Συνέντευξη του Γιάννη Τσιρώνη, μέλος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ στο Agro.Tec

Για τη σημασία της νέας ΚΑΠ και του πρωτογενούς τομέα, μας μίλησε ο τ. Αν. Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, κ. Γιάννης Τσιρώνης, καταθέτοντας στο Agro.Tec όλα όσα θα πρέπει να γίνουν προκειμένου να ενισχυθεί ένας από τους πιο κρίσιμους τομείς της οικονομίας μας. Ευχαριστούμε θερμά το agro-tec.gr για τη φιλοξενία καθώς και την δημοσιογράφο Κατερίνα Λαδοπούλου.

Agro.Tec: Το τελευταίο διάστημα έχουμε σημαντικές εξελίξεις στον αγροδιατροφικό τομέα καθώς εγκρίθηκε η νέα ΚΑΠ 2023-2027 με χρηματοδοτήσεις στα 13,4 δις. ευρώ, ενώ αναμένεται και η ανακοίνωση των νέων σχεδίων βελτίωσης. Καλύπτουν τις προσδοκίες αλλά και τις ανάγκες του αγροτικού και κτηνοτροφικού πληθυσμού τα σχέδια αυτά κατά τη γνώμη σας; Αν όχι, τι θα έπρεπε να γίνει με διαφορετικό τρόπο;

Ευχαριστώ για τη σημαντική ερώτηση, αλλά η απάντηση διαφέρει για κάθε καλλιέργεια και περιοχή. Ακόμα και εντός μίας δημοτικής ενότητας, υπάρχουν τεράστιες διαφορές.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουμε σοβαρές αντιρρήσεις με τις επιλογές των Βρυξελών, αλλά η ΚΑΠ παραμένει η σημαντικότερη ομπρέλα προστασίας του αγρότη. Χωρίς αυτήν, είτε θα πολλαπλασιαζόταν η τιμή των προϊόντων, είτε η ευρωπαϊκή αγροτιά θα είχε εξαφανιστεί και θα εισάγαμε τα τρόφιμα μας από τρίτες χώρες. Η ΚΑΠ είναι πάνω από όλα σχεδιασμός. Χωρίς αυτόν, κανείς δεν θα εμπόδιζε για παράδειγμα όλους τους αγρότες να φυτέψουν αμπέλια, εάν το κρασί είχε καλύτερη απόδοση. Ωστόσο η υπερπροσφορά θα προκαλούσε κατάρρευση των τιμών. Χάρη στην ΚΑΠ τα χρηματιστικά παιγνίδια, που παρατηρούμε σε άλλους κλάδους της οικονομίας έχουν σημαντικά περιοριστεί.

Θεωρούμε θετική την έμφαση στην αυτονόητη ανάγκη περιβαλλοντικής προστασίας της γης, που οι Οικολόγοι Πράσινοι είχαμε επισημάνει ήδη από την δεκαετία του 80.

Από την εμπειρία μου βεβαιώνω ότι οι περισσότερες αστοχίες που αντιμετώπισα οφείλονταν σε κακούς σχεδιασμούς προκατόχων μου. Δεν φταίει για παράδειγμα η ΚΑΠ, που τα ακρόδρυα είχαν αποκλειστεί από τις επιδοτήσεις βιολογικής γεωργίας . Είναι άραγε τυχαίο ότι αυτή η επιλογή υπογράφτηκε από υπουργούς, που δεν είχαν καλλιέργεια ακροδρύων στην εκλογική τους περιφέρεια;

Οι περισσότερες όμως αστοχίες οφείλονται στην απουσία ενδελεχούς διαλόγου με τους παραγωγούς. Προσωπικά, πριν υπογράψω οποιοδήποτε πρόγραμμα καλούσα τους παραγωγούς, τους τυποποιητές-εξαγωγείς και τους αρμόδιους πανεπιστημιακούς καθηγητές. Κατά τον διάλογο αποκαλύφθηκαν σοβαρές αστοχίες. Ναι μεν τα προγράμματα σχεδιάζονται από άριστους επιστήμονες, που ωστόσο ουδέποτε υπήρξαν επαγγελματίες αγρότες. Κάποιοι θεωρούν τους αγρότες αδαείς, παραβλέποντας ότι στην δουλειά τους είναι  τόσο ειδήμονες όσο οι επιστήμονες του CERN.

Επιμένω λοιπόν ότι οι περισσότερες αδυναμίες θα είχαν επιλυθεί εάν αφήναμε τους αγρότες να συμμετάσχουν στον σχεδιασμό.

Agro.Tec: Ποια είναι τα σημεία στα οποία πάσχει ο αγροτικός τομέας και ποιες οι προτάσεις σας για την αντιμετώπισή τους;

Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ο φαύλος κύκλος της εγκατάλειψης.  Η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού γίνεται τροχοπέδη για καινοτομίες που θα μείωναν το κόστος και θα απογείωναν τις αποδόσεις. Ταυτόχρονα, η βουλευτική εκλογή ακόμα και σε αγροτικούς νομούς εξαρτάται από την ψήφο των αστικών κέντρων. Εμείς αφιερώσαμε πολύ χρόνο για να επισκεφτούμε τις λιμνοθάλασσες και να λύσουμε τα προβλήματα των ψαράδων. Κανένας επαγγελματίας πολιτικός δεν θα αφιερώσει τόσο χρόνο, αν θέλει να επανεκλεγεί, αφού οι ψαράδες στις λιμνοθάλασσες δεν ξεπερνούν τις λίγες εκατοντάδες.

Με κλειστά σχολεία, τραπεζικά καταστήματα, υπηρεσίες,  οι νέες οικογένειες δεν επιστρέφουν στο χωριό ακόμα και εάν έχουν ελκυστική οικονομική προοπτική.

Το πρόβλημα οξύνεται από την απουσία αγροτικών σχολών. Στη Γερμανία η μαθητεία σε εκπαιδευτικές φάρμες είναι υποχρεωτική για τον νέο αγρότη, όπου διδάσκοντα ζωτικές δεξιότητες (χρήση φυτοφαρμάκων, επιδιόρθωση αγροτικών εργαλείων, οικονομικές γνώσεις)

Τεράστιο πρόβλημα προκαλεί η απουσία αγροτικών επιμελητηρίων.

Η πραγματικότητα της ελληνικής γης διδάσκει ότι οι περισσότερες μονάδες (συνήθως οικογενειακές), απασχολούν 2-3 εργαζομένους. Τέτοιες μονάδες δεν μπορεί να είναι βιώσιμες, εάν δεν δικτυωθούν με άλλες ομοειδείς. Το συνεταιριστικό μοντέλο κατέρρευσε από τον κομματικό εναγκαλισμό. Ωστόσο αν δεν πετύχουμε συνέργειες στις εισροές και την διάθεση των προϊόντων,  θα παραμένουμε όμηροι των μεσαζόντων.

Agro.Tec: Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών, και μάλιστα έναντι υψηλής αμοιβής σε με πλούσια αγροτικά εδάφη σε όλη τη χώρα. Ποια η τοποθέτησή σας πάνω σε αυτό; 

Πρόκειται για εγκληματική πρακτική που οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουμε καταδικάσει από την πρώτη στιγμή. Η απάντηση είναι μία και απλούστατη: ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΑΠΕ. Υπάρχει υπερεπάρκεια εκτάσεων για  αξιοποίηση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας και ασφαλώς δεν χρειάζεται, ούτε να δεσμεύουμε αγροτική γη, ούτε να ξεκοιλιάζουμε τα Άγραφα.

Η ερώτηση σας μου δίνει την ευκαιρία να επισημάνω ότι πρέπει επιτέλους να κατοχυρωθεί  η αγροτική γη. Σήμερα χτίζονται εκτός σχεδίου 10-20 σπίτια και ξαφνικά απαιτούν από τον δήμαρχο να φύγουν οι στάβλοι από την περιοχή. Την ίδια στιγμή στην Σαντορίνη, ο ιστορικός αμπελώνας γίνεται Rent Rooms.

Ξαναγράφω: Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών και των πολιτικών, είναι τόσο αποξενωμένοι από την ύπαιθρο, που δεν συνειδητοποιούν ότι η παραγωγή τροφής είναι η μόνη δραστηριότητα που δημιουργεί πρωτογενή πλούτο. Χωρίς αυτήν, όλες οι υπόλοιπες (μεταποίηση, υπηρεσίες) βρίσκονται στον αέρα. Μακάρι να μην ξαναζήσει η κοινωνία μας τις ζοφερές εποχές του 40-41, όταν περιουσίες άλλαζαν χέρια για έναν τενεκέ λάδι. Η παγκόσμια οικονομία έχει μπει σε παρατεταμένη αστάθεια και καθίσταται κατεπείγουσα η ανάγκη να αναβιώσουν οι εγκαταλειμμένες αγροτικές εκμεταλλεύσεις.

Agro.Tec: Κοιτώντας πίσω στις ημέρες που διατελέσατε αν. Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ποιο θα λέγατε ότι ήταν το πιο σημαντικό από τα έργα που υλοποιήσατε;

Το σημαντικότερο έργο ήταν η αλλαγή νοοτροπίας των αγροτών και των υπηρεσιών: Δεν υπέγραψα καμία απόφαση,  χωρίς ουσιαστικό διάλογο με τους παραγωγούς. Επέμεινα στους αγρότες ότι από τον δικό τους πλούτο πληρώνονται οι υπάλληλοι και ο υπουργός. Εκείνοι παράγουν και εμείς υπηρετούμε. Ελπίζω οι διάδοχοι μου να ακολούθησαν την ίδια πορεία.

Πέρα από την αλλαγή νοοτροπίας το έργο με το μεγαλύτερο διαχρονικό αποτύπωμα, είναι τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης. Πρόκειται για ένα  έργο που αφ’ ενός θα πολλαπλασιάσει τις βοσκήσιμες εκτάσεις, το κτηνοτροφικό εισόδημα και την παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας, αλλά ταυτόχρονα θα σώσει τα δάση μας από τις μεγαπυρκαγιές. Η συρρίκνωση του πληθυσμού αιγοπροβάτων εξελίσσεται σε οικολογικό εφιάλτη, αφού δεν υπάρχουν επαρκή φυτοφάγα για να διατηρούν τη χλωρίδα υγιή. Ο καθορισμός των ζώων που απαιτούνται για να διατηρείται η αρμονία του οικοσυστήματος, όπως είχε διατηρηθεί τα τελευταία 10.000 χρόνια, είναι εθνική προτεραιότητα.