Βιώσιμη Οικονομία

Για την Πράσινη στροφή της οικονομίας – Προς μια Βιώσιμη Ευημερία για όλους

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Κρίση του κυρίαρχου αναπτυξιακού  μοντέλου και τα αδιέξοδα στην κοινωνία, τους φυσικούς πόρους και την κλιματική κρίση .

Η χώρα μας βρίσκεται σε μια δύσκολη οικονομική κατάσταση, το μέγεθος και ο βάθος του προβλήματος  δεν φαίνεται τόσο σήμερα  γιατί  σκεπάζεται  με δανεικά. Το δημόσιο χρέος  έφτασε από το  180% του ΑΕΠ (2019)  στο 206% το (2021) και  είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στο κόσμο ενώ συνεχίζει να αυξάνεται.  Τα δύσκολα έρχονται τα επόμενα χρόνια, αφού έχουμε χρεολύσια κατά Μ.Ο. 10,00  δις € ανά έτος. Η κυβέρνηση ξεπουλάει ότι έχει απομείνει στο Δημόσιο, κυρίως ενέργεια και υποδομές, ενώ το οικονομικό μέλλον είναι δυσοίωνο. Η πολιτική που ασκείται είναι η ίδια που έφερε τη χώρα στη χρεοκοπία το 2009.

Το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που εφαρμόσθηκε στην Ελλάδα και  διεθνώς  στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση της κατανάλωσης μέσω της πιστωτικής επέκτασης, της υπερεκμετάλλευσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων.

Πρόκειται για ένα μοντέλο που καταστρέφει το περιβάλλον, σπαταλά τους φυσικούς πόρους, υποβαθμίζει την παραγωγικότητα των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και  αυξάνει τις κοινωνικές ανισότητες, αυξάνοντας το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων

Το νεοφιλελεύθερο αυτό μοντέλο είναι ασύμβατο με την οικολογική ισορροπία και τη βιωσιμότητα.

Στην Ελλάδα, αυτό το πρότυπο ανάπτυξης είχε ως αποτέλεσμα την αποδιάρθρωση του ασθενούς βιομηχανικού τομέα, τη σταδιακή υποβάθμιση της σημασίας της γεωργίας και την ανάδειξη ως κύριου τομέα του μαζικού τουρισμού, των υπηρεσιών και του παρασιτισμού.

Αυτό το  αδιέξοδο μοντέλο συνεχίζει να υπηρετεί η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία, στην πράξη εφαρμόζει πολιτικές αντίθετες προς τη βιωσιμότητα της οικονομίας και της κοινωνίας.

Οι πολίτες χρειάζονται άμεσες απαντήσεις με εναλλακτικό πρότυπο οικονομίας. Οι πράσινες πολιτικές είναι μονόδρομος.

Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ επιδιώκουμε μια πράσινη πολιτική για τη διαμόρφωση ενός εναλλακτικού προτύπου οικονομίας και κοινωνίας, το οποίο έχει ως στόχους :

– Τη βιώσιμη ευημερία.

– Την κοινωνική συνοχή.

– Την αξιοπρεπή διαβίωση και την προσωπική-συλλογική εξέλιξη για όλους.

– Την κοινωνική δικαιοσύνη, τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη.

–  Την αποκέντρωση στην κατεύθυνση της τοπικοποίησης της οικονομίας και  της μέγιστης δυνατής αυτάρκειας.

Επιδιώκουμε ριζικές αλλαγές στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της οικονομικής πολιτικής, ώστε να διαμορφώσουμε αυτοδύναμες περιφέρειες τόσο στην οικονομία όσο και στην ενέργεια.

Επιδιώκουμε να αναπτύξουμε νέα πρότυπα ευημερίας που υπερβαίνουν τον καταναλωτισμό και προσδιορίζουν την ποιότητα ζωής με άλλα κριτήρια (δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, αλληλεγγύη, παιδεία, υγεία, περιβάλλον, πολιτισμό).

Στην κατεύθυνση αυτή, προτείνουμε:

– Υιοθέτηση δεικτών βιωσιμότητας, που αποτυπώνουν πιο ολοκληρωμένα τα συνολικά αποτελέσματα της διακυβέρνησης μιας χώρας και όχι τη χρήση μόνο δεικτών οικονομικής μεγέθυνσης, όπως το ΑΕΠ.

Η βιωσιμότητα  και η ανθεκτικότητα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:

• Αποκέντρωση πληθυσμιακή, παραγωγική, διοικητική, , ενεργειακή, πολιτισμική με σκοπό την οικοδόμηση ισχυρών τοπικών οικονομιών.
• Ισορροπία μεταξύ των τομέων της οικονομίας.
• Διατροφική αυτάρκεια και πλεονασματικό ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών στα αγροτικά προϊόντα.
• Ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών πόρων, σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
• Δίκαιη, συνεκτική και δημοκρατική κοινωνία.
• Ανάπτυξη του τρίτου πυλώνα της οικονομίας, της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας.
• Προστασία της βιοποικιλότητας για να αποτραπούν νέες πανδημίες.
• Εναρμόνιση όλης της πολιτικής και της οικονομίας  στη γενική λογική βιωσιμότητας του πλανήτη.

Κατάλληλες πολιτικές βιώσιμης ευημερίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Ωστόσο, η κρίση του ελληνικού προτύπου ανάπτυξης αποτελεί αντανάκλαση της κρίσης συνολικά του κυρίαρχου αναπτυξιακού προτύπου που αγνοεί την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ μαζί με τα πράσινα κόμματα της Ευρώπης, προχωράμε στη διαμόρφωση του Συμφώνου Βιώσιμης Ευημερίας που περιλαμβάνει προτάσεις για Φορολογική σύγκλιση και αυξημένο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Έξοδος από την κρίση με πράσινη στροφή στην οικονομία

Απέναντι στη σημερινή  κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική και κλιματική κρίση, οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ επιδιώκουμε λύσεις που να απαντούν ταυτόχρονα σε όλες τις διαστάσεις της κρίσης:

– Για Πράσινη Στροφή στην Οικονομία, με μαζικές ιδιωτικές, κοινωνικές και δημόσιες επενδύσεις στην απεξάρτηση από το πετρέλαιο και το λιγνίτη, την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου και των συνδυασμένων μεταφορών, την εξοικονόμηση νερού, την προστασία των δασών, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στις πόλεις και τους οικισμούς, την προώθηση αλλαγής προτύπου στον τουρισμό (όχι στην τουριστική «μονοκαλλιέργεια») και την βιώσιμη αναζωογόνηση της υπαίθρου.

– Για Πράσινες θέσεις εργασίας, μέσα από τον αειφόρο μετασχηματισμό των δημόσιων επενδυτικών εργαλείων, της βιώσιμης πράσινης επιχειρηματικότητας με κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα, τη στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και την ανάδειξη της σημασίας του κοινωνικού και αλληλέγγυου τομέα της οικονομίας.

– Για Πράσινο προσανατολισμό των πόρων από τα ευρωπαϊκά  προγράμματα, ώστε να χρηματοδοτηθούν σε μεγάλη έκταση δράσεις τόσο σε επίπεδο νοικοκυριών (όπως οι ηλιακές στέγες, οι μονώσεις σπιτιών, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική),  όσο και σε επίπεδο επιχειρηματικότητας (πράσινη επιχειρηματικότητα και πράσινη απασχόληση).

Κυκλική οικονομία

Ο Πλανήτης είναι πεπερασμένος, οι φυσικοί πόροι πεπερασμένοι και ο πληθυσμός της Γης αυξάνεται κατά ένα δισεκατομμύριο κάθε 12 χρόνια, ενώ για να προστεθεί 1 δις ανθρώπων μέχρι το 1927 πέρασαν 123 χρόνια.

Η κοινή λογική  και η ανάγκη της  οικονομίας των φυσικών  πόρων μας οδηγεί σε ένα σύστημα εξοικονόμησης πόρων και επαναχρησιμοποίησης των υλικών, δηλαδή προς αυτό της κυκλικής οικονομίας, για την καλύτερη αξιοποίησή τους και τον περιορισμό της σπατάλης.

Στρατηγικό σχέδιο βιωσιμότητας.

Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες που δεν διαθέτει μια εθνική στρατηγική βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας. Η ανάπτυξη στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μια μυωπική λογική που αντιμετωπίζει τους φυσικούς πόρους ως πόρους προς κατανάλωση και εμπορευματική αξιοποίηση (π.χ. δάση, αιγιαλός, ποτάμια), από μια υπερσυγκέντρωση των δραστηριοτήτων στην Αθήνα και λίγες ακόμη μεγάλες πόλεις, από μεγάλη εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και κυριαρχία των οδικών μεταφορών.

Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ υποστηρίζουμε μια διαφορετική πολιτική για την οικονομία:

– Δημιουργούμε προϋποθέσεις για ενδυνάμωση και στήριξη της ολοκληρωμένης, βιώσιμης ανάπτυξης της υπαίθρου (ιδιαίτερα των ορεινών και νησιωτικών περιοχών) και ουσιαστική αποκέντρωση

– Στηρίζουμε ουσιαστικά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

– Αλλάζουμε τον τρόπο ενίσχυσης προς κάθε επιχείρηση, με βασικό κριτήριο την περιβαλλοντική απόδοση

Μόνο έτσι θα εξοικονομήσουμε πρώτες ύλες. Με ουσιαστική και όχι μόνο στα χαρτιά επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση.

Ταμείο Ανάκαμψής και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).

Το ΤΑΑ, είναι μια ευκαιρία να χτίσουμε βιώσιμη και ανθεκτική οικονομία. Οι αρχές και οι  παράμετροι  ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας όμως   δεν  εκφράζονται στο πρόγραμμα των 170 δράσεων της κυβέρνησης της ΝΔ για το ΤΑΑ.

Η κυβέρνηση και όλο το πολιτικό σύστημα πρέπει να κατανοήσει ότι ή βιωσιμότητα και  η ανθεκτικότητα πρέπει να γίνουν μόνιμη πολιτική επιλογή όχι μόνο για  την αξιοποίηση των χρημάτων  του Ταμείου  Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) αλλά για όλα τα διαθέσιμα οικονομικά μέσα πού προέρχονται είτε  από  εθνικούς πόρους είτε από  το ΕΣΠΑ και  τα άλλα ευρωπαϊκά ταμεία.

Τα χρήματα  των 30 δις οδεύουν στις μεγάλες επιχειρήσεις. Ελάχιστα αφορούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και ειδικότερα εκείνες που  θα επιλέξουν τη στροφή στην κυκλική οικονομία, τους αγρότες και την πλειοψηφία των Ελλήνων.

Πως θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα από το  ΤΑΑ;

Όλα τα κονδύλια, τα έργα και οι  δράσεις να είναι προσανατολισμένα στην ανάκαμψη, την βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα στήριξη  της κοινωνίας και προστασία του περιβάλλοντος.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η Φορολογική πολιτική της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας φαίνεται από τις αλλαγές που έκανε στη φορολογία  από  το 2019.   Μείωσε με οριζόντιο τρόπο  τους φορολογικούς συντελεστές των εταιρειών στο 22% επί των κερδών ανεξάρτητα από το πόσα κέρδη βγάζει  μία εταιρεία, αντίθετα στη λογική της προοδευτικότητας των συντελεστών.  Έτσι μια μικρή ΟΕ που έχει κέρδη 20.000 ευρώ το χρόνο  φορολογείται  με τον ίδιο συντελεστή (22%) που φορολογείται και  μία ΑΕ με κέρδη  200 εκατομμύρια το χρόνο.  Η άλλη «μεταρρύθμιση» που  έκανε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι ότι μείωσε τον φόρο των διανεμόμενων κερδών ανωνύμων εταιρειών ΑΕ  από 15% σε 5%. Έτσι τα κέρδη φυσικού προσώπου από ΑΕ, ακόμη και όταν διανεμηθούν όλα φορολογούνται με (22%+5%= 27%) ενώ η κλίμακα φορολογίας των φυσικών προσώπων φτάνει στο 45%.   Επίσης  μηδένισε τον φόρο για μεταβιβάσεις πολύ μεγάλων περιουσιών με γονικές παροχές προς τέκνα ή εγγόνια.

Μειώνοντας τον συντελεστή  φορολόγησης των διανεμόμενων κερδών από τις ΑΕ  αυξάνεται ο καταναλωτισμός των πλουσίων με αποτέλεσμα να μειώνονται οι νέες πράσινες επενδύσεις.

Επίσης η  φορολογία μέσω ΦΠΑ  έχει οριζόντιο χαρακτήρα  και δεν βοηθάει ούτε την αποκέντρωση, ούτε τη στήριξη  παραγωγής αγαθών που θα αυξήσουν την αντοχή  και βιωσιμότητα της οικονομίας.

Ένα φορολογικό σύστημα-εργαλείο αλλαγών για κοινωνική αλληλεγγύη και διατήρηση των φυσικών πόρων.

Η φορολογική πολιτική που προτείνουν οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ  έχει στόχο να συμβάλλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση σε βιώσιμη κατεύθυνση, να  προστατεύει το περιβάλλον, να ενισχύει την αποκέντρωση, να στηρίζει παραγωγικές επιχειρήσεις που παράγουν  προϊόντα κάλυψης βασικών αναγκών, επιχειρήσεις και νοικοκυριά που συμβάλουν στην ενεργειακή μετάβαση μηδενικών εκπομπών, επιχειρήσεις και άτομα στους τομείς μόρφωσης και πολιτισμού.  Επιδιώκει   να λειτουργεί   αναδιανεμητικά παίρνοντας περισσότερα από αυτούς που έχουν μεγάλα εισοδήματα  και στηρίζοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και τα πιο φτωχά στρώματα.

Υποστηρίζουμε τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος με ελάφρυνση της φορολόγησης της εργασίας και επιβάρυνση της σπατάλης, της ρύπανσης και της υπερκατανάλωσης.

Πολύ σημαντική θεωρείται η στήριξη μέσω της φορολογικής πολιτικής, των αγροτών, των κατοίκων των απομακρυσμένων περιοχών και των νησιών που ερημώνουν.

Οι φόροι θα πρέπει να τεθούν εκτός εισπρακτικής λογικής και να συνδεθούν με περιβαλλοντικές επενδύσεις. Χρειάζεται να σχεδιαστούν κυρίως ως εργαλεία ενθάρρυνσης και αποθάρρυνσης δραστηριοτήτων ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.

Γενικά η φορολογική πολιτική της οικολογίας στοχεύει στον προσανατολισμό των συντελεστών φορολογίας  στην  πολυτελή και ρυπογόνο κατανάλωση. 

Ανασχεδιασμός του ΦΠΑ με νέα κριτήρια

Ανασχεδιάζουμε τον ΦΠΑ για την εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών, αλλά και την ενίσχυση προϊόντων και υπηρεσιών φιλικών στο περιβάλλον, με υψηλή συνεισφορά εργασίας και μεγάλη ελληνική προστιθέμενη αξία. Παράλληλα, με τον παραδοσιακό διαχωρισμό σε είδη πρώτης ανάγκης και πολυτελείας, ο φόρος θα αναβαθμιστεί με βάση τον τρόπο παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών φιλικών προς το περιβάλλον, με υψηλή συνεισφορά εργασίας.

Φορολογία φυσικών προσώπων.

Προτείνεται μεγαλύτερη  προοδευτικότητα από την υφιστάμενη  στους συντελεστές  της φορολογίας φυσικών προσώπων μέσω κλίμακας πολλών φορολογικών συντελεστών, έτσι ώστε τα χαμηλά εισοδήματα να φορολογούνται με πολύ μικρούς συντελεστές και τα πολύ μεγάλα, με μεγαλύτερους.

Φορολογία επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών. 

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες να φορολογούνται με κλιμακωτούς συντελεστές ανάλογα με τα κέρδη τους.

Ξεχωριστή φορολογική κλίμακα (με μικρότερους συντελεστές), για τις  μικρές επιχειρήσεις (Ο.Ε., ατομικές) με μείωση φορολογικού συντελεστή στο μισό.

Φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών των ΑΕ (μερίσματα) από το 5%  να αυξάνεται προοδευτικά από 5%  μέχρι  25%,  ώστε να υπάρχει κίνητρο για επανεπένδυση των κερδών  και αντικίνητρο στην πολυτελή κατανάλωση.

Φορολογικά κίνητρα  με μηδενικό φόρο σε: 

– Επιχειρήσεις νέων για την πρώτη 3ετία.

– Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ) .

–  Νέους αγρότες κ.ά.

Φόρος Ακίνητης Περιουσίας (ΕΝΦΙΑ).

– Απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ σε περιουσία μέχρι 400.000 ευρώ και αύξηση  με προοδευτικό τρόπο στις πολύ μεγάλες περιουσίες, κάνοντας διάκριση μεταξύ των διαφορετικών χρήσεων γης (γεωργική γη, οικόπεδα κ.λπ.). Απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ σε μόνιμους κατοίκους χωριών της περιφέρειας που ερημώνουν και άγονων φτωχών νησιών για περιουσίες μέχρι 700.000 ευρώ.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης

Είναι αναγκαίο ένα νέο πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής στην ΕΕ, που θα αντικαταστήσει την  από τριακονταετία  Συνθήκη του  Μάαστριχτ.

Η ανάγκη για ένα νέο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής στην ΕΕ,  πηγάζει από τις μεγάλες αλλαγές που έχουν συντελεστεί και την απαιτούμενη στροφή στην πράσινη μετάβαση. Εξ’ άλλου το χρέος των περισσότερων κρατών της ΕΕ έχει ξεπεράσει κατά πολύ το όριο 60% του ΑΕΠ που είχε τεθεί και το ευρωπαϊκό χρέος είναι περίπου στο 100% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Οι Οικολόγοι  ΠΡΑΣΙΝΟΙ προτείνουμε το Νέο Σύμφωνο να έχει ένα προσανατολισμό στην βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα. Το  όριο χρέους δεν μπορεί να είναι (οριζόντιο) το ίδιο για όλα τα κράτη της ΕΕ, αλλά να λαμβάνει ως κριτήρια την ιδιαίτερη κατάσταση της κάθε χώρας.  Η υποχρέωση για την ετήσια μείωση του ελλείματος των κρατών να  συναρτάται  από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε χώρας. Να μην μετρούν στα ελλείματα οι δαπάνες για την ανθεκτικότητα, την βιωσιμότητα και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ  προτείνουμε  αύξηση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (υπερδιπλασιασμό) για να υποστηριχθούν προγράμματα καταπολέμησης της φτώχειας, των ανισοτήτων και περισσότερες επενδύσεις σε έργα βιωσιμότητας, εξοικονόμησης ενέργειας, ανακύκλωσης κ.λπ.

Πρωτοβουλίες για αλλαγές στη φορολογική πολιτική της Ε.Ε. :

Κοινή φορολογική πολιτική και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με κοινούς κανόνες για τα ελάχιστα όρια φορολόγησης των επιχειρήσεων, κλείσιμο  των φορολογικών παραδείσων, που  είναι μέθοδος απαλλαγής φορολόγησης και  απόκρυψης μαύρου χρήματος Φόρος Χρηματοπιστωτικών Συναλλαγών που θα χρηματοδοτεί φιλόδοξους ευρωπαϊκούς προϋπολογισμούς και ενισχυμένη περιφερειακή πολιτική.

Προγραμματικό Συνέδριο 02/2022