Στρατηγική και Τακτική για τις Αυτό-διοικητικές Εκλογές

1. Η πρωτοφανής δημοσιονομική και οικονομική κρίση που περνάει η χώρα αποκάλυψε με τον πιο ανάγλυφο τρόπο τις ανεπάρκειες του πολιτικού συστήματος και ειδικότερα των δύο κομμάτων εξουσίας που κυβέρνησαν τη χώρα μετά τη μεταπολίτευση. Το πελατειακό κράτος που εγκαθίδρυσαν και οι καταστροφικές πολιτικές που ακολούθησαν σε όλους τους τομείς οδήγησαν την χώρα στην υπερχρέωση και την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική κρίση. Οι εξελίξεις αυτές διαδραματίζονται με φόντο την παγκόσμια κρίση που επέτεινε και ανέδειξε τις αδυναμίες αυτές λειτουργώντας ως καταλύτης.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι είχαμε από την αρχή επισημάνει τον τριπλό χαρακτήρα της παγκόσμιας κρίσης (οικονομικό, περιβαλλοντικό, κοινωνικό) που βιώνουμε  παρά τις  ιδιαιτερότητες της χώρας μας . Η πράσινη στροφή στην οικονομία, πρόταση που καταθέσαμε στην ελληνική κοινωνία ως πρόταση διεξόδου από την κρίση και επεξεργαστήκαμε από κοινού με τους Ευρωπαίους Πράσινους εξακολουθεί να είναι πάντα επίκαιρη. Η υπέρβαση της κρίσης πρέπει να στοχεύει στην ταυτόχρονη αντιμετώπιση των προβλημάτων οικονομικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών.

Τα μέτρα που συνόδευσαν την προσφυγή της χώρας στο Μηχανισμό Στήριξης του ΔΝΤ και της ΕΕ, είναι αδιέξοδα και κοινωνικά άδικα. Η πολυετής λιτότητα ειδικά των πιο αδύναμων και η βαθιά ύφεση που τα συνοδεύει δεν αποτελούν τη διέξοδο από την κρίση.

Η κατανόηση των αιτίων της οικονομικής και περιβαλλοντικής κρίσης πρέπει να μας οδηγήσει σε νέες, βιώσιμες μορφές οικονομίας και κοινωνικής οργάνωσης με πρωταγωνιστικό ρόλο για τις τοπικές κοινωνίες. Στις ερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές οι πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να υπερασπιστούν προτάσεις παραγωγικής ανασυγκρότησης και νέα βιώσιμα μοντέλα οικονομίας και διαχείρισης. Τα μαξιμαλιστικά σχέδια της άγριας ανάπτυξης, που ωφελεί τους λίγους και μετατρέπει τους πολίτες σε πρόσφυγες στον τόπο τους, πρέπει να δώσουν τη θέση τους στην ορθολογική και αειφορική διαχείριση οικονομικών και φυσικών πόρων όπως οι προστατευόμενες περιοχές. Η αυτοδιοίκηση μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο με τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, την εφαρμογή τοπικών σχεδίων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την ενθάρρυνση της παραγωγής και της κατανάλωσης στην πηγή, την επιδίωξη της κοινωνικής συνοχής, την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την έμφαση στην ποιότητα ζωής, την προστασία της υγείας και του φυσικού περιβάλλοντος.

Το πολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται στη χώρα δίνει  δυνατότητες για αύξηση της επιρροής μας. Από την άλλη όμως φαίνεται ότι προς το παρόν υπάρχει μεγάλη επιφυλακτικότητα για νέες πολιτικές δεσμεύσεις των πολιτών που απομακρύνονται από τα κυρίαρχα πολιτικά σχήματα. Είναι φανερό ότι η κοινωνία είναι σε αναζήτηση πολιτικής διεξόδου και εμείς έχουμε μια ευκαιρία αλλά και  υποχρέωση να κάνουμε ευρύτερα κατανοητές και αποδεκτές τις προτάσεις μας.

Οι ερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές από την πλευρά αυτή αποτελούν κρίσιμο τεστ των οργανωτικών μας δυνατοτήτων και της διεισδυτικότητας των ιδεών μας στην κοινωνία. Η υποστήριξη  αυτοδιοικητικών σχημάτων στα οποία να εκφράζονται τοπικές πρωτοβουλίες μέσα από ένα πράσινο πρόγραμμα πρέπει να συνοδευτεί με επιτυχία.

Για την υλοποίηση του στόχου αυτού κρίσιμο στοιχείο αποτελεί το αυτοδιοικητικό προγραμματικό πλαίσιο στο οποίο θα βασιστούν οι δημοτικές/ περιφερειακές κινήσεις  που θα δημιουργήσουμε και/ή θα συμμετέχουμε. Πρέπει, δηλαδή, να απευθυνθούμε άμεσα στην κοινωνία με τις προγραμματικές μας προτάσεις και να επιδιώξουμε να συσπειρώσουμε  ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις γύρω από τον κοινό στόχο μιας πράσινης προοπτικής.

2. Mε βάση τις αποφάσεις για την αυτοδιοίκηση στο Συνέδριο του 2008 και στο Πανελλαδικό Συμβούλιο τον Ιανουάριο του 2010 οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουμε θέσει τους εξής στόχους:

• Προτεραιότητα τα ανεξάρτητα αυτοδιοικητικά σχήματα για πράσινες πολιτικές
• Ευρύτερες συνεργασίες με βάση προγραμματικές συμφωνίες
• Όχι προνομιακές σχέσεις σε κεντρικό επίπεδο με ένα κόμμα
• Δήμοι πρότυπα πράσινης πολιτικής
• Πράσινοι συνδυασμοί σε όλες τις περιφερειακές εκλογές ή συνεργασίες με κέντρο  πράσινες προτάσεις.

Πιο συγκεκριμένα στους στρατηγικούς στόχους που είχαμε θέσει στο συνέδριο του Μάρτη του 2008 στην Αθήνα, μεταξύ άλλων τονίζουμε τα παρακάτω για την αυτοδιοίκηση:

• Για μας η αυτοδιοίκηση αποτελεί χώρο για τη βιώσιμη διαχείριση των τοπικών ζητημάτων και όχι απλό μηχανισμό κομματικής καταγραφής ή εκπροσώπησης τοπικών μικροσυμφερόντων απέναντι στο κράτος.
• Και πέρα από τη συμμετοχή μας στους θεσμούς, αγωνιζόμαστε ώστε το περιβαλλοντικό κίνημα να συζευχθεί με την πολιτική οικολογία και τα κοινωνικά κινήματα αμφισβήτησης, κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, κατά του ρατσισμού και του πολέμου, για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα και τη διεθνή αλληλεγγύη.
• Με τα δεδομένα αυτά, επιβάλλεται η ανάπτυξη ευρύτερων συνεργασιών πάνω σε συγκεκριμένα προβλήματα περιβάλλοντος, ποιότητας ζωής, πολιτισμού, παιδείας, εργασίας, γυναικείας χειραφέτησης, δημοκρατικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, η συνάντηση πάνω στο ζωντανό έδαφος των αυτόνομων πρωτοβουλιών, των δημοτικών και νομαρχιακών κινήσεων με ευρύτατη κοινωνική απεύθυνση.

Επιπρόσθετα όμως σε όλα τα συνέδρια μας έχουμε επιλέξει ως κορυφαίο στρατηγικό και πολιτικό στόχο των ΟΠ τη δημιουργία ενός τέταρτου πόλου στην Ελληνική κοινωνία, πέρα από το δικομματισμό και την Αριστερά, την Πολιτική Οικολογία.

3. Οι τοπικές επιλογές εκτός των άλλων προσδιορίζουν και το πολιτικό στίγμα των Οικολόγων Πράσινων. Συνεπώς, το συνέδριο, ως ανώτατο πολιτικό όργανο, καταθέτει ένα συνολικό σκεπτικό για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Σήμερα  χαράζουμε  τη στρατηγική μας  παίρνοντας υπόψη  και αποσαφηνίζοντας όλους τους παραπάνω  στόχους, συνυπολογίζοντας κατά περίπτωση, είτε την κατάθεση μιας ξεκάθαρης πράσινης πρότασης στις τοπικές κοινωνίες, είτε την επίτευξη προγραμματικών συμφωνιών για συγκεκριμένες αλλαγές.

Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι  οι τοπικές κινήσεις γνωρίζουν καλύτερα την περιοχή τους και αποφασίζουν μόνες τους βάσει του καταστατικού μας και των αρχών μας περί αποκέντρωσης και άμεσης δημοκρατίας.

4. Πριν προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε πολιτική ανάλυση για τη στρατηγική μας καλό θα ήταν να εξετάσουμε εν συντομία τα νέα δεδομένα που φέρνει η διοικητική μεταρρύθμιση στην Αυτοδιοίκηση σε συνάρτηση με τις εκλογές.

Α. Περιφερειακή αυτοδιοίκηση(β΄βαθμός)

Πρόκειται για ένα νέο θεσμό που ::

• αφορά ευρύτερες γεωγραφικές ενότητες που δεν αντιπροσωπεύουν πάντα κάτι στο συλλογικό φαντασιακό των κατοίκων τους, παρόλο που σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν ιστορικότητες που λειτουργούν συνεκτικά (Κρήτη, Θεσσαλία, Ήπειρος κά)
• διαθέτει σημαντικές προγραμματικές και αναπτυξιακές αρμοδιότητες, αλλά και σε μεγάλο βαθμό διεκπεραιωτικές, απουσιάζοντας όμως από το σχεδιασμό βασικών τομέων της πολιτικής όπως την πολεοδομία και τα δάση που αφήνονται στις Αποκεντρωμένες Γενικές Διοικήσεις.

Η απουσία αυτοδιοικητικού παρελθόντος στο β΄ βαθμό υποβιβάζει μεν τη σπουδαιότητα του διακυβεύματος περί αλλαγής πολιτικής μέσω συνεργασιών, ευνοεί όμως την έναρξη λειτουργίας του θεσμού με προοδευτικούς όρους και προοπτική.

Από την άλλη για τους ΟΠ οι Περιφέρειες αντιπροσωπεύουν:

• ένα σημαντικό θεσμό που πρέπει να αναδειχθεί και να ενισχυθεί.
• μια κλίμακα που προσφέρεται για συνολικό σχεδιασμό.
• ένα πεδίο όπου μπορούν να συγκεντρωθούν οι δυνάμεις μας για αυτόνομη κάθοδο.

Οπότε,  νόημα έχει να χρησιμοποιηθούν οι Περιφερειακές Εκλογές ως ευκαιρία για να καταθέσουμε την Πράσινη Πρόταση για την περιφερειακή αυτοδιοίκηση.

Β. Τοπική αυτοδιοίκηση (α΄βαθμός)

Στους Δήμους τα πράγματα είναι πιο σύνθετα.  Ευρύτερες συσπειρώσεις και με άλλες πολιτικές δυνάμεις έχουν περισσότερο νόημα, ιδιαίτερα τώρα που παραχωρούνται στους Δήμους, λόγω «Καλλικράτη», πολύ περισσότερες αρμοδιότητες και πόροι. Η αναδιάταξή τους θα οδηγήσει σε μεγάλες οργανωτικά και πολιτικά μονάδες.  Πρακτικά στους περισσότερους Νομούς (πλην Αττικής και Θεσσαλονίκης) οι Δήμοι δε  ξεπερνούν τους 5 έως 10.

Για τα Πράσινα κινήματα η τοπική αυτοδιοίκηση ήταν πάντα ένας προνομιακός χώρος παρέμβασης, αλλά και εισόδου στην πολιτική. Στην περίπτωση των Οικολόγων Πράσινων βεβαίως αυτό έχει αντιστραφεί (έχουμε ένα ευρωβουλευτή και δύο μόνο νομαρχιακούς συμβούλους!) και είναι ίσως ευκαιρία να αρχίσει να εξισορροπείται.

5. Σ’ αυτές τις αυτοδιοικητικές εκλογές προκειμένου να αναδειχθεί στο πολιτικό προσκήνιο η κοινωνία των πολιτών επιδιώκουμε κατά κύριο λόγο συνεργασίες – με όρους προγραμματικής σύγκλισης – με κινήματα, πρωτοβουλίες και ομάδες της πόλης και της υπαίθρου.

Το δυσκολότερο κομμάτι που καλούμαστε να χειριστούμε είναι οι επαφές με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις.

Μια παράμετρος που επηρεάζει σημαντικά τις επιλογές των άλλων πολιτικών δυνάμεων είναι το εκλογικό σύστημα. Το εκλογικό σύστημα, έτσι όπως διαμορφώνεται, δίνει τη δυνατότητα εκπροσώπησης στις περισσότερες πολιτικές δυνάμεις. Το εκλογικό σύστημα εξασφαλίζει μια άνετη πλειοψηφία 3/5 στο συνδυασμό που θα εκλεγεί και ένα minimum αναλογικής εκπροσώπησης για τις μισές περίπου έδρες στην πρώτη κατανομή. Επομένως θα ήταν ασφαλές να υποθέσουμε ότι οι περισσότερες κοινοβουλευτικές πολιτικές δυνάμεις θα επιδιώξουν καταγραφή σε αυτές τις εκλογές κυρίως στις Περιφερειακές εκλογές, όπως συνέβαινε στις Νομαρχιακές στο παρελθόν.

Το Συνέδριο εξουσιοδοτεί το νέο ΠΣ να εκτιμήσει τις εξελίξεις μέσα στις επόμενες βδομάδες και να εισηγηθεί σχετικά προς τις ΠΚ.

6. Για να συνοψίσουμε, η στρατηγική μας για να είναι ταυτόχρονα τοπική και συγκεκριμένη, συνολική και διακριτή   θα πρέπει να ακολουθεί τους παρακάτω άξονες:

• Υποστήριξη αυτόνομων πράσινων σχημάτων στις Περιφέρειες και ιδιαίτερα σε Περιφέρειες που η πολιτική μας θέση είναι αντίθετη με το σύνολο των άλλων πολιτικών δυνάμεων της περιοχής για θέματα βιωσιμότητας.
• Διερεύνηση πολιτικής συμφωνίας (πάντα με την καταρχήν συμφωνία των Περιφερειακών Οργανώσεών μας και στη βάση Προγραμματικών Συμφωνιών) για μια σειρά Περιφερειών με όσο το δυνατόν ισότιμη εκπροσώπηση.
• Συνεκτίμηση 2 κυρίως πολιτικών παραμέτρων στους κεντρικούς Δήμους: α) δυνατότητες για δημιουργία συμμαχίας που θα επιφέρει πραγματικές αλλαγές στη διοίκηση του Δήμου ή β) κατάθεση της δικής μας πρότασης για το Δήμο. Προνομιακοί συνομιλητές δεν υπάρχει λόγος να υπάρχουν αν δεν υπάρχει ο στόχος της διαχείρισης.

Ανάδειξη των καταλληλότερων συμμαχιών με κριτήριο τοπικούς ή συνολικούς στόχους για βιωσιμότητα, κοινωνική αλληλεγγύη, άμεση δημοκρατία και διαφάνεια,  στους  Δήμους που δεν έχουμε ισχυρή οργανωτική συγκρότηση.

Με την ευκαιρία αυτή αποκτάμε  πρόσωπο στις τοπικές κοινωνίες  και  παράλληλα αναδεικνύουμε  νέα ικανά πρόσωπα και στην κεντρική πολιτική σκηνή.

7. Οι Προγραμματικές προτάσεις μας που θα αποτελέσουν τη βάση της προεκλογικής μας καμπάνιας  καμπάνια  θα πρέπει να λάβουν υπόψη,  εκτός από τον κορμό των θέσεών μας για βιωσιμότητα και  περιβάλλον και τα ζητήματα που αναδεικνύονται και θα ενταθούν λόγω της οικονομικής κρίσης. Τέτοια ζητήματα είναι

• τα δικαιώματα ,
• τα δημόσια αγαθά (ως αντιστάθμισμα στην ατομική οικονομική υποβάθμιση), αλλά και
• η κοινωνική πολιτική για αντιμετώπιση των προβλημάτων μαζί με τις ευπαθείς και ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού που πλήττονται και θα πληγούν σοβαρά τα επόμενα χρόνια.

Ιδιαίτερα, στο οικονομικό επίπεδο θα πρέπει να προβάλουμε το αίτημα για πράσινη στροφή στην οικονομία και στους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης με βάση τα νέα δεδομένα. Αντί  να μιλήσουμε για μια πολιτική μαζικών πράσινων επενδύσεων να σταθούμε στην αυτο-οργάνωση και την ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.

Τέλος να επικεντρωθούμε σε ζητήματα που αφορούν την άμεση και συμμετοχική δημοκρατία και το δημόσιο  έλεγχο της κοινωνίας στους θεσμούς όπως :

• εφαρμογή απλής αναλογικής με στόχο τη διεύρυνση της εκπροσώπησης των δημοτικών/ περιφερειακών σχημάτων στο Δημοτικό/Περιφερειακό Συμβούλιο.

• πολιτική βάσει προγραμματικών θέσεων και όχι προσωπικοτήτων ή κομματικών επιλογών
• θεσμική μεταρρύθμιση στην κατεύθυνση της αποδυνάμωσης του συγκεντρωτισμού, αποφυγής του ανταγωνισμού των Περιφερειών από τις Γενικές Διοικήσεις και διορθώσεων των αναγκαστικών και εκτεταμένων ενώσεων δήμων και κοινοτήτων χωρίς ορθολογικά κριτήρια.
• ανάδειξη συμμετοχικών και αμεσοδημοκρατικών θεσμών στις τοπικές κοινωνίες (τοπικά δημοψηφίσματα, συμμετοχικός προϋπολογισμός, επιτροπές γειτονιάς)

Παίρνοντας υπόψη τους πιο πάνω προβληματισμούς και στόχους οι Οικολόγοι Πράσινοι καταθέτουμε το Πράσινο Πρόγραμμα για την Αυτοδιοίκηση

Αθήνα, 13 Ιουνίου 2010

Το 7^ο τακτικό συνέδριο των Οικολόγων Πράσινων