Πύργος, Μάιος 2008 – ΠΟΤΑ Μεσσηνίας: ΠΟΤΕ ΤΩΝ ΠΟΤΩΝ – Παράδειγμα προς Αποφυγή

Να αναζητήσουμε νέο μοντέλο για τον τουρισμό και τη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη

Με την ευκαιρία της συνεδρίασης του στην δοκιμαζόμενη Ηλεία, το Πανελλαδικό Συμβούλιο των Οικολόγων Πράσινων διαμαρτύρεται για τη διαχρονική υποστήριξη από τον πολιτικό κόσμο, φαραωνικών & νεο-φεουδαρχικών τουριστικών σχεδίων όπως η ΠΟΤΑ Μεσσηνίας και το Κάβο Σίδερο στην Κρήτη. Οι Οικολόγοι Πράσινοι καλούν την Κυβέρνηση να δώσει απόλυτη προτεραιότητα σε οικολογικότερα & δημοκρατικότερα μοντέλα τουριστικής ανάπτυξης που δεν θα τσιμεντοποιούν τις λίγες εναπομείνασες ελεύθερες παράκτιες εκτάσεις.

Στην περίπτωση της ΠΟΤΑ Μεσσηνίας, ούτε οι αρνητικές εισηγήσεις και επιφυλάξεις των αρμόδιων Εφορειών των Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, των Εναλίων Αρχαιοτήτων και των Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, καθώς και της Κεντρικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά ούτε και οι έντονες και πολύχρονες διαμαρτυρίες τοπικών κινήσεων πολιτών και οικολογικών οργανώσεων στάθηκαν ικανές να σταματήσουν τη χωροθέτηση δύο τεράστιων ξενοδοχειακών τουριστικών εγκαταστάσεων. Το φυσικό, πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον της Πυλίας κινδυνεύει άμεσα: o ιστορικός, μεγάλης περιβαλλοντικής σημασίας και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους όρμος του Ναβαρίνου, με την Πύλο, το Νιόκαστρο, τη Σφακτηρία, το Παλαιόκαστρο, τη Σπηλιά του Νέστορα, το Διβάρι και τη Γιάλοβα, θα αλλάξει τελείως μορφή. Με βάση την Οδηγία 92/44/ΕΟΚ και όπως ορίστηκε πρόσφατα με την Απόφαση 2006/613/ΕΚ, όλη αυτή η περιοχή περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000 ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ), ενώ ένα μεγάλο τμήμα της, που περιλαμβάνει τη λιμνοθάλασσα Γιάλοβα και το νησί της Σφακτηρίας, λόγω της ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας του για την ορνιθοπανίδα, έχει χαρακτηριστεί και ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) σύμφωνα με την Οδηγία 79/409/ΕΟΚ. Η περιοχή είναι γνωστή και από τη μόνιμη παρουσία ενός από τα πιο σπάνια είδη της Ελλάδας, που δεν απαντάται πουθενά αλλού στην Ευρώπη, του Αφρικανικού χαμαιλέοντα (Chameleo africanus) και από την ωοτοκία της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στις απέραντες και πανέμορφες αμμουδιές της.

Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας είναι ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς για τις χιλιάδες των πουλιών που μεταναστεύουν μέσω της Δυτικής Ελλάδας. Στην πορεία τους προς τις Αφρικανικές χώρες νότια της ερήμου της Σαχάρας, η Γιάλοβα είναι για τα πουλιά ο τελευταίος Ευρωπαϊκός υγρότοπος πριν από τη μεγάλη πτήση τους πάνω από τη Μεσόγειο και την έρημο, ένα μεγάλο ταξίδι 3.000 χιλιομέτρων. 79 από τα 254 είδη πουλιών της Γιάλοβας έχουν αναγνωρισθεί ως απειλούμενα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ 4 από τα είδη αυτά απειλούνται και παγκοσμίως. Η έντονη ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα κατά την κατασκευή του έργου, καθώς και η έντονη αλλοίωση του τοπίου, με τη μετατροπή φυσικών εκτάσεων σε εκτάσεις με κτίσματα, δρόμους και αθλητικές εγκαταστάσεις (γκολφ), όπως και η ταυτόχρονη παρουσία και δραστηριοποίηση χιλιάδων ανθρώπων κατά τη λειτουργία της ΠΟΤΑ, θα επιδράσουν αρνητικά στην άγρια ζωή της περιοχής. Επιπλέον, σημειώνεται ότι, η ενεργοβόρα & υδροβόρα αυτή επένδυση γίνεται σε μία περιοχή που κινδυνεύει από ερημοποίηση.

Είναι δυνατόν να παρουσιάζεται ως πρότυπο ένα μοντέλο τουρισμού που:

• Ξεφεύγει από το μέτρο και την τοπική κλίμακα και οδηγεί σε τουριστικά γκέτο. Στη χώρα που λάτρεψε κάποτε το μέτρο, τα μεγέθη κυριολεκτικά τρομάζουν: τον διεθνούς σημασίας υγρότοπο και τα προϊστορικά ευρήματα θα περικυκλώσουν, με την διαχείριση από πολυεθνικό όμιλο (Starwood Westin & Banyan Tree Hotels & Resorts), δύο τεράστιες τουριστικές εγκαταστάσεις, οι οποίες φέρουν τον παραπλανητικό τίτλο «χωριά» – ξενοδοχεία δυναμικότητας τουλάχιστον 3.000 κλινών. Επίσης προβλέπονται, αθλητικές εγκαταστάσεις, 265 ιδιωτικές πισίνες (!)  και πολλές κοινόχρηστες, εγκαταστάσεις υδροθεραπείας, ένα χιλιόμετρο πρόσοψη σε αμμώδη παραλία ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας, διάσπαρτα κτίσματα σε έκταση 10.000 στρεμμάτων
• Επιδιώκει να προσελκύσει τουρίστες που θέλουν να διατηρούν μη βιώσιμες πλέον συνήθειες και απαιτήσεις για το μεσογειακό περιβάλλον, όπως δύο γήπεδα γκολφ 18 οπών που απαιτούν τεράστια κατανάλωση νερού ή ξενοδοχειακές υπηρεσίες που θα παρέχουν πληθώρα από πισίνες (στην ΠΟΤΑ θα υπάρχουν συνολικά 265 ιδιωτικές πισίνες!!!!). Σε μια περιοχή και σε μια εποχή όπου η μείωση των βροχοπτώσεων και η αλλαγή του κλίματος αυξάνει τα προβλήματα του νερού, προωθείται ένα μοντέλο τουρισμού όπου κάθε σχεδόν τουριστική μονάδα θα έχει την πισίνα της. Είναι αυτό το μοντέλο τουρισμού βιώσιμο στη σημερινή εποχή για να προβάλλεται μάλιστα και ως πρότυπο ;
• Δεσμεύει σημαντικούς οικονομικούς πόρους του δημοσίου (η επιδότηση του Ελληνικού Κράτους για το σχέδιο φτάνει τα 145 εκατομμύρια Ευρώ) όταν μικρές επενδύσεις οικολογικού τουρισμού ή αναγκαίες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υποδομές αδυνατούν να βρουν συχνά την αναγκαία στήριξη.
• Προσπαθεί με πρωτοφανή τρόπο να επιβάλει πρακτικές «αναγκαστικής απαλλοτρίωσης» για την υλοποίηση μιας αμφισβητούμενης έτσι κι αλλιώς ιδιωτικής επένδυσης

Η Πύλος είναι ένας ιστορικός τόπος για το Οικολογικό κίνημα στην Ελλάδα, ως η πρώτη περιοχή όπου τη δεκαετία του 1970 η εξέγερση των κατοίκων εναντίον της εγκατάστασης ναυπηγείων απέτρεψε την καταστροφή του περιβάλλοντος. Θέλουμε να αποτελέσει και την πρώτη περιοχή που απέτρεψε την καταστροφή από την αλόγιστη Τουριστική ανάπτυξη.

Τον περασμένο Ιανουάριο το ‘ενοχλητικό’ Συμβούλιο της Επικρατείας δικαίωσε ορισμένους κατοίκους της περιοχής, που προσέφυγαν κατά της  αναγκαστικής απαλλοτρίωσης το 2004 κτημάτων συνολικής έκτασης 260 στρεμμάτων. Παρόλα αυτά, οι μπουλντόζες συνεχίζουν ακάθεκτες!

Την ώρα που οι φήμες για διαπλοκές με συμβολαιογραφικές πράξεις εκατομμυρίων αρχίζουν να αναδύονται, οι Οικολόγοι Πράσινοι καλούν την Κυβέρνηση να σταματήσει τις μπουλντόζες, έστω την ύστατη ώρα, αποσύροντας την υποστήριξη της σε ένα έργο εν τέλει φεουδαρχικό και αποικιακό, αμφιβόλου οικονομικού αποτελέσματος, και επικίνδυνο για το φυσικό, πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον της Μεσσηνίας. Κρίσιμα ερωτήματα δεν έχουν καν συζητηθεί. Καιρός, λοιπόν, να ανοίξει τώρα η συζήτηση και να επαναξιολογηθεί το έργο με βάση το μοντέλο τουρισμού που θέλουμε να είναι το πρότυπο για το μέλλον. Γιατί αν αυτό το μοντέλο γενικευτεί με εργαλείο μάλιστα το Ειδικό Χωροταξικό Για τον Τουρισμό, που προωθείται από το κατ’ όνομα μόνο ΥΠΕΧΩ…ΔΕ, είναι σίγουρο ότι και οι τελευταίες περιοχές που παραμένουν σήμερα σε καλή κατάσταση θα προσφερθούν σύντομα ως θυσία για να εκπληρωθεί το όνειρο κάποιων και ο εφιάλτης για μας του ενός εκατομμυρίου επιπλέον παραθεριστικών κατοικιών σε φυσικές περιοχές όπως αυτή της ΠΟΤΑ Μεσσηνίας.

Είναι τυχαίο ότι η Ισπανία τώρα αναγγέλλει την κατεδάφιση 100.000 αυθαιρέτων και την αποτυχία  του μοντέλου τουρισμού αυτού του είδους αλλά και οδηγεί στη φυλακή για διαφθορά παράγοντες που διευκόλυναν το ισπανικό «τουριστικό» θαύμα με χαριστικές πράξεις που στρέφονταν ενάντια στο περιβάλλον και το δημόσιο συμφέρον;

Πύργος, 10 Μαϊου 2008

Το Πανελλαδικό Συμβούλιο των Οικολόγων Πράσινων