Οριακή Τιμή Συνευθύνης, Τα ψηλά γράμματα που πληρώνουμε

Ο Γιώργος Αμαξίδης είναι Γεωλόγος, τ. Σύμβουλος ΥΠΕΝ-ΥΠΑΑΤ, Μέλος ΠΣ των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ. Το άρθρο του φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα Αυγή

Ξέρετε τι είναι η ρήτρα ΟΤΣ/Οριακή Τιμή Συστήματος (ή Ανταγωνιστικές Χρεώσεις ή Ρήτρα Αναπροσαρμογής ή Αναπροσαρμογή Χρέωσης Προμήθειας κλπ); Ψιλά γράμματα θα πείτε, και θα έχετε δίκιο. Γιατί όντως εκεί βρίσκεται. Στα ψιλά γράμματα των συμβολαίων που υπογράφουμε με τους εναλλακτικούς (εκτός ΔΕΗ) παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας.

Ας το κάνουμε σε ταληράκια. Τι είναι η ΟΤΣ

Η ΟΤΣ (Οριακή Τιμή Συστήματος) είναι η χονδρική τιμή που αγοράζουν οι πάροχοι την ηλεκτρική ενέργεια πριν αυτοί την πουλήσουν στους καταναλωτές. Η τιμή της ΟΤΣ βγαίνει από έναν αλγόριθμο που υπολογίζει την προσφορά και την ζήτηση στα ζητούμενα φορτία αλλά και στις εφεδρείες.

Η ΟΤΣ είναι ένα δυναμικό μέγεθος, δηλαδή η τιμή της αλλάζει κάθε μέρα και η μέση μηνιαία τιμή προφανώς αλλάζει και αυτή μιας που είναι διαφορετική η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά την διάρκεια ενός έτους, κατά την διάρκεια ενός μήνα και βέβαια μέσα στην ημέρα.

Τους τελευταίους μήνες παρατηρήθηκε μια μεγάλη μείωση στην τιμή ΟΤΣ καθώς λόγω πανδημίας η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας έπεσε πολύ χαμηλά. Η καμπύλη της τιμής ΟΤΣ άρχισε να ανεβαίνει το τελευταίο διάστημα (σχήμα).

Πως μας αφορά η τιμή της ΟΤΣ;

Όταν μας παίρνουν τηλέφωνο (δυο και τρείς φορές) κάθε μέρα οι νέοι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας, προσπαθούν να μας πείσουν να φύγουμε από την ΔΕΗ και να αλλάξουμε πάροχο μιας που μας προσφέρουν μειώσεις στις τιμές του ρεύματος μέχρι και 45% (το τιμολογούν όλο σαν νυχτερινό, υπάρχει μείωση στους συνεπείς καταναλωτές κοκ). Και όλα μέλι γάλα.

Αυτό που ΔΕΝ μας λένε είναι ότι υπάρχει στο συμβόλαιο που υπογράφουμε (ουσιαστικά εν αγνοία μας) μια ρήτρα. Η ρήτρα ΟΤΣ. Τι είναι αυτή;

Η ρήτρα ΟΤΣ είναι μια ελάχιστη και μια μέγιστη τιμή ανά κιλοβατώρα. Υπογράφουμε, λοιπόν στα συμβόλαιά μας πως, όταν η τιμή της ΟΤΣ είναι μικρότερη από το ελάχιστο που γράφει το συμβόλαιο, τότε θα γίνεται η αντίστοιχη μείωση στον λογαριασμό μας, και όταν η τιμή είναι μεγαλύτερη από την τιμή του συμβολαίου τότε γίνεται αύξηση.

Εδώ θα σας καλέσω αγαπητοί αναγνώστες να ελέγξετε τους λογαριασμούς σας (εκκαθαριστικούς) και να δείτε εάν αυτά που γράφω σας αφορούν. Οι αυξομειώσεις των Χρεώσεων Προμήθειας θα εμφανίζονται ως διακριτές χρεώσεις ή πιστώσεις στους λογαριασμούς κατανάλωσης. Αν λοιπόν, στον λογαριασμό σας υπάρχει η «Προσαύξηση σύμφωνα με το άρθρο 8.8» (ή κάπως έτσι), τότε έχετε χρεωθεί την διαφορά.

Βέβαια παρατηρώντας την τιμή που είχε η ΟΤΣ τον περασμένο Απρίλιο μπορεί κάποιος να χαρεί πιστεύοντας ότι θα έχει επιτέλους μείωση στον λογαριασμό του. Η τιμή ήταν 28.51 €/kWh. Με ελάχιστο στην ρήτρα ΟΤΣ τα 40 €/kWh, το κόστος του ρεύματος ήταν χαμηλότερο περίπου κατά 11,5 €/kWh. Παρόλα αυτά στην τιμή αυτή προστίθεται μια «μοναδιαία χρέωση» (Μεταβατικός Μηχανισμός Αποζημίωσης Ευελιξίας «ΜΜΑΕ» ή Μεσοσταθμικό Μεταβλητό Κόστος Θερμικών Συμβατικών Σταθμών «ΜΜΚΘΣΣ») και όλα αυτά πολλαπλασιάζονται με το ποσοστό των απωλειών δικτύου (γιατί είναι προφανές ότι φταίμε εμείς για αυτές). Μολαταύτα, κι ενώ η τιμή της ΟΤΣ έφτασε τον Απρίλη σε ιστορικό χαμηλό, ΟΥΤΕ τότε είδαμε μειώσεις στην τιμή της κιλοβατώρας μας!

Ο τρόπος υπολογισμού της ρήτρας ΟΤΣ βρίσκεται, εάν ψάξετε αρκετά, στις σελίδες του εκάστοτε παρόχου. Απλώς πρέπει γίνετε ειδικοί στα ενεργειακά της χώρας, και με αυτά τα λόγια φτάνουμε και στην τελευταία μας παρατήρηση:

Σύζυγος, πατέρας, εργαζόμενος, νομικός, επιχειρηματίας, επενδυτής, πολιτικός κοκ

Αρχικά πρέπει να σημειώσουμε ότι κανείς δεν ενημερώθηκε εκ των προτέρων για αυτήν την ελάφρυνση ή αύξηση στον λογαριασμό του (πράγμα το οποίο είναι παράνομο και πρέπει επειγόντος να εξεταστεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού), δεδομένου μάλιστα πως στο site της ΡΑΕ υπάρχει η γνωμοδότησή της[1] με τίτλο «Έγκριση Τιμολογίου Σύνδεσης Χρηστών στο Σύστημα Μεταφοράς» που ρητά αναφέρει μεταξύ άλλων πως:

«Προκειμένου να εξασφαλίζεται διαφάνεια, αντικειμενικότητα και ίση μεταχείριση των χρηστών κατά την παροχή πρόσβασης στα ηλεκτρικά δίκτυα, απαιτείται η εφαρμογή ενιαίων και δημοσιοποιημένων γενικών όρων για τη σύνδεση χρηστών στα δίκτυα αυτά. Οι όροι αυτοί πρέπει να αφορούν στις διαδικασίες που ακολουθούνται για τη σύνδεση, στα κριτήρια καθορισμού του τρόπου σύνδεσης, στη μεθοδολογία βάσει της οποίας προκύπτει η χρέωση των συνδεόμενων Χρηστών για τις παρεχόμενες υπηρεσίες πρόσβασης και στο ύψος των χρεώσεων αυτών»

Στις αρχές του 2019 μάλιστα η ΡΑΕ ανακοίνωσε[2] πως στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, υιοθετεί την πρακτική εφαρμογής εργαλείου σύγκρισης τιμών[3] και έθεσε σε δημόσια διαβούλευση τον «Κανονισμό Λειτουργίας  Εργαλείου Σύγκρισης Τιμών Ηλεκτρικής Ενέργειας και Φυσικού Αερίου Λιανικής».

Γράφει στην σχετική απόφαση:

«Το Σύστημα σχεδιάστηκε ώστε να αποτυπώνει και να συγκρίνει με τον πληρέστερο δυνατό τρόπο, βάσει των αρχών της διαφάνειας, της προσβασιμότητας, της πληρότητας των πληροφοριών και της ανεξαρτησίας στην ενημέρωση, το συνολικό εκτιμώμενο κόστος του ανταγωνιστικού σκέλους των προσφερόμενων τιμολογίων, ενώ παράλληλα υπολογίζει και το αντίστοιχο κόστος του ρυθμιζόμενου σκέλους που συναρτάται με την κατανάλωση και τη χρήση ενέργειας»

Η πλατφόρμα αυτή βρίσκεται ακόμη και σήμερα σε δοκιμαστική λειτουργία[4]… Φαίνεται πως η διαρκής φυγή πελατών από την ΔΕΗ[5] εξυπηρετεί ποικιλοτρόπως τους ιθύνοντες και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής τους.

Υπάρχει όμως και μια άλλη στρέβλωση που θα πρέπει να εξετάσουμε.

Η ανάληψη του επιχειρηματικού ρίσκου στον ιδιωτικό τομέα.

Ενός τομέα που γίνεται πολύ μεγάλη κουβέντα στον τρόπο που επενδύει, παράγει, κερδίζει, υλοποιεί και εν τέλει δουλεύει και μάλιστα συνήθως σε σχέση με τον δημόσιο τομέα, με συντριπτικά μάλιστα επιχειρήματα υπέρ του.

Η ρήτρα ΟΤΣ, είναι το αποτέλεσμα μια οικονομοτεχνικής μελέτης από την μεριά του παρόχου, όπου πολύ απλά ενσωματώνει στον λογαριασμό που εκδίδεται, το ρίσκο της επένδυσης. Εάν δεν πάει πολύ καλά τότε καλείται ο καταναλωτής να πληρώσει την διαφορά, εάν πάει πάρα πολύ καλά τότε πιθανόν να ωφεληθεί και ο καταναλωτής.

Όσο η τιμή της ΟΤΣ κυμαίνεται μέσα στις ελάχιστες και μέγιστες τιμές που ορίζουν την ρήτρα ΟΤΣ, τότε η τιμή της κιλοβατώρας είναι αυτή της προσφοράς και ο πάροχος κερδίζει αυτά που έχει προϋπολογίσει. Όσο η τιμή πέφτει τότε το περιθώριο κέρδους αυξάνεται αναλογικά για τον πάροχο και τότε μπορεί και να κερδίσουν και οι καταναλωτές, όσο όμως η τιμή της ΟΤΣ αυξάνει, τότε την χασούρα δεν θα την αναλάβει ο πάροχοι αλλά οι καταναλωτές, δηλαδή εμεις, μιας που θα χρεωθούμε την διαφορά!

Τελικά είναι ηλίου φαεινότερο πως το ρίσκο της επένδυσης έχει μετακυλήσει για άλλη μια φορά στον καταναλωτή. Σε εμάς αγαπητοί αναγνώστες. Για να επιλέξει κάποιος τον κατάλληλο πάροχο για τις ανάγκες του θα πρέπει να αναλάβει και το ρίσκο της τιμής χονδρικής (που εξαρτάται από την πορεία της ΔΕΗ, την διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, τους νόμους που θα ορίσουν τις τιμές που αποζημιώνονται οι εταιρείες ΑΠΕ, το έλλειμα του ΕΛΑΠΕ και πολλά πολλά άλλα). Πρέπει δηλαδή να γίνουμε περισσότερο επιχειρηματίες και λιγότερο καταναλωτές. Πρέπει να επωμιστούμε το ρίσκο ακόμα και εάν δεν το επιθυμούμε. Είναι το ίδιο ρίσκο που έγινε προφανές από τον πρόσφατο Πτωχευτικό νόμο, πως αναλαμβάνει αυτός που λαμβάνει το δάνειο (και επ’ ουδενί οι τράπεζες) με αποτέλεσμα ούτε σπίτι να έχει, ούτε να γλυτώνει τις δόσεις…

Εμείς, το μόνο που επιζητούμε είναι η απλοποίηση των διαδικασιών. Όχι να ψάχνουμε τους αλγόριθμους των όποιων εταιριών και να διαβάζουμε αποφάσεις της ΡΑΕ, του ΔΑΠΕΕΠ, του ΑΔΜΗΕ, του ΣΥΚΑ και του ΜΙΚΑ. Και σαν να μην μας έφταναν όλα αυτά, είδαμε τελευταίως τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας να «φορτώνει» το έλλειμα του ΕΛΑΠΕ σε όποιον βρει εύκαιρο και προβλέπουμε πως τελικά οι πάροχοι (που είναι ταυτόχρονα και παραγωγοί) θα μετακυλήσουν αυτό το έξτρα κόστος σε εμάς, μέσω της ρήτρας ΟΤΣ, αλλάζοντας και τα υπάρχοντα όρια προς το «ωφελιμότερον» προς αυτούς. Αλλά εδώ υπάρχει και ένα ζήτημα πολιτικής και αξιοπιστίας της Κυβέρνησης. Βλέπουμε τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης να «καίει» γη υψηλής παραγωγικότητας για φωτοβολταϊκά για να έρθει μετά ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας να ρίξει χαράτσι για να πάρει το έλλειμα του ΕΛΑΠΕ. Υπάρχει συνεκτική πολιτική σκέψη πίσω από αυτά; Υπάρχει στρατηγική;

Αναρωτιέμαι, εγώ ο ειδικός ΚΑΙ στην πολιτική.

[1] ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΡΑΕ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 2/2007

[2] Ανακοίνωση ΡΑΕ για το Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών (25.01.2019)

[3] Μεθοδολογία σύγκρισης τιμολογιακών στοιχείων Ηλεκτρικής

[4] Καταναλωτικές οργανώσεις τεστάρουν το εργαλείο σύγκρισης τιμών ρεύματος

[5] Καθημερινή: Η ΔΕΗ χάνει σταδιακά τους καλούς πελάτες της