Εκλογές 2023: Στο κυνήγι της αυτοδυναμίας

Από την Κατερίνα Ανδρικοπούλου-Σακοράφα, Συμπρόεδρο των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ. Ευχαριστούμε θερμά το news247 για τη φιλοξενία.

Οι φετινές εκλογές έδωσαν πολλά μηνύματα σε πολλές κατευθύνσεις, ενώ ως ένα βαθμό τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου διέψευσαν και τις δημοσκοπήσεις, για τις οποίες μάλιστα ίσως θα έπρεπε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο το διάστημα προ εκλογών που απαγορεύεται η δημοσίευσή τους για να μην επηρεάζεται το κοινό.  Όλοι αναμέναν χαμηλότερα ποσοστά για την Νέα Δημοκρατία και μικρότερη ψαλίδα από τον ΣΥΡΙΖΑ. Το εγκληματικό δυστύχημα των Τεμπών, τα σκάνδαλα των υποκλοπών και της υπόθεσης Πάτση, η 108^η θέση της Ελλάδας στην κατάταξη της Ελευθερίας του τύπου, , η ενεργειακή ακρίβεια και ο αυξημένος πληθωρισμός την τετραετία που πέρασε ήταν αρκετοί λόγοι που θα μπορούσαν να πλήξουν σημαντικά τα ποσοστά της κυβέρνησης.

Το δίλημμα που τέθηκε από την κυβέρνηση «σταθερότητα» ή ακυβερνησία για κάποιους ήταν το μυστικό της «επιτυχίας» που έφερε τη μεγάλη ψαλίδα μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Στα αποτελέσματα όμως των εκλογών πρέπει να συνυπολογιστεί και το ποσοστό αποχής που έφτασε στο 39%. Οι πολίτες τόσο με την αποχή τους όσο και με την ψήφο τους θεωρούμε ότι εξέπεμψαν διάφορα μηνύματα και σε διάφορες κατευθύνσεις: Πλήρης αποστροφή από τις κρατούσες πολιτικές δυνάμεις για όσους απείχαν, «πόρτα» στην αξιωματική αντιπολίτευση και μειωμένα ποσοστά γι’αυτήν, ενώ ίσως τελικά το μήνυμα του φετινού πρώτου γύρου να συνοψίζεται στη φράση «Το μη χείρον βέλτιστον». Το δίλημμα σταθερότητα ή ακυβερνησία που έθεσε η Νέα Δημοκρατία, πέρασε στον κόσμο γιατί καταρχάς όσα κόμματα πρωταγωνίστησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κατά την διάρκεια της κρίσης υπέστησαν μεγάλη ζημία στην εικόνα τους, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το ΜΕΡΑ25 λόγων των ενεργειών του Γιάνη Βαρουφάκη την περίοδο εκείνη, που σε συνδυασμό με τις «προχωρημένες» και ανεπιτυχώς τοποθετημένες σε επικοινωνιακή βάση προτάσεις του στο προεκλογικό του πρόγραμμα σε αυτές τις εκλογές, όπως το περίφημο σχέδιο «Δήμητρα» μάλλον ήταν κάποιοι από τους λόγους που του στοίχισαν την είσοδο του στη Βουλή.

Ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτές τις εκλογές είδε τα ποσοστά του να μειώνονται σημαντικά. Τα εσωκομματικά προβλήματα που έρχονταν στο φως της δημοσιότητας, η διαγραφή κατόπιν εμπρηστικών δηλώσεων και η ανάκληση του κου Πολάκη, η καταδίκη του κου Παππά επικοινωνιακά αφαίρεσαν πόντους. Από την άλλη βέβαια  να επισημάνουμε εδώ ότι και η ΝΔ μετά το ατύχημα στα Τέμπη επέτρεψε κανονικότατα στον πρώην υπουργό μεταφορών Κωνσταντίνο Καραμανλή να συμμετέχει κανονικά σε αυτές τις εκλογές. Το τελικό χτύπημα για τον ΣΥΡΙΖΑ  ήρθε λίγες μέρες πριν τις εκλογές με τις δηλώσεις Κατρούγκαλου που εξόργισαν μεγάλη μερίδα κόσμου. Τα άμεσα ανακλαστικά και η ταχεία διαγραφή του κου Κατρούγκαλου δεν ήταν ως φαίνεται αρκετά να κατευνάσουν το κοινό αίσθημα, ενώ ο κόσμος μετά τα χρόνια της διακυβέρνησης την περίοδο των μνημονίων δεν είναι απίθανο να σκέφτηκε συνειρμικά ότι αυτή η δήλωση μπορεί να ήταν ίσως μέρος μιας σειράς μέτρων που θα έρχονταν μετεκλογικά στην επιφάνεια αν κέρδιζε της εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ.

Το ΚΙΝΑΛ κατάφερε να λάβει ποσοστά μεγαλύτερα από αυτά που έδιναν οι δημοσκοπήσεις, ενώ σε κάποιες περιφέρειες εξοστράκισε τον ΣΥΡΙΖΑ από την δεύτερη θέση. Το ΚΚΕ βγήκε κερδισμένο με μεγαλύτερα ποσοστά. Αξιοσημείωτο όμως είναι το γεγονός ότι το άθροισμα των ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ και ΚΚΕ πάλι είναι μικρότερο από το ποσοστό που πήρε η Νέα Δημοκρατία, ενώ η μεγαλύτερη έκπληξη ως φαίνεται ήταν ότι η απλή αναλογική έβγαλε «κερδισμένη» τη Νέα Δημοκρατία.

Τα δε μικρότερα κόμματα που κινούνται στον προοδευτικό χώρο δεν κατάφεραν να έχουν αξιοπρεπή ποσοστά, με εξαίρεση το κόμμα Πλεύση Ελευθερίας που βγήκε κερδισμένο με αυξημένα ποσοστά , καθώς για πολύ λίγο σε αυτή την αναμέτρηση δε κατάφερε να μπει στη βουλή, ενώ αποτελεί ίσως το μοναδικό μικρό κόμμα με αριστερές καταβολές που κατάφερε να είναι κοντά στο 3%, συμβάλλοντας στην εξοστράκιση του ΜΕΡΑ25 από την ελληνική βουλή. Η συνέπεια που είχε δείξει η αρχηγός του στις θέσεις της, είναι μάλλον αυτή που της έδωσε πόντους, όμως οι τελευταίες εξελίξεις με αποχωρήσεις από το κόμμα της, καθώς αποφάσισε να αλλάξει τις λίστες κόντρα στον άγραφο κανόνα που θέλει να ακολουθείται η σειρά με βάση τους ψήφους του πρώτου γύρου, ίσως τελικά να της στερήσουν την είσοδο στη βουλή, αφού ως φαίνεται το μεγάλο της επικοινωνιακό χαρτί της «συνέπειας» καταρρίπτεται.  Περίπτωση μελέτης (case study) αποτελεί το πρωτοεμφανιζόμενο συντηρητικό κόμμα ΝΙΚΗ που σε μικρό χρονικά διάστημα και χωρίς ιδιαίτερη καμπάνια κατάφερε να φλερτάρει επίσης με το 3% και την είσοδό του στη Βουλή. Η αδυναμία των κομμάτων που κινούνται στον αριστερό χώρο να βρουν κοινό τόπο, πόσο μάλλον όταν η απλή αναλογική υπαγόρευε συνεργασίες, αλλά και η υπέρμετρη ως φαίνεται πεποίθηση τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και του ΚΙΝΑΛ ότι μπορούν με ιδίες δυνάμεις να σταθούν αντάξιοι των περιστάσεων, επίσης ήταν ένας λόγος για τα ποσοστά αυτά της ΝΔ, αν και περισσότερο άκαμπτος για μια συνεργασία φάνηκε ο κος Ανδρουλάκης.

Σε αυτές τις εκλογές υπήρχαν πολλά μικρά κόμματα που διακατέχονται από απόψεις που φλερτάρουν με ακραίο συντηρητισμό, και αυτό είναι μια τάση που είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Είναι φυσικά άξιο αναφοράς ότι το κόμμα του κου Βελόπουλου κατάφερε να μπει στην Βουλή σε αυτή την πρώτη αναμέτρηση. Τέτοιες τάσεις σε ακραίες δεξιές θέσεις έχουν φανεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως Γαλλία, Ιταλία κλπ, και είναι απόρροια της οικονομικής κρίσης, της πανδημίας,  των γεωπολιτικών εξελίξεων αλλά και πολλών άλλων που θα χρειαζόμασταν σελίδες αμέτρητες για να αναλύσουμε.

Το ερωτήματα λοιπόν που τίθενται είναι τα εξής: Μια συντριπτική αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας είναι αυτό που χρειάζεται η χώρα; Πόσο τελικά μας κοστίζει η υποτιθέμενη «σταθερότητα» και η αυτοδυναμία σε κάθε εκλογική αναμέτρηση τα τελευταία χρόνια; Τα μεγάλα ποσοστά αποχής, η αποστροφή του κόσμου από τις υπάρχουσες πολιτικές προτάσεις, η μετακίνηση και η ρευστότητα των ψηφοφόρων, η πρόθεση αρκετών στο δεύτερο γύρο να αλλάξουν στρατόπεδο, καθώς και όλα όσα ζήσαμε τις δυο τελευταίες τετραετίες  μήπως τελικά δημιουργούν μια ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος τελείως έξω από αυτή που παρουσιάζουν τα κυρίαρχα κόμματα; Με αποχή 39% για ποια αυτοδυναμία μιλάμε; Μήπως τελικά αυτή τη στιγμή είναι απαραίτητο στην ελληνική Βουλή να υπάρχει πολυφωνία, με παρουσία και μικρότερων κομμάτων, με νέους βουλευτές για να κρατηθούν οι ισορροπίες και επιτέλους να αρχίσει να εισέρχεται στο προσκήνιο μια νέα γενιά πολιτικών για να έχει ο ψηφοφόρος επιλογές;

Τέλος για να αναφερθούμε και στον χώρο που εκπροσωπώ τα κόμματα του πράσινου χώρου επίσης έλαβαν μικρά ποσοστά, σε αντίθεση με τις τάσεις στην Ευρώπη. Παρά τις προσπάθειες που έγιναν να ενωθεί ο πράσινος χώρος σε αυτές τις εκλογές δεν κατέστη δυνατό, γιατί αν και τα κόμματα αυτά έχουν κοινό παρονομαστή την βιωσιμότητα του περιβάλλοντος, έχουν διαφορετικές «αποχρώσεις» του πράσινου με άλλα να εκφράζονται πιο συντηρητικά, άλλα πιο προοδευτικά, αλλά πιο ριζοσπαστικά κ.ο.κ. Το αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι ενώ στην Ευρώπη πράσινα κόμματα συμμετέχουν ήδη σε κυβερνήσεις, στην Ελλάδα ο πράσινος πολιτικός χώρος δεν έχει φτάσει αυτά τα επίπεδα και παρά το γεγονός ότι πλήθος θεμάτων πράσινης ατζέντας πια αποτελεί βασικό συστατικό των προγραμμάτων των κυρίαρχων κόμματων καθώς προσπαθούν να εναρμονιστούν με τις τάσεις που επιβάλλει η Ευρώπη και οι στόχοι για το κλίμα, γίνεται με τρόπο αποσπασματικό και αποτυχημένο.

Από όλα τα παραπάνω και κυρίως από όλα όσα έχει ζήσει η χώρα τα τελευταία δέκα χρόνια, βλέπουμε ότι η δημοκρατία μας δυστυχώς νοσεί. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, αλλά ίσως σε αυτό το κομβικό σημείο αν μη τι άλλο η πολυφωνία στην Ελληνική Βουλή είναι απαραίτητη όσο ποτέ.