Πολιτική Ενάντια στη Κλιματική Αλλαγή – Καθαρή Ενέργεια- Κυκλοφορία για όλους

Ο κίνδυνος καταστροφικών αλλαγών στο κλίμα είναι σήμερα η μεγαλύτερη απειλή για τον πλανήτη και το ανθρώπινο είδος. Είναι επιτακτική η ανάγκη λήψης ριζικών μέτρων σε διεθνές, εθνικό και ατομικό επίπεδο που θα εξασφαλίσει την αποτροπή των αλλαγών αυτών.

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ πιστεύουν πως μια κλιματική πολιτική πρέπει να περιλαμβάνει: (οι τομείς ενέργειας και μεταφορών αντιμετωπίζονται ξεχωριστά παρακάτω)

• Δέσμευση και σχετική διεθνή δράση της Ελλάδας προκειμένου να υιοθετηθεί το ταχύτερο μια αυστηρή, ξεκάθαρη και μακροχρόνια παγκόσμια συμφωνία που θα καλύπτει όλες τις χώρες με συγκεκριμένους δεσμευτικούς στόχους εκπομπών, ικανούς να αποτρέψουν την κλιματική αλλαγή (πχ -50% για το 2050, -80% για το 2100). Για λόγους ιστορικής και παγκόσμιας δικαιοσύνης το μεγαλύτερο βάρος πρέπει να πέσει στις ανεπτυγμένες χώρες με μειώσεις 80% ήδη από το 2050.
• Δέσμευση πως η Ελλάδα θα εξασφαλίσει την επίτευξη κάθε διεθνούς δέσμευσής της με εγχώρια δράση (δηλ χωρίς κρατικές αγορές δικαιωμάτων εκπομπών από άλλες χώρες).
• Κατανομή δικαιωμάτων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής που να συνάδει με μείωση εκπομπών κατά τουλάχιστον 30% το 2020 για τις καλυπτόμενες βιομηχανικές εγκαταστάσεις και να ενισχύει τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες. Επιθυμητή η δημοπράτηση μέρους των δικαιωμάτων με τα έσοδα να κατευθύνονται σε συγκεκριμένες δράσεις για την προστασία του κλίματος.
• Αλλαγή πολεοδομικών κανονισμών και παράλληλη τεχνική και οικονομική υποστήριξη ώστε σταδιακά από το 2010 όλα τα νεόδμητα κτήρια να παράγουν τουλάχιστον όση ενέργεια καταναλώνουν (μέσα από την αξιοποίηση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, την αναβαθμισμένη θερμική συμπεριφορά των κτιρίων, την αξιοποίηση της ηλιακής και γεωθερμικής ενέργειας για θέρμανση-δροσισμό, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ή αιολικών συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής και/ή συμπαραγωγής ηλεκτρισμού-θερμότητας). Το κράτος δίνει το παράδειγμα μετατρέποντας όλα τα υφιστάμενα δημόσια κτίρια στην κατεύθυνση της ενεργειακής αυτάρκειας.
• Περαιτέρω κίνητρα και δράσεις για ενεργειακή αξιοποίηση όλων των αγροκτηνοτροφικών και αστικών αποβλήτων μεσαίας-μεγάλης κλίμακας (πχ κτηνοτροφικές φάρμες, εκχυμωτήρια, εκκοκιστήρια, ελαιοτριβεία, υφιστάμενοι χώροι υγειονομικής ταφής).
• Προγράμματα ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης του κοινού για την σημαντικότητα και επιτακτικότητα της κλιματικής αλλαγής στη μέγιστη δυνατή κλίμακα, με κριτήρια «κοινωνίας σε εμπόλεμη κατάσταση» και έμφαση στα σχολεία.
• Η Πολιτεία δίνει το παράδειγμα υπευθυνότητας με αντιστάθμιση των εκπομπών από τις πτήσεις στελεχών της μέσω της αφαίρεσης αντίστοιχου πλήθους δικαιωμάτων εκπομπής από τον εθνικό στόχο.

Ενέργεια: εξοικονόμηση, ήπιες μορφές, αυτονομία

Η λογική που αντιμετωπίζει γενικά και άκριτα την ενέργεια ως «λαϊκό δικαίωμα» και «κοινωνικό αγαθό» και προτείνει π.χ. φτηνή ενέργεια ή “επίδομα θέρμανσης” είναι ξεπερασμένη. Πρέπει πλέον να θέτουμε το ερώτημα ποια ενέργεια, πόση ενέργεια και με ποιον τρόπο καταναλώνουμε αλλά και να επανεξετάσουμε τις ανάγκες που «πρέπει» να εξυπηρετήσουμε. Όραμά μας είναι μια κοινωνία στην οποία η κατανάλωση ενέργειας θα περιοριστεί σε επίπεδα συμβατά με τη βιωσιμότητα και η παραγωγή της θα γίνεται από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ), το κοντινότερο δυνατόν στο σημείο χρήσης της.

Το «Ενεργειακό ζήτημα» έχει να κάνει ταυτόχρονα με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον γενικά και το κλίμα ειδικότερα από την κατανάλωση ενέργειας αλλά και με ζητήματα εθνικής εξάρτησης σε ένα τόσο θεμελιώδες αγαθό. Για την Ελλάδα το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ καθώς καταναλώνουμε πιο βρώμικη ενέργεια και με πιο σπάταλο τρόπο σε σχέση με τις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες και ταυτόχρονα εισάγουμε το 71% των ενεργειακών μας αναγκών.

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ επιδιώκουν:

• Δέσμευση με συγκεκριμένες δράσεις-δρομολογήσεις πως το 2010 πάνω από το 10% της εγχώριας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας θα καλύπτεται από νέες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (δηλ. πλην μεγάλων υδροηλεκτρικών μονάδων) με μεσοπρόθεσμο στόχο 20% για το 2020.
• Αντικατάσταση των όποιων επιδομάτων ενέργειας με επιδόματα εξοικονόμησης. Φορολογικά κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας (αποδοτικοί λαμπτήρες και συσκευές, ηλιακοί θερμοσίφωνες, διπλά τζάμια, συστήματα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού-θερμότητας, αναβάθμιση θερμομόνωσης κτιρίων)
• Εκστρατείες ενημέρωσης κοινού και φορέων για τις δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και για τις πραγματικές διαστάσεις του ζητήματος εγκατάστασης ανεμογεννητριών.
• Συγκεκριμένες δράσεις οικονομικής-τεχνικής υποστήριξης για εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών και αιολικών συστημάτων στον οικιακό τομέα και τα κτίρια. Το κράτος δίνει το παράδειγμα με άμεση εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε δημόσια κτίρια και χώρους (σχολεία, κτίρια υπηρεσιών, γήπεδα, στέγαστρα κλπ)
• Για όσο διάστημα τα τιμολόγια ηλεκτρισμού καθορίζονται από το ΥΠΑΝ, εξασφάλιση πως αυτά θα καλύπτουν το πραγματικό κόστος παραγωγής χωρίς κρατική ενίσχυση.
• Σε ό,τι αφορά την ηλεκτροδότηση των νησιών, ακύρωση της κατασκευής νέου σταθμού μαζούτ στην Κρήτη ή τουλάχιστον άμεση χρήση φυσικού αερίου ως καυσίμου, μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας με έμφαση στις δραστηριότητες της τουριστικής περιόδου, άμεση αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων της Μήλου, της Λέσβου και της Νισύρου, διασύνδεση αυτόνομων συστημάτων, προώθηση των υβριδικών συστημάτων.
• Οι οικονομικές εκκρεμότητες του Οργανισμού Ασφάλισης Προσωπικού της ΔΕΗ Α.Ε. να βαρύνουν την επιχείρηση -που έχει ήδη εισπράξει τα χρήματα- και όχι το κράτος. Επιστροφή στο κράτος των χρημάτων που έχουν ήδη καταβληθεί στον ΟΑΠ ΔΕΗ.
• Ενίσχυση της εγχώριας έρευνας και παραγωγής σύγχρονων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών (π.χ. ηλιακά θερμικά συστήματα)
• Αποκλεισμό κάθε σκέψης για πυρηνικό εργοστάσιο στην Ελλάδα αλλά και διεθνής δράση ενάντια σε ενδεχόμενη επανεμφάνιση της πυρηνικής ενέργειας. Τερματισμό των δημόσιων χρηματοδοτήσεων για την πυρηνική έρευνα αλλά και για την λειτουργία των σταθμών και τη διαχείριση των αποβλήτων. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατάργηση της ΕΥΡΑΤΟΜ, συνθήκης που προωθεί την πυρηνική ενέργεια
• Ολική επανεξέταση της κατασκευής του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη ο οποίος θα εντείνει την εξάρτηση της χώρας από βρώμικες πηγές ενέργειας που βρίσκονται μάλιστα σε εύφλεκτες περιοχές και υπό αυταρχική διοίκηση. Από την άλλη, ο αγωγός διέρχεται μέσα από σημαντικές φυσικές περιοχές και ευαίσθητα οικοσυστήματα, ενώ θα προκαλέσει κατακόρυφη αύξηση των κινδύνων πρόκλησης σοβαρών ατυχημάτων τόσο κατά την φορτοεκφόρτωση όσο και εξαιτίας της αύξησης της συχνότητας διέλευσης δεξαμενόπλοιων από οικολογικά ευαίσθητες περιοχές όπως είναι τα νησιά στο Αιγαίο και η παράκτια ζώνη της περιοχής, περιλαμβανομένου του Δέλτα του Έβρου. Η σκοπιμότητα, λοιπόν, του έργου δεν είναι προφανής και πρέπει να συζητηθεί από μηδενική βάση και με πλήρη στοιχεία στη διάθεση των πολιτών. Στη συζήτηση πρέπει να συμμετέχουν με ουσιαστικό ρόλο οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής, μια και θα επηρεάσει καθοριστικά το μέλλον τους και οι κίνδυνοι για την τοπική κοινωνία είναι σημαντικοί.

Βιώσιμες μεταφορές

Μεταφορές δεν σημαίνει μόνο ευκολία μετακινήσεων και επικοινωνίας. Η λειτουργία τους συνεπάγεται και σημαντικό «εξωτερικό κόστος» από διακίνηση και κατανάλωση καυσίμων, υποδομές που απαιτούν πολύτιμο χώρο και μεγάλα κεφάλαια, επιπτώσεις που εκτείνονται από τροχαία ατυχήματα και ατμοσφαιρική ρύπανση μέχρι κλιματικές αλλαγές και πολέμους για το πετρέλαιο. Στην Ελλάδα δεκαετίες επιλογών (άφθονες δημόσιες επενδύσεις για αυτοκινητόδρομους και ασήμαντες για σιδηροδρόμους, αστικός σχεδιασμός, χαμηλή φορολόγηση καυσίμων κλπ) έχουν συντελέσει στην απόλυτη κυριαρχία των οδικών μεταφορών. Από τις 25 χώρες της ΕΕ-27 που έχουν σιδηροδρομικό δίκτυο, η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση στο μερίδιο των μεταφορών που πραγματοποιούνται σιδηροδρομικώς.

Υπάρχει άμεση ανάγκη για αποθάρρυνση της κυριαρχίας του ΙΧ αυτοκινήτου και διευκόλυνση όλων των ήπιων μορφών κυκλοφορίας.

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ προτείνουν:

• Αξιοποίηση του υφιστάμενου ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα αποκλειστικά για χρηματοδότηση επενδύσεων στον σιδηρόδρομο και τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) και σταδιακή αύξησή του στο πλαίσιο αυτό.
• Πάγωμα των δημόσιων επενδύσεων σε αυτοκινητοδρόμους, επέκταση-εκσυγχρονισμός-ηλεκτροδότηση του σιδηροδρομικού δικτύου, διόδια που κατ’ ελάχιστον επαρκούν για την συντήρηση του εθνικού οδικού δικτύου.
• Για κάθε ευρώ σε οδικά έργα, τουλάχιστον διπλάσιο ποσό να επενδύεται στο σιδηρόδρομο. Νέα σιδηροδρομικά έργα, με προτεραιότητα τη «σιδηροδρομική Εγνατία» και τον Δυτικό Άξονα. Κανείς κλειστός αυτοκινητόδρομος δεν προχωρά, ακόμη και με ιδιωτικά κεφάλαια, αν δε διασφαλίζεται αντίστοιχη αναβάθμιση του σιδηροδρόμου.
• Προώθηση συνδυασμένων μεταφορών, με κορμό το σιδηρόδρομο. Φορτηγά, λεωφορεία και ΙΧ συνεργάζονται μαζί του για τις μικρότερες αποστάσεις.
• Ενίσχυση-κατοχύρωση του ποδηλάτου (ποδηλατόδρομοι, δικαίωμα μεταφοράς στα ΜΜΜ, απαραίτητες αλλαγές στον ΚΟΚ), του περπατήματος (διαπλάτυνση πεζοδρομίων, δίκτυα πεζόδρομων) και των ΜΜΜ (λεωφορειόδρομοι, δίκτυο τραμ-μέσων σταθερής τροχιάς, συχνά και νυχτερινά δρομολόγια) στις πόλεις. Πακέτο μέτρων και αντικινήτρων για μείωση της χρήσης ΙΧ στις αστικές περιοχές.
• Φορολόγηση – τέλη κυκλοφορίας των ΙΧ ανάλογα με τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις.
• Δέσμευση για επίτευξη του εθνικού στόχου για τα βιοκαύσιμα και μάλιστα αποκλειστικά από εγχώρια παραγωγή, αλλά χωρίς υδροβόρες καλλιέργειες και γενετικά τροποποιημένα είδη. Κίνητρα για φιλικότερα στο περιβάλλον καύσιμα σε δημόσια και ιδιωτικά οχήματα.
• Επιβολή περιβαλλοντικά βέλτιστων ορίων ταχύτητας στους αυτοκινητοδρόμους.
• Δράση σε διεθνές επίπεδο για φορολόγηση των ορυκτών καυσίμων στη ναυσιπλοΐα και αεροπλοΐα.
• Θέσπιση υποχρεωτικών αυστηρότερων προδιαγραφών στους κινητήρες νέων οχημάτων για μείωση εκπομπών και κατανάλωσης καυσίμου ανά χλμ, πάνω από τις σχετικές πρόσφατες προτάσεις της Ευρ. Επιτροπής.
• Δωρεάν χρήση των ΜΜΜ από άτομα άνω των 65 ετών, ανέργους και άτομα κάτω από το όριο φτώχειας. Δωρεάν αστικές συγκοινωνίες πριν τις 8πμ.
• Προσιτό εισιτήριο αστικών συγκοινωνιών με ενιαίο εισιτήριο ή κάρτα ανά ζώνες και πολιτική που ενθαρρύνει τις μετεπιβιβάσεις και τη χρήση μηνιαίων-ετήσιων καρτών. Διατήρηση του κοινωνικού χαρακτήρα των συγκοινωνιών
• Ενθάρρυνση της συνεργασίας των επιχειρήσεων που απασχολούν μεγάλο αριθμό εργαζομένων με τα ΜΜΜ ώστε να περιοριστεί η ανάγκη μετακίνησης προς την και από την εργασία τους με ΙΧ.
• Επανασχεδιασμός της λειτουργίας των γραμμών του τρένου, που σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί, ώστε να επαναλειτουργήσουν με δρομολόγηση μέσων σταθερής τροχιάς. Ανάπτυξη του προαστιακού σιδηροδρόμου για τα μεγάλα αστικά συγκροτήματα.
• Μελέτες κυκλοφοριακών επιπτώσεων για κάθε νέα εμπορική ή ψυχαγωγική χρήση στην περιφέρεια των πόλεων. Όροι για την άδεια, ότι δε θα προκαλείται επιπλέον χρήση του ΙΧ αυτοκινήτου και ότι η επιχείρηση αναλαμβάνει να καλύψει το κόστος τυχόν απαραίτητων επεκτάσεων της δημόσιας συγκοινωνίας. Κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης κατά μήκος των οδικών αξόνων.
• Κάλυψη όλων των οικισμών με δημόσια συγκοινωνία ή/και σχετική επιδότηση των ΚΤΕΛ με τουλάχιστον τρία δρομολόγια την ημέρα.
• Διαβούλευση ανά περίπτωση για δίκτυα τραμ σε όλες τις μεγάλες και μεσαίες πόλεις.