ΘΕΣΜΙΚΗ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ Η ΝΕΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Το Πανελλαδικό Συμβούλιο των Οικολόγων Πράσινων θεωρεί ότι η υπαγωγή του πρώην ΥΠΕΚΑ στο νέο υπερυπουργείο ΥΠΑΠΕΝ, ταυτόχρονα με την αποκοπή πολλών αρμοδιοτήτων από το χαρτοφυλάκιο που ανατέθηκε στον Αναπληρωτή Υπουργό Γιάννη Τσιρώνη, αποτελεί σαφή θεσμική υποχώρηση για τα ζητήματα που άπτονται στην προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος.
Είναι γνωστό ότι πάγιο αίτημα των Οικολόγων Πράσινων ήταν ένα αυτόνομο Υπουργείο Περιβάλλοντος, με ισχυρές ελεγκτικές αρμοδιότητες και δυνατότητες παρέμβασης στις υπόλοιπες ασκούμενες πολιτικές.
Ως Πανελλαδικό Συμβούλιο αξιολογούμε οπωσδήποτε θετικά τις δυνατότητες που δίνονται για συνέργεια με τα υπόλοιπα χαρτοφυλάκια του νέου Υπερυπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης. Ωστόσο, οι αρμοδιότητες που παραμένουν στο πρώην πλέον ΥΠΕΚΑ, κατακερματίζονται και θέτουν εν αμφιβόλω την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής πολιτικής. Οι αλλαγές και οι υπαναχωρήσεις αφορούν τα εξής:
- Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον (ΕΠΠΕΡΑΑ) προεκλογικά μεταφέρθηκε στο παλαιό Υπουργείο Ανάπτυξης. ΣΥΡΙΖΑ και ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ διαμαρτυρηθήκαμε για την απόφαση της τότε κυβέρνησης. Σήμερα έπρεπε να διαχωριστεί από το ενιαίο Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Μεταφορές» (ΥΠΜΕΠΠΕΡΑΑ) και η Διαχειριστική Αρχή του (ΕΥΔ) να μην υπάγεται στο Υπουργείο Ανάπτυξης, αλλά στο ευρύτερο Υπουργείο και ειδικότερα στην ευθύνη του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος. Έτσι, οι περιβαλλοντικές πολιτικές του Υπουργείου και τα σχετικά χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση τους θα βρίσκονταν υπό ενιαία πολιτική ευθύνη.
- Το Πράσινο Ταμείο υλοποιεί την πολιτική του Υπουργείου και συμβάλλει, μεταξύ άλλων,καθοριστικά στον τρόπο αποκατάστασης των περιβαλλοντικών ζημιών σε εθνικό επίπεδο, με την δίκαιη κατανομή των πόρων που εισπράττονται προς όφελος του περιβάλλοντος. Καμία προηγούμενη κυβέρνηση δεν σκέφτηκε να αποσπάσει το Πράσινο Ταμείο από το χαρτοφυλάκιο του Περιβάλλοντος.
- Η περιβαλλοντική αδειοδότηση εξασφαλίζει ότι ελέγχονται σε προληπτικό επίπεδο οι επιπτώσεις των έργων και δραστηριοτήτων στο περιβάλλον και συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης και στην ικανοποίηση των τριών πυλώνων αυτής, που είναι ο περιβαλλοντικός, ο οικονομικός και ο κοινωνικός. Είθισται πάντα να την έχει ο Υπουργός που έχει το χαρτοφυλάκιο του Περιβάλλοντος, καθώς είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για την χάραξη πολιτικής.
- Οι ακτές και οι παραλίες διαχειρίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών και αντιμετωπίζονται ως αντικείμενο οικονομικής συναλλαγής. Προεκλογικά είχαμε διαμαρτυρηθεί για αυτή την εξέλιξη, διότι έγινε με μοναδικό σκοπό να ξεπουληθούν αυτές οι περιοχές στα συμφέροντα των ολιγαρχιών. Η παρούσα κυβέρνηση δεν προχώρησε στην επιστροφή της συγκεκριμένης αρμοδιότητας στο ΥΠΑΠΕΝ και ειδικότερα στην ευθύνη του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος.
- Η Γραμματεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων του Υπουργείου Εσωτερικών ουσιαστικά παίρνει τις πιο σημαντικές αρμοδιότητες για τα απόβλητα. Υπενθυμίζουμε ότι προεκλογικά είχαμε διαμαρτυρηθεί για την συγκεκριμένη γραμματεία, τόσο οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ και η Περιφέρεια Αττικής.
- Το φερόμενο ως πεδίο δόξης λαμπρό στον τομέα των διεθνών σχέσεων, συνάπτεται με την πολιτική του Υπουργείου, η οποία εκφράζεται με συγκεκριμένα μέτρα και ενέργειες, τα οποία στη συνέχεια προβάλλονται στο εξωτερικό. Είναι μάλλον τραγελαφικό ο αναπληρωτής Υπουργός να έχει τις διεθνής σχέσεις, αλλά ο Υπουργός να εκπροσωπεί το Υπουργείο σε Ευρώπη και Διεθνής Οργανισμούς, σύμφωνα με το ΦΕΚ των αρμοδιοτήτων
Αλλά και σε σχέση με ζητήματα ανθρώπινων πόρων υπάρχουν υπαναχωρήσεις:
- Ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος δεν δικαιούται να έχει γενικό γραμματέα Περιβάλλοντος, διότι θεωρείται ότι είναι τόσο λίγες οι αρμοδιότητες που μπορεί να τις ασκήσει και μόνος του. Ωστόσο, με την παλιά σύνθεση θα είχε ΓΓ Δασών, ΓΓ Χωροταξίας, ΕΓ Υδάτων και «2/3» της ΓΓ Περιβάλλοντος. Αυτή είναι και η τεχνοκρατική παραδοχή της υποβάθμισης. Ειδικά στα θέματα που σχετίζονται και με άλλο υπουργείο (π.χ. τα θέματα ΕΠΠΕΡΑΑ και ΓΓ Συντονισμού ΔΣΑ των υπουργείων Ανάπτυξης και Εσωτερικών αντίστοιχα) τα θεωρούμε ακόμα ανοιχτά, καθώς μπορεί να υπάρξουν βελτιωτικές κινήσεις με νομοθετικές ρυθμίσεις .
- Ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος δεν δικαιούται να έχει γραφείο τύπου. Θα τον καλύπτει ο υπεύθυνος επικοινωνίας του Υπουργού ΠΑΠΕΝ.
- Ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος έχει μικρότερο αριθμό συνεργατών (μετακλητοί, αποσπασμένοι, ειδικοί σύμβουλοι) από όσους έχουν υφυπουργοί σε άλλα Υπουργεία. Πρόκειται για απαξίωση της σημασίας στο έργο για το οποίο επιλέχθηκε από τον πρωθυπουργό να επιτελέσει.
Με τους παραπάνω διακανονισμούς, αποσπούνται σημαντικές αρμοδιότητες, αποδυναμώνεται το στελεχιακό δυναμικό και αναιρείται η λειτουργική αυτονομία των υπηρεσιών του περιβάλλοντος. Το χαρτοφυλάκιο του περιβάλλοντος δεν έχει πλέον κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο. Ταυτόχρονα, το εφεύρημα της «συναρμοδιότητας» για το χωρικό σχεδιασμό και τα τμήματα (και όχι Διευθύνσεις) ΑΠΕ και Ηλεκτρικής Ενέργειας, δεν έχει καμία ουσιαστική υπόσταση, αφού ο τελικός υπογράφων είναι ο Υπουργός ΠΑΠΕΝ ενώ ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος δεν έχει δικαίωμα βετο σε κάτι που διαφωνεί. Περιορίζεται μόνο σε προτάσεις υπό την αίρεση της αποδοχής τους.
Η θεσμική αυτή υποβάθμιση είναι δυνατόν να προκαλέσει την εμφάνιση σοβαρών δυσλειτουργιών. Κληθήκαμε από τον Πρωθυπουργό να συνδράμουμε στην περιβαλλοντική πολιτική, αλλά οι επιλογές για τις αρμοδιότητες δημιουργούν αμφιβολίες για τη δυνατότητα επιτυχίας. Παρόλα αυτά θα καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στις δύσκολες συνθήκες που βρίσκεται η χώρα και καλείται να αντιμετωπίσει η νέα Κυβέρνηση.
Πανελλαδικό Συμβούλιο Οικολόγων Πράσινων
10/3/2015