ΤΑΑ: Βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα άγνωστες έννοιες στην πολιτική της Κυβέρνησης

Η  υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση  ενός  μέρους των προτάσεων των   οικολογικών πράσινων κομμάτων και των 17 στόχων του ΟΗΕ  για  το  Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 672,5 ευρώ αποτελεί  ένα θετικό βήμα   για την ανάκαμψη από την κρίση και την ανθεκτικότητα.  

Η κυβέρνηση της Ν.Δ. με την ανακοίνωση των 170 δράσεων δείχνει ότι   προσαρμόζει  το πρόγραμμα στην πολιτική που έχει ήδη  επιλέξει, δηλαδή, την  ενίσχυση των μεγάλων εταιρειών και το δόγμα «ανάπτυξη  ποσοτική και ότι προκύψει» .

Το Ταμείο  Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

 Αναλυτικά οι ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ:

«ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ»:  6,026 δις (33,2%)

ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ: 2,136 δις (11,7%)

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ: 5,208 δις (28,6%)

ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΗΣΕΙΣ, ΜΕΤΑΣΧ/ ΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ: 4,821 δις (26,5%)

Τα ποσά αυτά, με βάση τη λίστα των έργων και δράσεων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση κατευθύνονται στο μεγαλύτερο μέρος σε  στόχους που δεν έχουν σχέση με την ανθεκτικότητα και την βιωσιμότητα, οδεύουν  σε μεγάλες επιχειρήσεις και  έχουν μικρή  σχέση με την πράσινη μετάβαση και την κοινωνική συνοχή,  παρ’ όλες τις πομπώδεις φράσεις της Κυβέρνησης.

 Φαίνεται ότι είναι αδύνατον η κυβέρνηση να κατανοήσει, και περισσότερο να εφαρμόσει, τις οικολογικές προτεραιότητες που δεν είναι τίποτα άλλο από το να οικοδομήσουμε μία οικονομία βιώσιμη και ανθεκτική σε κρίσεις και μία  δίκαιη και συνεκτική κοινωνία.

Η ανθεκτικότητα και βιωσιμότητα  οικοδομείται  όταν  εξασφαλίζονται:

• Ισορροπία μεταξύ των τομέων της οικονομίας και παρεμβάσεις ώστε να μην δημιουργούνται μεγάλες και καταστροφικές διακυμάνσεις  και καταρρεύσεις σε  ολόκληρους τομείς της παραγωγής.
• Αποκέντρωση πληθυσμιακή, παραγωγική, διοικητική, πολιτισμική, ενεργειακή και οικοδόμηση ισχυρών τοπικών οικονομιών.
• Διατροφική αυτάρκεια και πλεονασματικό ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών στα αγροτικά προϊόντα.
• Ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών πόρων, σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
• Δίκαιη, συνεκτική και δημοκρατική κοινωνία.
• Ίσες ευκαιρίες στην εργασία, την αμοιβή και τα δικαιώματα γυναικών και ανδρών.
• Ανάπτυξη του τρίτου πυλώνα της οικονομίας, της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κ.Αλ.Ο.).
• Προστασία της βιοποικιλότητας για να αποτραπούν νέες πανδημίες.
• Εναρμόνιση όλης της πολιτικής και της οικονομίας  στη γενική λογική βιωσιμότητας του πλανήτη.

Οι ανωτέρω παράμετροι  ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας  δεν  εκφράζονται στο πρόγραμμα των 170 δράσεων της κυβέρνησης για το ΤΑΑ.

Φαίνεται ότι  η κυβέρνηση  δεν θέλει να κατανοήσει ότι η βιωσιμότητα και  η ανθεκτικότητα πρέπει να γίνει μόνιμη πολιτική επιλογή όχι μόνο για  την αξιοποίηση των χρημάτων  του Ταμείου  Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), αλλά για όλα τα διαθέσιμα οικονομικά μέσα πού προέρχονται είτε  από  εθνικούς πόρους είτε από  το ΕΣΠΑ και  τα άλλα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Έγινε πλέον  κατανοητό μετά από δεκαετίες επίμονης προσπάθειας της πολιτικής οικολογίας ότι  ο κίνδυνος της κλιματικής αλλαγής είναι εδώ, ήδη έχουν εκδηλωθεί συνέπειες  και  αναμένονται κι άλλες εάν δεν λάβουμε ριζοσπαστικά μέτρα για την μείωση του φαινομένου αλλά και  την ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι σε όσα θα συμβούν, ακόμη και εάν ελέγξουμε ικανοποιητικά την κλιματική αλλαγή. Πρέπει να ληφθούν σοβαρά  και ριζοσπαστικά μέτρα ανάσχεσης  και σύντομα να καταργηθεί η καύση υδρογονανθράκων. Να χαραχτεί πολιτική με συγκεκριμένο πρόγραμμα για  την εξοικονόμηση ενέργειας σε κάθε τομέα και η ενέργεια που θα απαιτείται για να καλύψει της ανάγκες να παράγεται μόνο από ανανεώσιμες πηγές,  με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων.

Ανθεκτικότητα δεν νοείται χωρίς την προστασία του περιβάλλοντος, των δασών, των νερών, της βιοποικιλότητας και  τη σωστή διαχείριση και τον περιορισμό του όγκου  των απορριμμάτων.

Ανθεκτικότητα δεν νοείται χωρίς ριζικές  αλλαγές  στο χωροταξικό σχεδιασμό και τις  πράσινες αναπλάσεις των πόλεων και των οικισμών.

Τέλος, ανθεκτικότητα δεν νοείται εάν δεν συμμετέχει όλη η κοινωνία στην διαμόρφωση, διαχείριση και στα οφέλη που προκύπτουν από ένα φιλόδοξο σχέδιο.

Δεν θα εξασφαλίσουμε βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα εάν το σύνολο της πολιτικής στην οικονομία, και τους άλλους τομείς όπως στην εκπαίδευση, δεν εντάσσεται στη γενική λογική της  βιωσιμότητας  και της αειφορίας.

Για  την επιβίωση και την ευημερία  χρειάζεται ένα ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ με γενικό αναπροσανατολισμό των επενδύσεων, της εργασίας, της εκπαίδευσης, της φορολογικής πολιτικής, της Κοινωνικής Πολιτικής και εν γένει της Εθνικής, της Ευρωπαϊκής και της Παγκόσμιας πολιτικής. Ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει ριζικές αλλαγές στον τρόπο παραγωγής, την επιλογή των προϊόντων που καλύπτουν πραγματικές ανάγκες, που έχουν  μεγάλη διάρκεια ζωής, την αξιοποίηση των δευτερογενών υλικών και  τον  αποκλεισμό προϊόντων που επιβαρύνουν το περιβάλλον όπως τα πλαστικά μιας χρήσης, τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα κ.ά.

Είναι προφανές ότι η κυβερνητική πολιτική είναι σε άλλη κατεύθυνση  από την πολιτική της οικολογίας.

Η « πράσινη μετάβαση» κατά την κυβέρνηση με τις 170 δράσεις   έχει βαφτεί πράσινη  για να θολώσει τα νερά απέναντι τα Ευρωπαϊκά όργανα, στους Ευρωπαίους πολίτες και στους Έλληνες, αλλά έχει μικρή σχέση με τη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα.

Τα 30 δις ευρώ πάνε στις μεγάλες επιχειρήσεις και ελάχιστα αφορούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις,  τους αγρότες και την πλειοψηφία των Ελλήνων.

Ο δρόμος  της βιωσιμότητας προφανώς είναι ασύμβατος με τον  νεοφιλελευθερισμό και τα σχέδια της κυβέρνησης.

Ποιοι είναι οι άξονες της δικής μας πρότασης

Ο αναγκαίος βαθύς μετασχηματισμός  του κοινωνικού – οικονομικού συστήματος σε κατεύθυνση βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας  πρέπει να έχει τις ακόλουθες κατευθύνσεις:

1. Αλληλέγγυα οικονομία και το συνεργατισμό
2. Στήριξη των τοπικών παραγωγικών δυνάμεων και δραστηριοτήτων ως κύριο στόχο στήριξης σε σχέση με τα προϊόντα των πολυεθνικών, από τα οποία σταδιακά θα πρέπει να υπάρξει εθνική «απεξάρτηση»
3. Δημοκρατικό βιώσιμο χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό σε όλα τα επίπεδα
4. Παραγόμενη αξία για το σύνολο του πληθυσμού
5. Εξασφάλιση στέγης για όλους ανεξαίρετα τους πολίτες
6. Προώθηση ενός διαφορετικού διατροφικού μοντέλου (βιολογικά τρόφιμα, τοπική παραγωγή, μείωση κρεατοφαγίας χορτοφαγία)
7. Σεβασμός στη φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτων
   ξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας με ορατό στόχο την πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα
8. Αναδιάρθρωση μέρους της παραγωγικής διαδικασίας, σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, αξιοποιώντας τα δευτερογενή υλικά από ανακύκλωση
9. Αναπροσανατολισμό των δράσεων και επενδύσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και τη συμβολή μας στον περιορισμό του φαινομένου
10. Φιλόδοξο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης των κτηρίων με μεγαλύτερο ποσοστό επιδότησης για τους οικονομικά αδύναμους. Κίνητρα (κυρίως φορολογικά) για όλους τους πολίτες  γιατί όλα τα κτήρια πρέπει να αναβαθμιστούν ενεργειακά.

Πόση σχέση με την βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα έχουν οι 170 δράσεις του κυβερνητικού σχεδίου φαίνεται  από τα παρακάτω  παραδείγματα:

Α)  Από το  πρόγραμμα του ΤΑΑ  δίνουν στον σιδηρόδρομο  0,215 δις ευρώ ενώ στην οδοποιία 1,33 δις, δηλαδή 6 φορές περισσότερα!

Δεν γνωρίζουν  ότι οι σιδηροδρομικές μεταφορές είναι το πιο οικολογικό μέσο μεταφοράς; Τότε γιατί  οι οδικοί άξονες να χρηματοδοτηθούν από το ΤΑΑ και όχι από το ΕΣΠΑ;

*** Η πρόταση των ΟΠ είναι οι οδικοί άξονες να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ και όχι από το ΤΑΑ.

 Β) Ενισχύουν από το πρόγραμμα την τουριστική ανάπτυξη με 260 εκατ.  Γιατί να ενισχύσουμε την τουριστική ανάπτυξη με τόσα χρήματα  του ΤΑΑ;  Μήπως αυτά τα χρήματα πρέπει να πάνε σε παραγωγικές και πραγματικές επενδύσεις ανθεκτικότητας;  Όταν γνωρίζουμε  την ανισορροπία στη  διάρθρωση της εθνικής  οικονομίας, με τον τριτογενή τομέα να είναι  82% του ΑΕΠ,  (κυρίως εμπόριο, τουρισμός,  υπηρεσίες και παρασιτισμός), ενώ όλος ο πρωτογενής τομέας (αγροτική παραγωγή, αλιεία, κτηνοτροφία κ.λπ.) είναι κοντά στο 4% του ΑΕΠ. Με τη συνεχή υποστήριξη της τουριστικής ανάπτυξης ενισχύεται η ανισορροπία στην Ελληνική οικονομία  και η ανισορροπία δεν είναι στοιχείο ανθεκτικότητας.

Γ) Διαθέτουν μεγάλα κονδύλια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των φορολογικών αρχών  ( 174 εκατ.), μήπως  πρέπει να αλλάξουν και τη ίδια τη  φορολογική  πολιτική;

Η πρόταση των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ είναι: φορολογική πολιτική που στηρίζει την αποκέντρωση, τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα. Σχεδιασμός περιβαλλοντικών φόρων ως εργαλεία ενθάρρυνσης  ή αποθάρρυνσης δραστηριοτήτων ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, και οι εισπράξεις τους να επιστρέφονται άμεσα στην κοινωνία.

Δ) Δεν προβλέπονται στο πρόγραμμα έργα για την προστασία των υδάτων, όπως σαφώς αναφέρεται στον 6^ο και στον 14^ο στόχους του ΟΗΕ.

Για τους Οικολόγους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ η διασφάλιση της διαθεσιμότητας και της βιώσιμης διαχείρισης του νερού και της αποχέτευσης για όλους, με διατήρηση και αειφόρο χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, είναι αδιαπραγμάτευτες.

Πολλές περιοχές της χώρας μας και ιδιαίτερα τα νησιά μας χρειάζονται κατά προτεραιότητα έργα ενίσχυσης των υδροφόρων οριζόντων, λίμνο-δεξαμενές και άλλα έργα ορθής διαχείρισης των υδάτων.

ΠΩΣ ΘΑΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΑΑ;

Όλα τα κονδύλια, τα έργα και οι  δράσεις να είναι προσανατολισμένα στην ΑΝΑΚΑΜΨΗ  της οικονομίας, με στροφή προς την ΠΡΑΣΙΝΗ μετάβαση, την προστασία του περιβάλλοντος,  και ταυτόχρονα στην ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ της οικονομίας και της  δίκαιης και συνεκτικής κοινωνίας.

ΟΙ  17 ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΟΗΕ στην Ευρωπαϊκή Ατζέντα 2030

1. Μηδενική φτώχεια: Εξάλειψη της φτώχειας σε όλες τις μορφές και παντού
2. Μηδενική πείνα: Εξάλειψη της πείνας, επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας, βελτίωση της διατροφής και προώθηση της βιώσιμης γεωργίας
3. Καλή υγεία και ευημερία: Εξασφάλιση υγιούς ζωής και προώθηση της ευημερίας για όλους και σε όλες τις ηλικίες 
4. Ποιοτική εκπαίδευση: Χωρίς αποκλεισμούς και ισότιμη ποιότητα της εκπαίδευσης και προώθηση των ευκαιριών διά βίου μάθησης για όλους
5. Επίτευξη της ισότητας των φύλων και χειραφέτηση όλων των γυναικών και κοριτσιών 
6. Καθαρό νερό και αποχέτευση: Διασφάλιση της διαθεσιμότητας και της βιώσιμης διαχείρισης του νερού και της αποχέτευσης για όλους
7. Φτηνή και καθαρή ενέργεια: Διασφάλιση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή, αξιόπιστη, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια για όλους
8. Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη: Προώθηση της διαρκούς, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, καθώς και της πλήρους και παραγωγικής απασχόλησης και της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους 
9. Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές: Κατασκευή ανθεκτικών υποδομών,  προαγωγή της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς εκβιομηχάνισης και υποστήριξη της καινοτομίας
10. Λιγότερες ανισότητες: Μείωση των ανισοτήτων σε όλα τα Κ-Μ της ΕΕ
11. Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες: Επίτευξη ασφαλών, ανθεκτικών, βιώσιμων και χωρίς αποκλεισμούς πόλεων και οικισμών
12. Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή: Διασφάλιση μεθόδων βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής
13. Δράση για το κλίμα: Ανάληψη επείγουσας δράσης για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και των επιπτώσεών του
14. Ζωή στο νερό: Διατήρηση και αειφόρος χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης 
15. Ζωή στη στεριά: Προστασία, αποκατάσταση και προαγωγή της αειφόρου χρήσης των χερσαίων οικοσυστημάτων, βιώσιμη διαχείριση των δασών, καταπολέμηση της απερήμωσης, ανάσχεση και αντιστροφή της υποβάθμισης του εδάφους και ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας
16. Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί: Προώθηση ειρηνικών και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνιών για την αειφόρο ανάπτυξη, παροχή πρόσβασης στη δικαιοσύνη για όλους και οικοδόμηση αποτελεσματικών, υπεύθυνων και χωρίς αποκλεισμούς θεσμών σε όλα τα επίπεδα
17. Συνεργασία για τους στόχους: Ενίσχυση των μέσων εφαρμογής και αναζωογόνηση της παγκόσμιας σύμπραξης για τη βιώσιμη ανάπτυξη.