτερα η Ελλάδα, είναι γνωστό ότι υποφέρουν από κακής ποιότητας αέρα, εξαιτίας των εκπομπών αέριων ρύπων είτε από φυσικές είτε από ανθρωπογενείς πηγές. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων μας συνδέονται άμεσα με την κατανάλωση ενέργειας, ιδίως με την κατανάλωση ενέργειας η οποία προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Ο ενεργειακός τομέας είναι υπεύθυνος για το 75% των συνολικών εκπομπών CO2 και για το 20% των συνολικών εκπομπών CH4 στην ατμόσφαιρα παγκοσμίως.

Επίσης, είναι γνωστό ότι στα αστικά κέντρα παρουσιάζεται αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανσης λόγω του υψηλού βαθμού αστικοποίησης και της υπεράριθμης κυκλοφορίας οχημάτων. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος το 2016, τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο τμήμα των ευρωπαϊκών πόλεων εξακολουθεί να εμφανίζει υπερβάσεις στα όρια των ατμοσφαιρικών ρύπων, με την πλειοψηφία των παρατηρούμενων υπερβάσεων στην Ανατολική Ευρώπη και την περιοχή των Βαλκανίων

Όσο αφορά την χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Μητρώο Έκλυσης και μεταφοράς Ρύπων, E-PRTR (http://prtr.ec.europa.eu) περίπου το 99,5% των βιομηχανικών ρύπων στην Ελλάδα προέρχεται από τα αέρια του θερμοκηπίου, με το CO2 να καταλαμβάνει κυρίαρχη θέση συγκριτικά με τα υπόλοιπα θερμοκήπιά αέρια, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 99,9%.

Ανατρέχοντας στην βάση δεδομένων του E-PRTR (τελευταία ενημέρωση δεδομένων για την Ελλάδα έως το 2017), προκύπτει ότι από το σύνολο των βιομηχανικών κλάδων στην Ελλάδα, οι βιομηχανίες με τις σημαντικότερες εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα, και σε ποσοστό που προσεγγίζει το 99,5% επί του συνόλου, είναι αυτές του ενεργειακού τομέα (88,3%,) της βιομηχανία ορυκτών (9,36%), της παραγωγής και μεταποίησης μετάλλων και της χημικής βιομηχανίας με της εκπομπές του CO2 να ξεπερνούν 95% (47.709.000 ton) στην ατμόσφαιρα σε σχέση με τα τους υπόλοιπους αέριους ρύπους. Από τους υπόλοιπους κλάδους έχουμε συγκριτικά αμελητέες εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα, πλην κάποιον ποσοτήτων μεθανίου (21.337 ton) , που εκπέμπονται από τον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων και λυμάτων, οι οποίες όμως δεν παύουν να έχουν και αυτές άμεσες και βλαβερές συνέπιες στο περιβάλουν και στην υγεία του ανθρώπου. Οι ποσότητες αυτές, των αέριων ρύπων στην ατμόσφαιρα, αναμένεται να είναι αρκετά μειωμένες στο τέλος του έτους (2020) καθώς μετά τα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας από τις 23 Μαρτίου και για διάστημα περίπου έξι εβδομάδων, παρατηρήθηκε αισθητή μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία σύμφωνα με μετρήσεις, σε ορισμένες περιοχές της πρωτεύουσας ξεπέρασε και το 30%, γεγονός που παρατηρήθηκε σε όλες της πρωτεύουσες των Ευρωπαϊκών χωρών, όταν τελούσαν υπό καθεστώς lockdown.

Συμπερασματικά λοιπόν, θα μπορούσαμε να πούμε πως ο γνωστός σε όλους μας κορονοϊος, ο τόσο καταστροφικός και επιβλαβής για την υγεία του ανθρώπου, αποδείχθηκε “σύμμαχος” για το περιβάλλον. Με αυτόν τον άκομψο τρόπο υπενθύμισε στον άνθρωπο για άλλη μία φορά πόσο απελπιστικά ευάλωτος μπορεί να είναι ακόμα και αν βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας της τροφικής αλυσίδας, γεγονός που τον κάνει να αισθάνεται άτρωτος. Στην πραγματικότητα, μια περιβαλλοντική καταστροφή είναι πιο πιθανό να οδηγήσει πρώτα στην εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους και μετέπειτα στην ενεργοποίηση του μηχανισμού ανάκαμψης του οικοσυστήματος. Γι’ αυτό, ας σταματήσουμε να συμπεριφερόμαστε στο περιβάλλον ως ένας «ιός», όπως και ο covid-19 στον οργανισμό μας, καθώς ο οργανισμός που λέγεται περιβάλλον βρίσκει πάντα τον τρόπο να αντιμετωπίσει κάθε κακόβουλο ξενιστή, ακόμα και τον μεγαλύτερο και πιο απρόβλεπτο για αυτό, που είναι ο άνθρωπος.